Dit is de derde wekelijkse demonstratie die door de families van de gevangenen wordt georganiseerd, in verband met de gezondheidsmaatregelen, na een demonstratie in de gevangenis van Huy op donderdag 19 november en voor het ministerie van Justitie afgelopen vrijdag. Deze demonstraties zullen elke week voor de verschillende gevangenissen in België worden georganiseerd totdat de eisen worden gehoord.
Drie weken geleden hebben 80 gedetineerden en familieleden van gedetineerden een brief gepubliceerd (hieronder weergegeven) met zes eisen. Deze brief, eveneens medeondertekend door de CLAC, was naar aanleiding van de demonstratie van 19 november aan de minister van Justitie en de koning gestuurd. Sindsdien zijn er meer restrictieve maatregelen opgelegd aan de gedetineerden en hun families, en hun eisen worden nog steeds genegeerd.
Als teken van een groeiend protest zijn het vandaag de dag de Internationale Gevangeniswaarnemingspost, de Liga voor de Rechten van de Mens, Genepi Belgium en Bruxelles Laïque die de eisen en de mobilisatie van de gedetineerden en hun families ondersteunen.
Naast deze eisenbrief hadden de verenigingen van de Info’Prison Line een persbericht van 13 november gepubliceerd, dat de alarmbel deed rinkelen over de situatie in de gevangenis en de noodzaak van vrijlatingen benadrukte.
Als reactie daarop voorziet een coronawet in steeds restrictievere maatregelen voor gevangenen (waaronder de afschaffing van gevangenisverlof en verlof tot maart 2021). Het is duidelijk dat verenigingen en gevangenen nog steeds uitgesloten zijn bij de uitwerking van dit wetsvoorstel.
Op 1 december werd een ministeriële omzendbrief naar de penitentiaire instellingen gestuurd. Deze omzendbrief voorziet in de toekenning van strafonderbrekingen aan bepaalde gedetineerden om tijdelijk de gevangenis te ontlasten. In dit stadium is het niet duidelijk of de tijd die buiten de gevangenis wordt doorgebracht in het kader van deze “covid-19-strafonderbreking” zal worden meegeteld als deel van de tijd die de gevangenen nog moeten doorbrengen. Het uitstellen van de einddatum van de straf, onder het voorwendsel van een dergelijke strafonderbreking, is een onwettig en ongerechtvaardigd besluit.
De families van de gevangenen mobiliseren zich sindsdien. Tijdens de laatste demonstratie hebben de deelnemers, ondanks de strikte naleving van de sanitaire maatregelen, een identiteitscontrole moeten ondergaan met boetes als bedreiging. Als er niet naar de mensen in de gevangenis wordt geluisterd en als ze bij het uiten van hun mening met repressie worden bedreigd, wat blijft er dan voor hen over om gehoord en gerespecteerd te worden?
We zullen de huidige situatie in de gevangenis en de stemmen van de betrokkenen niet laten verstikken. Wij bevestigen de eisen en de dringende behoefte aan antwoorden.
Kopie van de eisen van 19 november 2020 van de gevangenen en hun familieleden
- Verplichte raadpleging van de gevangenen en hun familieleden
Wij roepen op tot verplichte raadpleging van de gevangenen en hun familie bij alle beslissingen over het beheer in het collectieve belang van de gevangenisomgeving: een maatregel die onmiddellijk moet worden genomen om te kunnen reageren op de specifieke situatie van vandaag en die op termijn duurzaam moet zijn, zodat de gevangenis te allen tijde minder gewelddadig wordt.
Op dit moment zijn er in elke gevangenis overlegorganen voor gevangenen (OCD), die verplicht zijn en die tot doel hebben de wederzijdse communicatie tussen gevangenispersoneel en gevangenen over zaken van algemeen – collectief – gemeenschapsbelang te ontwikkelen. Deze ODC’s zijn echter zeer beperkt in aantal, ze laten geen enkele beslissingsbevoegdheid toe en worden – zelfs met een raadgevend doel – zeer weinig gebruikt om de belangen van de gevangenen te verdedigen. De organisatie van de bezoeken is een kwestie van gemeenschapsbelang, maar dit onderwerp is niet besproken en besloten met de gevangenen en hun familie. We vragen om meer dan deze OCD.
Wanneer een persoon wordt opgesloten, is de enige straf waarin de wet voorziet, vrijheidsberoving (een maatregel die al twijfelachtig is gezien de gevolgen en onvervulde doelstellingen ervan). Er zijn geen aanwijzingen dat deze persoon zijn of haar handelingsbevoegdheid over zijn of haar dagelijks leven zou moeten worden ontnomen. Naast het “sluiten van de straatdeuren van de gevangenis” moet het beheer binnen in de gevangenis worden overgedragen aan de directie en de officieren, alsook aan de gevangenen en hun familie.
- Onvoorwaardelijk recht op bezoek
We eisen een onvoorwaardelijk recht op bezoek. Hoewel dit recht rekening kan houden met redelijke regels, kunnen bezoeken nooit volledig worden opgeschort. De behoefte aan contact is essentieel, niet “secundair”.
Wij willen ons recht op bezoek terugkrijgen zoals vastgelegd in de principewet van 12.01.2005.
Gedetineerden en hun familie hebben te lijden onder het verbreken van het directe contact. Dit leidt tot psychisch leed, emotioneel isolement en desocialisatie, wat de reïntegratie van de gevangene schaadt.
- Humane behandeling van de gevangenen en hun families
We eisen dat we worden beschouwd als de andere leden van de samenleving, we zijn niet minder waard. We eisen een minimale levenskwaliteit, of het nu gaat om financiële, gezondheids- of sociale aspecten.
De enige straf is vrijheidsberoving. Andere rechten moeten worden gegarandeerd.
De meeste gevangenissen zijn vervallen of zelfs ongezond, met betreurenswaardige hygiënische omstandigheden; douches worden niet systematisch voorzien en in sommige inrichtingen worden ze zelfs opgeschort; de prijzen in de kantine schieten de hoogte in, terwijl de meeste gevangenen van hun “beroep” worden beroofd; er is ook de beperking in activiteiten en wandelingen op de binnenkoer, het gemopper van de gevangenisbewaarders dat we moeten verdragen…
- Consistentie van de gezondheidsmaatregelen
Wij eisen een coherent beleid van de gezondheidsmaatregelen, tussen wat er binnen in de gevangenissen nodig is en wat er buiten gebeurt, tussen wat er van de gevangenen wordt geëist en wat er van het gevangenispersoneel wordt geëist, en tot slot tussen wat er verboden is voor de gevangenen en hetgeen niet mogelijk is gemaakt om hun gezondheidstoestand te verbeteren.
Wat extra-muros wordt geëist, moet intra-muros ook kunnen: als we het recht hebben om naar elke openbare dienst te gaan, op afspraak, mits de afstandsregels te respecteren en een mondmasker te dragen, dan moet dat ook in de gevangenis kunnen!
Bovendien moet de hydro-alcoholische gel gratis ter beschikking van de gevangenen worden gesteld, moet de fysieke afstand worden gerespecteerd (met name tijdens zoekacties en in gedeelde cellen) en moet het dragen van mondmaskers tijdens de verplaatsingen, zowel voor het personeel als voor de gevangenen, worden gerespecteerd.
Verneveling moet een alternatief zijn wanneer een positieve covid in een vleugel wordt vastgesteld.
- Voortzetting van de strafaanpassingen
We vragen voor de terugkeer van de strafaanpassingen, de toestemming om buiten te kunnen gaan en het gevangenisverlof. We willen niet nog meer betalen dan onze opsluiting.
Bovendien wordt de reïntegratie van een gevangene bereikt door middel van bezoeken, bezoekvergunningen en gevangenisverlof.
Hoe kan een gevangene worden gereïntegreerd in de maatschappij als hij voor een langere periode wordt geschorst? De dubbele straf moet worden gestopt.
De sociale herintegratie van gevangenen is de garantie voor een veiligere samenleving. We moeten nadenken over de toekomst, en niet alleen over het heden. De huidige situatie verergert de marginalisering van gevangenen.
- Vrijlatingen
We eisen de vrijlating van zoveel mogelijk gevangenen. We eisen respect voor het recht van iedereen om zijn of haar gezondheid te beschermen door het terugwinnen van een gezonde omgeving.
De vrijlating van gevangenen zou de overbevolking van de gevangenissen verminderen en zo de promiscuïteit in de gevangenissen en dus het risico op besmetting verminderen. Het is de enige oplossing die de gezondheidsrisico’s drastisch kan verminderen.
Deze eisen zijn vandaag de dag en onmiddellijk noodzakelijk. We zullen ons samen blijven organiseren, om ons te laten horen, totdat deze situatie verandert, totdat het stopt.
De CLAC (Collectif de Luttes Anti-Carcérales) is een collectief van familieleden van gedetineerden.
1] Bijlage bij het ministerieel besluit van 1 november 2020 betreffende maatregelen ter beperking van de verspreiding van het coronavirus, waarin de bedrijven, ondernemingen, particuliere en openbare diensten worden genoemd die nodig zijn om de vitale behoeften van de natie en de behoeften van de bevolking te beschermen: de penitentiaire inrichtingen maken daar deel van uit.
