Verkiezingen in Turkije op 24 juni: ver van ons bed of toch niet onbelangrijk voor Europa?

Verkiezingen in Turkije op 24 juni: ver van ons bed of toch niet onbelangrijk voor Europa?

donderdag 7 juni 2018 15:09
Spread the love

Binnenkort, op 24 juni, zijn er zowel parlements- als presidentsverkiezingen in Turkije. Heel belangrijke, wellicht zelfs historische verkiezingen, zo kan men wel stellen. Waarom dat zo is leg ik verderop in deze post uit.

De bedoeling van deze blog is om die verkiezingen en de aanloop ernaar ter plekke te gaan observeren en beleven. Daarbij zal ik verslag uitbrengen over hoe de mensen in Turkije zelf deze periode ervaren. Daartoe trek ik van 14 tot 27 juni liftend van oost naar west dwars door heel Turkije. Elke dag schrijf ik vanuit een andere stad een blogpost over hoe iemand die ik toevallig ter plekke ontmoet de verkiezingen en de gebeurtenissen er rond beleeft.

Ik vertrek vanuit Van, een stad in het Koerdische zuidoosten van het land. Eerst trek ik ruwweg parallel met de Syrische grens via Diyarbak?r naar Antakya (het vroegere Antiochië). Van daaruit doorkruis ik vervolgens Centraal-Anatolië in noordwestelijke richting. Het doel is om de verkiezingsdag zelf in de hoofdstad Ankara door te brengen om van daaruit verslag te doen. De drie dagen volgend op de verkiezingen reis ik nog door naar Istanbul. Zo kan ik ook de directe nasleep van de verkiezingen nog beleven en bespreken in dit project.

Dit zal (bij benadering) mijn route zijn – (klik op de kaart om te vergroten):




 

 

 

 

 

Achtergrond

Turkije is niet alleen een groot, maar ook een complex land. Er wonen ruim tachtig miljoen mensen, waaronder zo’n vijftien miljoen Koerden. De Turkse republiek werd in 1924 gesticht door Mustafa Kemal (die daarom later de bijnaam Atatürk, Vader der Turken, kreeg). Hij baseerde zich losjes op het Franse model van de laïcité en stichtte een seculier land: een parlementaire democratie met scheiding van moskee en staat. Hij schafte ook het kalifaat af en bande religie zo goed als helemaal uit het openbare leven. De oprichting van de Republiek Turkije (Türkiye Cumhuriyeti) was met andere woorden een ingrijpende omwenteling in het maatschappelijk leven.

Die scheiding van moskee en staat zou ondertussen weleens stilaan in gevaar kunnen zijn. Het land glijdt de laatste jaren immers stilaan steeds verder af van een volwaardige democratie in de richting van een meer en meer autoritair bestuurde staat. Dat is het gevolg van het beleid van de AKP of AK Parti (Adalet ve Kalk?nma Partisi of de Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling), de partij van president Erdo?an. ‘Ak’ betekent in het Turks ook ‘zuiver’ of ‘wit’ – de afkorting is wellicht dan ook niet toevallig gekozen.

Na deze verkiezingen wordt er een grondige wijziging van de Turkse Grondwet en daarmee van de instituties in Turkije doorgevoerd. Dat werd op 16 april 2017 met een nipte meerderheid beslist in een referendum. Die grondwetswijziging is zonder meer een belangrijke nieuwe stap in dat proces richting autoritair bestuur.

Turkije gaat na 24 juni namelijk over van een parlementair naar een sterk presidentieel systeem. De macht wordt vanaf dan in hoge mate geconcentreerd bij de president: Recep Tayyip Erdo?an, op dit moment – en natuurlijk hoopt hij dat na de verkiezingen nog steeds te zijn. De peilingen geven hem trouwens een grote kans om inderdaad president te blijven, al zal hij daarvoor wellicht wel een tweede stemronde nodig hebben. Die is voorzien op 8 juli [1].

Normaal gezien zou de huidige legislatuur duren tot eind 2019, maar president Erdo?an vervroegde de verkiezingen onlangs met zowat anderhalf jaar. Op die manier wil hij maximaal gebruik maken van het momentum dat hij nu nog meent te hebben. De economische vooruitzichten van Turkije zijn immers niet al te rooskleurig. De steile koersval van de Turkse lira tegenover de dollar en de euro wijst alvast in die richting [2].

Sommigen beweren daarnaast dat Erdo?an bang is dat de nieuwe partij IYI (‘goed’ in het Turks) hem zou kunnen bedreigen in zijn machtsgreep. Nieuwe partijen moeten in Turkije minstens zes maanden bestaan alvorens ze deel mogen nemen aan verkiezingen. Het vervroegen ervan zou IYI dus alvast deze keer van deelname uitsluiten.

Turkije ligt aan de rand van Europa, is lid van de NAVO en ook nog steeds kandidaat-lid van de EU. Bovendien sloot de EU in 2016 een miljardendeal met Turkije over het tegenhouden van de stroom Syrische oorlogsvluchtelingen. Men wil graag rust aan onze grenzen. De komende verkiezingen zijn dus niet alleen voor de Turken zelf, maar ook voor ons Europeanen zeker niet zonder belang.

Ongetwijfeld staan er de volgende weken nog heel wat interessante en spannende dingen te gebeuren in Turkije. Daar is deze blog aan gewijd. In een volgende post ga ik wat dieper in op de huidige politieke situatie in Turkije, de sfeer die er momenteel hangt en de context waarin de verkiezingen plaatsvinden.

 

_________________________________________________________________________

[1] https://www.trtworld.com/turkey/are-kurdish-votes-a-determinant-of-june-24-elections–17269?utm_source=google&utm_medium=CPC&utm_campaign=AOS%20-%20Turkey%20Elections%20Prim%20%23DE&utm_term=Turkey%20Elections&utm_content=Are%20Kurdish%20votes%20a%20determinant%20of%20June%2024%20elections%3F&gclid=EAIaIQobChMIx7SlvNe32wIVhkAbCh35egE0EAMYAiAAEgJBa_D_BwE

[2] https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2018/05/28/dalende-lira-strop-rond-erdogans-hals

take down
the paywall
steun ons nu!