foto nemodoteles flickr
Nieuws, Europa, Milieu, Politiek, Duitsland, Overstromingen, Watersnood, Elbe -

Versterking van dijken zal overstromingen in Duitsland niet oplossen

De afgelopen twee weken was er extreem hoogwater in Duitsland. Donderdag begon het water langzaamaan te zakken. De Elbe is met 1.094 kilometer de op twee na langste rivier in Duitsland. De rivier omvat een stroomgebied van 150.000 vierkante kilometer. De vraag dringt zich op: wat kan er worden gedaan om watersnood in de toekomst te voorkomen?

vrijdag 14 juni 2013 17:45
Spread the love

Na twee weken extreem hoogwater in Duitsland, daalde donderdag in alle gezwollen rivieren het waterpeil. Ook in het noorden van Duitsland, dat door de Elbe als laatste te kampen had met wateroverlast, begon het water donderdag te zakken.

Het grootste overstromingsbekken werd vier jaar geleden in de buurt van Lenzen op de rechteroever van de Elbe gecreëerd. De kosten liepen op tot ongeveer 11 miljoen euro voor een 6,1km-lange nieuwe dijk die op meer dan een kilometer van de Elbe-oever werd gebouwd. De oude dijk had 6 doorlaatkleppen waardoor die op een waterstand van 4,7 meter het rivierwater op een 420 hectare groot terrein kon laten overstomen. Daarmee kon het hoogwater van de Elbe met ongeveer 40 centimeter dalen.

Toch zullen hogere dijken en andere technische oplossingen het gevaar van overstromingen in het stroomgebied van de Elbe niet wegnemen. Dat besef is de voorbije weken in Duitsland algemeen gegroeid.

Dijken en dammen

Ook de milieuminister van de deelstaat Nedersaksen, Stefan Wenzel (Grünen), is zich er van bewust dat dammen en dijken maar een deel van de oplossing kunnen bieden als bescherming tegen overstromingen. De achterzijde van de dijken versterken en het verbreden van de uiterwaarden van de rivier zijn de belangrijke maatregelen voor het beschermen tegen toekomstige overstromingen.

In Nedersaksen is ongeveer 100 hectaren dijken versterkt. “Daarmee zijn grotendeels alle mogelijkheden benut”, zegt Wenzel, “alsnog worden nu andere opties getoetst. Doeltreffender is een bredere polder maken en landouwen voor overstroming klaarmaken aan de bovenloop van de rivier. Daarover moet met de andere deelstaten en de federale regering worden gepraat.”

Voor de financiering van zulke kostbare maatregelen heeft Wenzel een concreet voorstel. “De miljarden die bondskanselier Merkel (CDU) hoofdzakelijk in wegenbouw wil investeren, zou veel zinvoller besteed worden aan een globaal beschermingsplan tegen overstromingen”, zegt hij.

Bescherming tegen overstromingen mag niet alleen gereduceerd worden tot het bouwen van nieuwe dammen of het verhogen van bestaande dijken. Dit geeft de illusie dat de bewoners meer zekerheid hebben, maar het versterkt het gevaar op sterke vloedgolven, vooral in de benedenloop van de rivier.

Wat we kunnen leren uit de overstromingsrampen van 2002 en 2013 is dat de technische beschermingsmaatregelen tegen overstromingen grotendeels hebben gefaald. Altijd maar hogere en sterke dijken brengen totaal niet de verwachte zekerheid.

Ook natuurbeschermers constateren belangrijke nalatigheden bij de uitvoering van de beschermingsplannen tegen overstromingen. “Alleen waar milieuverenigingen de druk opvoeren en zelf actief worden, zijn er resultaten”, zegt Till Hopf van de Natuurbeschermingsbond (Nabu). De rivier heeft meer ruimte nodig: “Nauwelijks één derde van de oorspronkelijke uiterwaarden heeft de Elbe nog ter beschikking”, zegt Nabu-voorzitter Olaf Tschimpke.

Tevens is het ook duidelijk: het effect van de ecologische beschermingsmaatregelen tegen overstromingen zijn beperkt, zolang we geconfronteerd blijven met een steeds intensievere landbouw. Aangezien er minder regenwater in de bodem kan doordringen, en dus meer water naar de rivier stroomt, zal er moeten worden afgestapt van de intensieve landbouwmethodes. Deze verhardt de bodem en vermindert de zuigkracht.

5 procent

Na de ‘overstromingsramp van de eeuw’ van 2002 heeft de Internationale Commissie voor de bescherming van de Elbe (Internationale Kommission zum Schutz der Elbe, IKSE) een gebied van 35.000 hectare voor nieuwe landouwen en overstromingszones aangeduid.

Daarvan is tot de dag van vandaag maar hoogstens 5 procent gerealiseerd. “De tijd is gekomen voor nieuwe projecten voor extra overstomingsgebieden aan de Elbe, voor nieuwe landouwen en om dijken te verplaatsen”, zegt de voorzitter van de Duitse milieubond voor natuurbescherming (Bunde für Umwelt und Naturschutz Deutschland, BUND), Hubert Weiger.

“In plaats daarvan worden aan overbodige bouwingrepen aan de Elbe jaarlijks vele miljoenen euro uitgegeven. Dit geld had beter besteed kunnen worden aan maatregelen voor de bescherming van overstromingen”, aldus Weiger.

Daarentegen kan een sneller effect worden bereikt als men in de binnenkomgebieden van de grote rivieren de gebiedenverzegeling of beschermlaaggebieden stopt en de begrenzing van de zijrivieren en de oevers ongedaan maakt. In dit geval zal er weinig water snel in de hoofdrivier stromen; eenzelfde effect heeft het herstel van watergebieden.

Hiertegen protesteren echter de landbouwers, omdat ze dan landbouwproductiegebieden dreigen te verliezen.

(Vertaald uit het Duits door Daphne van den Blink)

take down
the paywall
steun ons nu!