Topofficieren en zakenlui uit de vertrouwenskring van Moebarak grepen tijdens zijn bewind naar overheidsfuncties en verwierven het monopolie op strategische goederen. Aanklagers verwijten deze elite dat ze rijk werd door een doorgedreven vorm van kapitalisme, private deals, manipulatie van de beurs en een bevoorrechte behandeling bij belangrijke contracten.

Toen Moebaraks dertigjarige regeerperiode in februari vorig jaar ten einde kwam, stelden de Egyptische aanklagers een reisverbod in en bevroren ze de tegoeden van de regimeleiders en hun zakenpartners. Ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken riepen wereldwijd regeringen op om individuen die verdacht werden van corruptie te identificeren en de toegang tot hun bezittingen te blokkeren.

Niemand doet moeite

Activisten beweren dat honderden van Moebaraks vertrouwelingen vandaag in comfortabele omstandigheden in ballingschap leven en dat terwijl ze veroordeeld zijn en er voor sommigen een internationaal aanhoudingsbevel is uitgevaardigd.

“Het is niet zo dat Moebaraks partners zich momenteel verbergen”, zegt Amir Marghany, Egyptisch advocaat en anticorruptie-expert. “We weten waar velen van hen leven en werken. Maar het blijkt dat niemand echt moeite doet om hen te pakken te krijgen.”

In januari was de Egyptische bevolking nog verbolgen toen ze hoorden dat Youssef Boutros-Ghali, Moebaraks toenmalige minister van Financiën, gezien werd terwijl hij een publieke bijeenkomst bijwoonde in de London School of Economics (LSE). Leden van de universiteit begeleidden de vluchteling uit de zaal toen activisten hem openlijk uitjouwden.

Boutros-Ghali, die door velen gezien wordt als het gezicht van een regime dat zich verrijkte op de rug van de armen, was naar Engeland gevlucht kort nadat Moebarak ten val was gekomen. Een rechtbank in Cairo veroordeelde hem in afwezigheid tot dertig jaar gevangenis voor machtsmisbruik en verkwisting van publieke fondsen. Zijn naam staat op een lijst van gezochte personen van Interpol. “We weten dat hij in Londen leeft, maar niemand onderneemt iets tegen hem”, zegt Marghany. Hij voegt daar nog aan toe dat de internationale media-aandacht de indruk wekt dat er een wereldwijde klopjacht aan de gang is op de getrouwen van Moebarak maar de realiteit is dat slechts een handvol landen tegoeden hebben bevroren en dan nog enkel die van Moebaraks familie en een heel intieme kring rond hem.

Low profile

Analisten stellen de Egyptische autoriteiten soms in vraag. Zo hebben de aanklagers vertrouwelingen rond Gamal Moebarak gezien, de zoon van de voormalige president en diens veronderstelde opvolger, in een onderonsje met functionarissen en zakenlieden die sterke banden hebben met de heersende militaire raad.

Terwijl een paar mensen uit het voormalige regime van Moebarak voor de rechtbank werden gebracht, inclusief z’n twee zonen, blijken andere rechtszaken telkens weer vertraging op te lopen.

In hun ballingschap hebben Moebaraks vertrouwelingen zich low profile opgesteld terwijl ze hun verblijfspapieren in orde brachten en doorgingen met hun zakenactiviteiten – soms door gebruik te maken van onwettelijke fondsen uit Egypte.

Experten zeggen dat buitenlandse overheden mogelijkerwijze wachten om te ageren tegen Moebaraks regeringsleden tot ze er zeker van zijn dat ze ook effectief een proces zullen krijgen. Anderen blijken politieke motieven te hebben om hen onderdak te verlenen.

Waar is Salem?

De Egyptische autoriteiten hebben onlangs aan Qatar gevraagd om de voormalige minister van Handel, Rachid Mohamed Rachid, uit te leveren, die een gevangenisstraf van vijf jaar te wachten staat wegens corruptie.  

De Spaanse autoriteiten hebben vorig jaar nog een voortvluchtige zakentycoon en voorman van Moebarak gearresteerd op zijn landgoed in Mallorca. Ook zijn bankrekening met zo’n slordige 35 miljoen euro en huizen ter waarde van 10 miljoen euro werden in beslag genomen. Hussein Salem, die onder andere verantwoordelijk was voor een sterk bekritiseerd contract dat gas onder de prijs exporteerde van Egypte naar Israël, ontvluchtte Egypte een paar dagen voor de val van Moebarak.

De rechtbank in Cairo veroordeelde hem en twee van zijn kinderen in afwezigheid tot zeven jaar gevangenisstraf. Maar hij verblijft nog steeds in Spaanse hechtenis. “De bevolking geraakt gefrustreerd door de vertragingen en uitvluchten”, zegt Marghany. “De Spaanse rechter besliste een maand geleden al dat Salem uitgeleverd kan worden. Maar waar is hij?”