Achttien
november 2013.
In Brussel-Zuid speelt zich een onalledaags tafereel af. Op het
perron verzamelt zich een bonte groep activisten, voorzien van
vlaggen, rugzakken, spandoeken en dies meer. Allemaal wachten ze op de
trein die hun richting klimaattop in Warschau brengt. Bedoeling is om
daar de verzamelde wereldleiders eens stevig wakker te schudden.
Bedenkster en trekster van het plan om treingewijs naar Warschau te
reizen, was Natalie Eggermont (25).
Ze geeft zelf toe dat het idee voor velen krankzinnig was. “Maar”,
zo zegt ze, “het is er toch maar mooi gekomen”:

“In
de aanloop naar de klimaattop van Warschau wilden we met de
beweging
Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid iets doen. Maar niemand wist goed
wat. Tot het idee werd
geopperd
om een trein in te zetten vanuit Brussel naar Warschau. Een leuk
idee, vond iedereen. Maar slechts weinigen geloofden dat
de onderneming kon slagen.
Toen heb ik gezegd: ik neem dat op mij. En zie, de trein is er
gekomen. We hadden gerekend op vijfhonderd deelnemers. Het werden
er uiteindelijk zevenhonderdvijftig. Het was waanzinnig plezant. Er
vond
enorm veel uitwisseling plaats op die trein tussen verschillende bewegingen en
strekkingen. De energie die toen werd opgebouwd zindert nog steeds na.”

Handelen
tegen beter weten in, met een passionele gedrevenheid als motor die
zichzelf draaiende houdt. Het lijkt typerend voor Natalie. Een ander
voorbeeld:

“Tijdens
mijn studie geneeskunde heb ik samen met medestudenten een actiegroep
uit de grond gestampt. Ik kwam immers gaandeweg tot het besef dat de
medische sector een erg vervuilende sector is. De kwestie duurzaamheid komt in de gezondheidszorg nauwelijks
aan bod, mede omdat het om complexe discussies gaat. Men is steeds terughoudend
om over hergebruik of recyclage te spreken, alles wordt meer en meer wegwerp en
zo steriel mogelijk. Maar als men verder kijkt dan de muren van het ziekenhuis
zien we dat de grote afvalbergen en de uitstoot van broeikasgassen de mensen
ziek maken, moeten we daar dan niets aan doen?”

“Om
een concreet voorbeeld te geven: op de dienst nierziekten worden vaak
dialyses gedaan. De machines die dialyses uitvoeren gebruiken tot
vijfhonderd
liter water
per dialyse.
Dat water gaat rechtstreeks
de
riolering in. Maar in
de UK gebruikt men dat afvalwater om toiletten mee door te spoelen. Zoiets wilden wij ook. We hebben een project gelanceerd om de dienst nierdialyse in UZ Gent te vergroenen, met enkele kleine overwinningen.”

“Daar
hou ik van, om een dergelijke dynamiek te creëren, om
mensen te sensibiliseren. Maar daarvoor moet je ook constructief
zijn. Je
moet oplossingen aandragen en alternatieven voorstellen. Je moet ook
zorgen dat mensen het gevoel hebben
dat ze iets
kunnen veranderen. Het is heel
makkelijk
om
tégen iets te zijn.
Maar als je tot actie wil overgaan, dan moet je ook een idee hebben van
waar je naartoe wilt.”

Politiek
is meer dan politiek

“Ik
weet niet waar mijn engagement vandaan komt. Het heeft altijd in mij gezeten, denk
ik.
Toen
ik als kind
nieuwsbeelden
zag, maakte dat een enorme indruk op me. Zodanig
zelfs, dat ik me soms huilend terugtrok
in
mijn
slaapkamer. Naarmate ik ouder werd, heb ik dat leren omzetten in
positieve energie. Op
mijn vijftiende werd ik lid van
11.11.11 en
organiseerde ik
acties rond armoede op school.”

“Ondanks mijn engagement, ben ik geen grote fan van de
klassieke partijpolitiek.
Maar
dat wil niet zeggen dat ik me afkeer van politiek. Verre van zelfs.
Maar voor
mij is politiek veel ruimer dan wat er gebeurt in het parlement. Het
is veel meer dan om de zoveel jaar een bolletje kleuren. Mijn engagement, de keuzes die ik dagelijks maak in mijn leven, de verandering die ik probeer teweeg te brengen bij anderen, dàt is politiek. Helaas is
bolletjes kleuren hetgeen het
voor veel
mensen is
geworden.
Bovendien
wordt politiek
engagement te vaak gereduceerd tot het opnemen van een politiek
mandaat.”

“Ik
beschouw mezelf als iemand die politiek actief is. Ik mobiliseer
en
neem initiatief. Ik creëer verandering van onderuit. Maar
de
politiek zoals die nu in elkaar zit, vind ik verschrikkelijk. Het is
een poppenspel. De discussies gaan werkelijk over niets. We verliezen
onze tijd met uiterst banale thema’s,
en hebben het zelden of nooit over de echt ernstige problemen van
onze tijd.”

“Toch
wil het niet zeggen dat ik politiek niet volg. De verkiezingen
bijvoorbeeld zijn ook voor mij belangrijk. Omdat het een moment is
waarop je discussies kunt lanceren. In verkiezingstijd zou ik zelf al
eens sneller in mijn pen kruipen voor een blog of een opinie. Maar van
het politieke wereldje verwacht ik niets. Het is aan de mensen zelf om de wereld te veranderen.”

Dromen
zonder te vliegen

“Ik
blijf hoopvol. Dat ligt in mijn aard. Als je niet hoopvol bent, kan
je geen engagement opnemen. Je moet wel geloven in je zaak als je
activistisch bent. Maar
het
blijft wel een feit dat de toekomst er niet rooskleurig uitziet.
Als we voortdoen
zoals we nu
bezig zijn, zullen we er niet geraken. Alle wetenschappelijke
rapporten bevestigen dat. Iedereen beseft het ook. Maar weinigen
willen daadwerkelijk iets doen. Ik vermoed dat veel mensen zich
machteloos voelen tegenover de grootsheid van het probleem.”

“Ik
probeer zelf, op mijn eigen manier, mijn steentje bij te dragen. Niet
alleen door me maatschappelijk te engageren, maar ook door mijn eigen
gedrag aan te passen. Ik
ben bijvoorbeeld,
wat ik zelf noem,
vuilbakveganist. Dat wil zeggen: als ik voor mezelf of voor anderen
kook, dan is dat altijd
veganistisch. Maar als ik ergens ben dan zal ik de overschotten
opeten, ook al zijn die niet vegetarisch
of veganistisch. Ik eet de
restjes
liever zelf op
dan
dat ik ze in de vuilbak zie verdwijnen. Zo
krijg ik ook extra proteïnen binnen.”

“Daarnaast
probeer ik altijd zo lokaal mogelijk producten te kopen. Ik
ruil vaak kleren of koop ze
tweedehands en gebruik zoveel mogelijk het openbaar vervoer. De enige zonde die ik
bega is af en toe met de moto rijden. Het is te zeggen, de moto
van mijn broer.”

“Last
but not least,
ik
probeer zo
weinig
mogelijk te vliegen. Als ik in mijn vrije tijd op reis ga, neem ik nooit het
vliegtuig. Zo
ben ik
ooit met
de bus naar
Senegal geweest. Omdat
ik principieel weigerde het vliegtuig te nemen.
Ik
was
zes dagen onderweg, een fantastische ervaring.”

“Toch
wil ik me niet moraliserend opstellen. Ik wil niet met het vingertje
staan zwaaien. Iedereen moet uiteindelijk doen waar hij of zij zich
goed bij voelt. Wel vind ik het belangrijk dat mensen weten dat het
anders kan, en dat ze ook de mogelijkheid aangereikt krijgen om op
een andere manier te leven. Natuurlijk
zal verandering er niet louter komen door een verandering in het
consumentengedrag. Er is ook een maatschappelijke verandering nodig.
Maar dat neemt niet weg dat je als individu ook heel wat kan doen.
Dat
blijft belangrijk.”

“Hoe
die maatschappelijke verandering eruitziet? Ik droom van een meer
participatieve en directe democratie. Het soort democratie waar vele
burgers kunnen mee beslissen over het te voeren beleid. Maar dat
veronderstelt ook dat mensen tijd hebben om zich in te laten met de
publieke zaak. Met het tempo waarop de meeste mensen werken, is dat
onmogelijk. Daarom moeten we gaan naar een systeem waarin minder
gewerkt wordt.”

“Op
economisch vlak moet de productieketen worden verkort. Er moet een
directer contact zijn tussen producent en consument en de economie
moet opnieuw een meer lokaal karakter hebben. Als mensen dichter bij
het productieproces staan, dan kan er ook veel sneller ingegrepen
worden wanneer het fout gaat. Vandaag de dag zijn mensen totaal
vervreemd van de producten die ze kopen.”

“Tot
slot zullen we ook moet gaan naar een meer egalitaire orde. De
ongelijkheid die nu bestaat vind ik ontzettend onrechtvaardig. Ik heb
zelf het geluk gehad om in een welgestelde familie op te groeien en
heel veel kansen te krijgen. Veel mensen vinden zoiets normaal. Ik
niet. Mensen denken dat ze rijkdom aan zichzelf te danken hebben,
maar dat is meestal niet het geval.”