Op donderdag 30 maart verwierp het Internationaal Gerechtshof van de VN een verzoek van Iran omtrent de beslissing van de VS van 2016 om de buitenlandse tegoeden van de Iraanse centrale bank te bevriezen. Maar louter op formeel-juridische gronden, zonder zich uit te spreken over de grond van de zaak.

Volgens het internationaal recht is die bevriezing van de tegoeden van de Mazarki Bank – ter waarde van bijna 2 miljard dollar — illegaal, volgens de Amerikaanse regering en de rechterlijke macht was het een “noodzaak om de slachtoffers van terroristische aanslagen die door de Islamitische Republiek zijn opgezet of gesteund te compenseren”.

Washington beschuldigt Teheran er namelijk van betrokken te zijn bij twee zelfmoordaanslagen die in oktober 1983 het Amerikaanse en Franse contingent van de multinationale veiligheidsmacht in Beiroet troffen. Daarbij kwamen 241 Amerikanen om het leven.

Juridische spitsvondigheid

De Verenigde Staten riepen een “uitzondering van onbevoegdheid” in om de opheffing van de bevriezing van de Iraanse tegoeden te vermijden. In een persbericht geeft het Internationaal Gerechtshof volgende uitleg.

“In zijn arrest, waartegen geen beroep mogelijk is en dat bindend is voor de partijen, keurt het Hof met tien stemmen tegen vijf de ‘uitzondering van onbevoegdheid’ goed die de Verenigde Staten hebben opgeworpen met betrekking tot de door de Islamitische Republiek Iran ingediende verzoeken omtrent de behandeling van de Mazarki Bank en verklaart het bijgevolg dat het niet bevoegd is om van die verzoeken kennis te nemen.”

Geen bewijs dat sancties wettelijk zijn

De regeringen en de reguliere media in de VS en in Europa stelden de beslissing van het Internationaal Gerechtshof meestal voor als een bewijs dat de unilaterale sancties van de VS tegen Iran volstrekt wettelijk zijn. Deze interpretatie is om twee redenen fout. Ten eerste heeft het Hof zich niet uitgesproken over de grond van de zaak, maar alleen over zijn bevoegdheid over het geschil. Ten tweede is deze beslissing slechts één onderdeel van het arrest dat het Internationaal Gerechtshof op 30 maart heeft gewezen.

Het arrest bevat zeven uitspraken, zes daarvan zijn ongunstig voor de VS

Het arrest van het Internationaal Gerechtshof bevat echter zeven andere stemmingen tégen de Verenigde Staten of wijzen Amerikaanse verzoeken af. Maar die worden door de meeste grote persorganen gewoon achtergehouden. Met de laatste van die zeven stemmingen (13 stemmen vóór en 2 tegen) oordeelt het Hof “dat de Verenigde Staten van Amerika verplicht zijn de Islamitische Republiek Iran schadeloos te stellen voor de nadelige gevolgen die voortvloeien uit de schending van de in de voorgaande punten bedoelde internationale verplichtingen”.

Eens te meer hebben de reguliere media zich toegespitst op het enige aspect van het arrest dat gunstig is voor de Verenigde Staten. Liegen door weglating of gedeeltelijke presentatie van gegevens is duidelijk een van de mechanismen van de opinievorming van deze media.

Dit is de vertaling door Frans De Maegd  van een videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

Om meer te weten

• Internationaal Gerechtshof, persbericht nr. 2023/15 van 30 maart 2023
• “ICJ weigert Iran de vrijgave van zijn door de Verenigde Staten bevroren middelen van de centrale bank”, Europa 1 van 30 maart 2023