Naar een in februari vorig jaar gepubliceerde wetenschappelijke studie, die werd uitgevoerd door de professoren Johan Lambrechts en Wouter Broekaert van de Hogeschool-Universiteit Brussel, blijkt nochtans duidelijk dat het bestaan van echte en vaak verborgen armoede bij zelfstandigen dramatisch blijft stijgen.

Vooral zelfstandigenorganisatie Unizo klaagt aan dat het Steunpunt Armoedebestrijding naar eigen zeggen weinig of zelfs geen rekening heeft gehouden met de studie die in haar opdracht werd uitgevoerd.

Cijfers

Het onderzoek toont aan dat het aannemelijk is te stellen dat zelfstandigen van wie het inkomen meerdere opeenvolgende jaren onder de armoedegrens valt, zich in armoede blijven bevinden. Dit komt omdat het inkomen van zelfstandigen jaarlijks schommelt omdat ze afhankelijk zijn van de markt.

Van diegenen die in 2006 minstens zeven opeenvolgende jaren een hoofdinkomen als zelfstandige hadden, bevond zich 15 procent na minstens zes jaar onder de armoedegrens. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was dat 17 procent en in Antwerpen en Gent 16 procent. Dat zijn ruim 40.000 zelfstandigen in ons land, aldus de studie. Ter vergelijking bij actieve werknemers leeft slechts 2 procent in armoede.

Sociale zekerheid

Oorzaken voor de hoge cijfers zijn onder meer het feit dat zelfstandigen niet zomaar kunnen terugvallen op een minimumloon of vervangingsinkomen in geval van wisselend inkomen. Daardoor moeten ze vaak verregaande financiële risico’s nemen en hier speelt de noodzaak van een grote financiële discipline.

Bovendien moeten zelfstandigen zelf betalen voor hun sociale zekerheid terwijl werknemers daarvoor kunnen rekenen op hun werkgever. Bij langdurige lage verkoopresultaten kunnen heel wat zelfstandigen niet sparen voor het aanleggen van reserves voor het opvangen van ziekte, tegenslag of pensioen omdat ze al hun financiële middelen moeten aanwenden om het hoofd boven water te houden.

Infopunt

Vandaar wordt er bij het Steunpunt Armoedebestrijding op aangedrongen een aanpak te organiseren voor armoedebestrijding bij zelfstandigen die rekening houdt met hun specifieke situatie. Zelfstandigenorganisatie Unizo en enkele sociale verzekeringsfondsen deden daarvoor al een aantal voorstellen.

Zo moeten OCMW’s nog meer rekening houden met de eigen situatie van zelfstandigen in armoede en ook de overheid moet meer maatregelen nemen om de problemen aan te pakken. Samen hebben ze ondertussen zelf enkele concrete stappen gezet voor betere opvang en begeleiding van gefailleerden.

Een daarvan is de website www.tussenstap.be waar gefailleerden of ondernemers in moeilijkheden terecht kunnen voor informatie en advies. Ook welzijnswerkers kunnen er gebruik van maken voor opleiding of consult. Het initiatief wordt sinds begin dit jaar mede ondersteund door de Vlaamse overheid.