De diamantsector in
ons land is al lang geen exclusieve bezigheid meer van personen van Joodse
origine. Tegenwoordig maken veelal Indiërs er de dienst uit terwijl leden van
Oost-Europese georganiseerde misdaadorganisaties er zich als parasieten hebben
genesteld om ook een graantje mee te pikken.

Ik hoef dus niet te
vrezen voor haatbrieven die sinds de jongste opflakkering van dodelijk geweld
in het Midden-Oosten (‘Gazacaust’) in zwang zijn als ik schrijf: zelfs als men,
naar analogie met wat de Israeli’s doen met de door hen ingepikte Palestijnse
gebieden, rond de Antwerpse diamantwijk een muur zou bouwen, dan nog zullen de
onfrisse praktijken er niet stoppen.  

Volgend citaat uit het
boek Zwarte Diamant is alvast veelzeggend. “Je ziet vooral dat diamantairs
bezig blijven met het aanpassen van hun fraudesystemen aan de veranderende
situatie, aan nieuwe wetgeving en ook aan de evolutie in onze
opsporingstechnieken. Als uit het gerechtelijk dossier blijkt dat wij een
bepaalde fraudetechniek hebben blootgelegd, zullen ze die niet meer gebruiken.
Voortdurend zijn ze bezig met het verfijnen van hun fraudemechanismen om ons
een stap voor te blijven.” Het zijn de woorden van een politionele fraudejager
tegen de auteurs Raf Sauviller en Salvatore di Rosa. Ze publiceerden een vlot leesbare inventaris van vijftig jaar
fraude, bedrog en belastingontduiking in de Belgische diamantsector’. Gezien de
stiekeme aard van dit soort activiteiten in deze ontduikingsindustrie is het zo
goed als zeker dat er nog zeer veel onder de radar blijft.

Bloeddiamanten

Er wordt zonder
scrupules handel gedreven. Zelfs als de aangevoerde brute steentjes uit Angola
kwamen om in het Antwerpse te worden bewerkt tot peperdure koopwaar. Deze
bloeddiamanten werden gebruikt ter financiering van een burgeroorlog, waarvan
het precieze aantal slachtoffers niet eens bekend is. In 1999 pakte de
Verenigde Naties hierover uit met een vernietigend rapport voor de Antwerpse
diamantindustrie. Het rapport ligt nu in een of andere schuif en een kniesoor
die er nog om maalt.

Ironischer kan het
echt niet. Sommige diamanthandelaars zijn sponsors van de ‘Diamanten Kogel’. Dat
is een prijs voor de beste Nederlandstalige misdaadroman. De trofee: een
boksring met vier ingewerkte diamanten, te bewonderen op dit grotendeels
onderzeese kabelnet. In het boek vindt de aspirant-schrijver stof in overvloed
voor een heuse True Crime.

Geblinddoekt

Jarenlang werd vanuit
de overheid een gedoogbeleid gevoerd. Vrouwe Justitia was niet alleen
geblinddoekt op de afbeelding die haar symboliseert. Daar is gaandeweg toch
enige verandering in gekomen. Tot grote ongerustheid van het wereldje van de diamant.
En daartegen worden de bekende argumenten in stelling gebracht. “Stabiliteit is
altijd de grote troef geweest van Antwerpen”, aldus een vertegenwoordiger van
de Hoge Raad van de Diamant. “Als die stabiliteit in het gedrang komt, is het
gedaan met de ‘diamant’ in Antwerpen. Dan stevenen we af op een economisch en
menselijk fiasco, zoals Renault Vilvoorde of Ford Genk.”

Het is toch
godgeklaagd! Enerzijds wil men dat de overheid door een flexibele wet- en regelgeving
een handje toesteekt om de concurrentiepositie te verbeteren. Maar uitgerekend draait
men er zelf zijn hand niet voor om de overheid geregeld te tillen. Dat overtreft het
bevattingsvermogen van de weldenkende modale burger. Zeker als die hoort dat
het tekort op de begroting zo gigantisch is dat een belastingverhoging onvermijdelijk
is.

Datzelfde voetvolk
van de Belgische democratie begrijpt evenmin de in dit boek zeer uitvoerig
beschreven oorlog onder magistraten in het wangedrochtige Antwerpse justitiepaleis
over de wijze waarop de valsspelers moeten worden aangepakt. Hoe de dik
betaalde advocaten van de sector de wet- en regelgeving dicteren: afkopen van
de straf in plaats van een verblijf in de gevangenis. Evenmin verstaat het dat sommige
verkozenen des volks zich uit de naad werken om die deugnieten ter wille te
zijn. Het gaat hem onder andere over de parlementsleden die de ‘Diamantclub’
hebben opgericht, zoals Jan Jambon (N-VA) en CD&V-er Servais Verherstraeten.
Deze laatste, die zelfs tot de arbeidersvleugel van zijn partij wordt gerekend,
kreeg van de beide auteurs het troetelnaampje ‘de ongekroonde politieke keizer
van de diamant’.

Oerknal

Eén zaak is het schrijversduo vergeten. Helaas. Zij
hebben het tot tweemaal toe over de affaire-Kirschen, door henzelf omschreven
als ‘de oerknal’. Dat ging over de frauduleuze praktijken van de zaakvoerders
van een wisselkantoor in de schaduw van het Centraal Station, waar veel diamantairs
klant waren. Om zo’n oerknal in de toekomst te vermijden werd midden jaren 1980
(!) het Charter van de Belastingplichtige ingevoerd, zogezegd om die te
beschermen tegen de opdringerigheid van de fiscus. Maar dat belemmert sindsdien
de samenwerking van de belastinginspectie en het gerecht, zoals de Europese
Commissie twee jaar geleden nog uitvoerig rapporteerde.

De gevolgen zijn navenant:
vertragingen met de dreiging van de verjaring van de feiten, lange procedure-gevechten,
kortom vrijspraken van de fraudeurs. Als straks de ‘machinekamer van de
politiek’ zoals Verherstraeten het noemt, weer in werking treedt, kan hij misschien een initiatief nemen. Ik vrees het ergste.

Raf Sauviller & Salvatore di Rosa, Zwarte diamant.
50 jaar fraude, bedrog en belastingontduiking in de Belgische diamantsector,
Van Halewyck, 384 blz, €19,95