Zestien Afrikaanse migranten kwamen onlangs om bij de Spaanse enclave Ceuta, toen ze probeerden zwemmend vanuit Marokko het eiland te bereiken. “Wie vertelt hun verhalen aan hun familie in Kameroen en Ivoorkust?”, zegt Edmund Okeke, een Nigeriaan.

De slachtoffers werden op 6 februari teruggedreven met rubberkogels die werden afgevuurd door de Spaanse politie. “De mensen leefden onder ondraaglijke armoede en zochten een beter leven. Waarom zouden ze anders hun land verlaten en zo’n gevaarlijke reis ondernemen?”, zegt Okeke, voorzitter van de Immigranten Associatie Palma-Palmilla in Málaga.

Okeke woont al veertien jaar in Málaga en zegt dat de handelwijze van de Spaanse politie “niet te rechtvaardigen” is. De Spaanse minister van Binnenlandse Zaken, Jorge Fernández Díaz heeft gisteren gezegd de gang van zaken te betreuren. Eerder gaf hij aan dat de rubberkogels niet op mensen werden afgevuurd. Critici zeggen echter dat het optreden van de politie paniek kan hebben veroorzaakt bij de migranten en zo heeft bijgedragen aan hun dood.

Wanhopig

Fernández Díaz bezocht Ceuta en Melilla, de andere autonome Spaanse stad in Noord-Afrika, op 5 en 6 maart. Hij kondigde tijdens dat bezoek aan dat de hekken die de enclaves scheiden van Marokko, versterkt zullen worden met speciaal gaas, zodat migranten ze nog moeilijker kunnen beklimmen.

Elk jaar proberen duizenden Afrikanen, meestal uit Afrika ten zuiden van de Sahara, Europa binnen te komen door over de drie rijen afscheidingen met prikkeldraad te klimmen, of door met bootjes de oversteek te maken vanuit Marokko of hun thuisland. Zwemmend proberen Spanje te bereiken is een nog wanhopiger poging.

Tina Adrasubi, een 34-jarige Nigeriaanse, vertrok dertien jaar geleden uit Benin. Haar familie woonde toen al in Spanje. “Ik ben met de auto naar Mali gereden met een vriend en toen te voet naar Marokko gegaan om naar Ceuta over te steken”, zegt ze, terwijl ze haar twee maanden oude dochter Gloria wiegt.

Elke verdronken, jonge Afrikaan heeft zijn eigen verhaal, en misschien een moeder die wacht op een telefoontje dat nooit zal komen, zegt Okeke. “Maar het lijkt alsof dat allemaal niet uitmaakt als je arm bent.” De vijf lichamen die aan de Spaanse kant van het hekwerk zijn gevonden, liggen in anonieme graven in Ceuta. De andere lichamen zijn naar Marokkaanse mortuaria gebracht.

Criminalisering

Zo’n 80.000 migranten, 40.000 uit Marokko en 40.000 uit Mauritanië, wachten op hun kans om de EU binnen te komen via Ceuta en Melilla, zei de minister op 4 maart. Hij baseerde die aantallen op cijfers verstrekt door Marokko en zijn eigen ministerie.

Vakbondsleider Gerardo Cova, tussen 2001 en 2007 hoofd van het Informatiecentrum voor Buitenlandse Werknemers in Marbella, zegt dat de overheid “sociale onrust creëert en immigranten criminaliseert om haar handelen te rechtvaardigen en de rechten van buitenlanders in te perken.”

In 2013 werden ongeveer 100.000 immigranten tegengehouden die een van de lidstaten van de EU binnen wilden. De route via Spanje is de op drie na populairste, blijkt uit cijfers uit december 2013 van het European Agency for the Management of External Borders (Frontex).

“In plaats van de migranten te redden, worden ze behandeld als beesten”, zegt Christiana Nwokeji, voorzitter van de Unie van Nigeriaanse Vrouwen in Malaga. Ook Spanjaarden, zegt ze, emigreren vanwege de hoge werkloosheid in hun land als gevolg van de economische crisis. En nieuwe regels maken het gemakkelijker om mensen te ontslaan. “Iedereen in de wereld vertrekt als er te weinig kansen zijn”, zegt ze.

Geen eten

“Ik ben geboren tijdens een crisis, ik weet niet beter”, zegt Gora Ndiaye, een 28-jarige Senegalese man. Hij zegt dat hij het tijdens zijn reis naar Tenerife, een van de Canarische Eilanden, erg koud had en dat hij erg bang was. Ndiaye vertrok samen met 45 landgenoten vanuit Dakar in een bootje en was een week onderweg.

De Senegalees, die niet kan zwemmen, liet een vrouw en een zoon van zes maanden oud achter. “De mensen hier moeten Afrika helpen”, zegt hij. “We hebben geen eten, we kunnen niet van de lucht leven. We moeten geld sturen naar onze familie”, zegt hij, ter rechtvaardiging van zijn migratie.

Volgens een rapport van de Andalusische Mensenrechtenassociatie (APDHA) uit februari 2014, werden vorig jaar 7550 migranten die via Ceuta of Melilla naar Spanje wilden, onderschept. In datzelfde jaar verdwenen of stierven 130 mensen tijdens hun reis.

Yvette Edere uit Ivoorkust zegt dat ze “erg verdrietig” is over de gebeurtenissen in Ceuta. Ze vertelt dat ze het erg moeilijk heeft gehad om een verblijfsvergunning te krijgen in Spanje. Daar kwam ze twintig jaar geleden met en visum aan.

“Veel Europeanen en Amerikanen gaan naar Afrika”, zegt Okeke, die momenteel enkele Spanjaarden op weg helpt die in Nigeria willen werken. “Ze halen er goud en olie en niemand schiet op ze. Er zijn geen hekwerken en er zijn ook geen documenten nodig. Ze worden als koningen behandeld”, concludeert hij.