VN-klimaattop

Van 31 oktober tot 12 november 2021 vindt in Glasgow de COP26 plaats, de langverwachte VN-klimaattop. Sinds het klimaatakkoord van Parijs in 2015 is er heel wat gebeurd. Maar er zijn ook heel wat zaken niet gebeurd. Staatshoofden en regeringsleiders zetten belangrijke stappen op papier en formuleerden beloftes, maar tussen droom en daad staan… je kent het wel. De hoge ambities neergeschreven tijdens de COP21 in Parijs zijn jammer genoeg grotendeels dode letter gebleven.

Klimaatbeweging

Wat is er dan wel gebeurd? Ondanks de hemeltergende sloomheid of zelfs schaamteloze tegenwerking van sommige regeringen, is de klimaatbeweging gigantisch gegroeid sinds 2015. Jongeren staan massaal op de barricaden voor hun toekomst, en gelijk hebben ze. Dit is de “decade of action” waarin we alles moeten doen wat binnen onze mogelijkheden ligt om de klimaatverandering te beperken en te verzachten.

Tegen 2030 ligt het vast hoe sterk ons klimaat zal wijzigen, want dan zullen we al dan niet een aantal onomkeerbare tipping points[1] gepasseerd zijn, afhankelijk van hoeveel we de komende negen jaar nog uitstoten. Elk tipping point zadelt ons op met meer natuurrampen, extreem weer, droogtes, overstromingen, mislukte oogsten, kortom: onleefbare omstandigheden.

Elke tiende van een graad minder telt. Hoe minder ons klimaat opwarmt, hoe leefbaarder het hier zal blijven voor de toekomstige generaties, én ook voor ons. Het is dus zeker niet te laat om volop in actie te schieten en berusting is nog lang niet aan de orde.

Dit is de “decade of action” waarin we alles moeten doen wat binnen onze mogelijkheden ligt om de klimaatverandering te beperken en te verzachten.

Maar wat kunnen we dan doen, behalve hopen dat onze regeringen het licht snel zien en de verregaande actie zullen ondernemen die nodig is om onze uitstoot snel en drastisch terug te dringen? Het juiste bolletje kleuren in het stemhokje? Meestappen in klimaatmarsen om de politici met hun neus op de feiten te drukken?

Vaak wordt er sceptisch gedaan over individueel engagement. “Wat maakt het nu uit of ik vlees eet of niet? Die koe is toch al geslacht. Dat vliegtuig stijgt toch sowieso op.”

Die uitspraken zijn uitingen van het individualisme dat de bovenhand heeft in Westerse maatschappijen. Eén persoon die vegetarisch eet of niet meer vliegt, zal inderdaad zeer weinig impact hebben. Als honderden, duizenden, honderdduizenden tot miljoenen mensen die stap zetten, heeft dat echter wel degelijk een invloed op de economie en het systeem. Als individu ben je een druppeltje op een hete plaat, maar samen zijn we een emmer die erover uitgestort wordt.

Burgerbewegingen hebben in het verleden al hun nut bewezen en de klimaatbeweging is er één met het fundamenteelste doel van allemaal: voorkomen dat onze soort zichzelf uitroeit en een gezonde en rechtvaardige leefomgeving verzekeren voor alle mensen.

Divestment: collectief en individueel

Binnen de klimaatbeweging is de laatste tien jaar de divestmentbeweging gegroeid. De idee is om de fossiele sector klein te krijgen door de geldkraan dicht te draaien.

Foto: Tommaso.sansone91, Wikimedia Commons

350.org, Reclaim Finance, Banktrack, Bank.Green … de lijst van internationale organisaties die met divestment bezig zijn is uitgebreid. Ondertussen zijn er wereldwijd al vele steden, universiteiten, pensioenfondsen en zelfs Ierland als geheel gedesinvesteerd. Dichter bij huis hebben ook de stad Gent en UGent onder druk van lokale studenten- en milieuverenigingen de stap naar divestment gezet.

Geen vlees eten, minder vliegen, minder plastic gebruiken… Het zijn allemaal individuele acties die wel degelijk effect sorteren als veel mensen die gewoontes overnemen. We zien het in de winkelrekken aan het steeds groeiende vegetarische aanbod, we zien het aan de nachttreinen die terugkeren en de verpakkingsvrije winkels die ondertussen in elke (middel)grote stad te vinden zijn.

Naast die zinvolle stappen is ook divestment op individueel vlak een optie, door je spaargeld en je zichtrekening naar een duurzame bank te verplaatsen en zo je geld uit de fossiele industrie te halen.

De meeste banken investeren nog steeds in fossiele projecten. Ze steunen olie, gas en soms ook nog steenkool. Sinds het akkoord van Parijs hebben alle banken samen maar liefst nog 49 miljard euro geïnvesteerd in Shell alleen.

Met jouw geld wordt er olie ontgonnen, gas gefrackt en steenkool gewonnen, waarmee gigantische hoeveelheden CO2 de lucht in worden gepompt. Dat is natuurlijk exact het tegenovergestelde van wat er zou moeten gebeuren. Na Parijs hadden we moeten beginnen met de CO2-uitstoot drastisch terug te dringen. De financiële sector heeft daar een belangrijke rol in te spelen: waar niet in geïnvesteerd wordt, kan ook niet doorgaan.

Heel concreet: geen geld voor de fossiele brandstofindustrie betekent dat de olie-, gas- en steenkoolreserves onder de grond blijven zitten. Dat is exact wat we nodig hebben als we de klimaatopwarming zoveel mogelijk willen beperken.

Move your Money

Wat als we als burgers zelf het heft in handen nemen? Wat als we ons geld massaal weghalen bij de banken die ons geld hardnekkig blijven investeren in fossiele brandstoffen? Wat als we datzelfde geld met z’n allen verplaatsen naar banken die wél toekomstgericht denken en investeren in hernieuwbare energie en duurzame projecten die ons als maatschappij de juiste richting uit sturen?

Protest tegen Shell in Berlijn, 2020. Foto: Leonhard Lenz, Wikimedia Commons

Door je geld naar een duurzame bank te verplaatsen, help je heel concreet de strijd tegen de klimaatverandering. Daarnaast geef je een duidelijke boodschap aan je eigen bank in het bijzonder en aan de bankensector en de overheid in het algemeen. “Ik ga niet akkoord met uw investeringsbeleid en stap over naar een andere bank die wél bezig is met de toekomst.”

“Ik laat mijn stem horen via mijn geld en eis van de banken en de overheid dat ze de nodige maatregelen treffen om een duurzame toekomst mogelijk te maken”. De divestmentstrategie heeft overigens zijn nut eerder al bewezen bij onder andere het afschaffen van het apartheidsregime in Zuid-Afrika.

Bovendien beseffen overheden en supranationale organen nu al dat er iets moet gebeuren. António Guterres, secretaris-generaal van de VN, stelde in augustus nog dat “alle nieuwe exploratie en productie van fossiele brandstoffen moet worden stopgezet en de subsidies die hierheen stromen naar hernieuwbare energie moeten gaan.”

Eerder dit jaar stelde het gezaghebbende Internationaal Energieagentschap (IEA) hetzelfde. Ze hebben enkel nog dat extra duwtje in de rug nodig om ook effectief naar die uitspraken te handelen en de regelgeving zo aan te passen dat de banken niet anders kunnen dan hun investeringen uit fossiel te halen.

Samen kunnen we dat. Vele kleintjes maken een grote. Dat is waar Move your Money voor staat: via individuele actie een collectieve boodschap brengen. Door allemaal samen van bank te veranderen, kunnen burgers druk zetten op regeringen en van hen eisen dat ze aan de banken opleggen om alle fossiele investeringen stop te zetten. Banken moeten écht duurzaam investeren en niet enkel doen alsof, om een groen imago te creëren.

Opnieuw: één persoon die van bank verandert, zal niet veel doen bewegen. Move your Money maakt echter deel uit van de wereldwijde divestmentbeweging: dit is niet zomaar een lokaal idee of een individuele stap. Als veel mensen hun geld verplaatsen, dan liggen de banken daar wel degelijk van wakker. Ze willen geen groot aantal klanten verliezen en willen een goede reputatie behouden.

Doe mee!

Het eerste hoogtepunt van de campagne staat gepland van 31 oktober tot 12 november, de periode van COP26. We sporen iedereen aan om tijdens die week van bank te veranderen en zo een bankruneffect te creëren. De financiële sector staat ook op de agenda van de top.

Als veel mensen hun geld verplaatsen, dan liggen de banken daar wel degelijk van wakker. Ze willen geen groot aantal klanten verliezen en willen een goede reputatie behouden.

Het kan zeker geen kwaad om onze politici duidelijk mee te geven dat wij van hen verwachten dat ze daadkrachtige maatregelen treffen voor de bankensector. Zolang niet alle banken kunnen garanderen dat ze geen geld meer investeren in fossiele projecten, verplaatsen wij ons geld zelf.

Overtuigd? Graag meer informatie over je eigen bank? Surf naar www.moveyourmoney.be en bekijk hoe je bank je geld investeert. Niet akkoord? Je vindt er ook informatie over duurzame banken in België. Je verplaatst je geld? Registreer je dan als mover op de website en maak deel uit van de divestmentbeweging! Samen laten we onze stem steeds luider klinken.

Like en deel onze Facebook-, Instagram– en LinkedInpagina en deel onze berichten.

Al bij een duurzame bank? Verspreid onze boodschap verder: praat erover met vrienden en familie, overtuig je vereniging/werkgever/school om ook hun geld te verplaatsen en registreer je als supermover als je zin hebt om elke maand een aantal vrienden, familieleden of collega’s te overtuigen.

Wil je je nog verder inzetten voor deze campagne? Laat dan zeker van je horen, we kunnen nog wat helpende handen gebruiken voor communicatie en werk achter de schermen. We zijn een enthousiast team dat vooral in Gent of Brussel samenkomt. Stuur ons een berichtje via Facebook, Instagram, e-mail of postduif en we zullen je met open armen verwelkomen voor een vrijblijvende kennismaking!

Janne Delagrange is een klimaatactivist en vrijwilliger bij Move your Money

Note:

[1] Een ‘tipping point’ is een kantelpunt, een moment waarop ons klimaat in een korte tijd drastisch en onomkeerbaar kan omslaan.