Zweden, Bolivia, Ethiopië, Kazachstan en Italië vervangen vanaf januari 2017 de vijf vertrekkende niet-permanente leden Spanje, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Angola en Venezuela. Ze vervoegen de andere vijf niet-permanente leden Japan, Egypte, Senegal, Oekraïne en Uruguay die zelf op hun beurt over twee jaar worden vervangen (zoals voorzien in de procedures van het VN-Handvest voor de samenstelling van de VN-Veiligheidsraad).
Een echte koerswijziging wordt van deze nieuwe leden niet verwacht. De vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad China, Frankrijk, Rusland, Groot-Brittannië en de VS
worden immers gezien als oppermachtig, omdat ze elk afzonderlijk over elk besluit van de VN-Veiligheidsraad een veto kunnen uitspreken (door een tegenstem, niet door een onthouding). Daarom gaat men er van uit dat veranderingen in de samenstelling van de regering van de VS meer invloed zal hebben in de Veiligheidsraad dan deze tweejaarlijkse rotatie van vijf van de tien niet-permanente leden.
Israël-Palestina
President-elect Donald Trump wierp al zijn schaduw vooruit in december 2016, in reactie op de goekeuring van VN-Resolutie 2334 door de VN-Veiligheidsraad over de illegaliteit van de koloniale nederzettingen van Israël in Palestina. VN-ambassadeur voor de VS Samantha Power onthield zich toen onverwacht bij stemming over deze resolutie in plaats van met een neen-stem het veto van de VS uit te spreken. “Na 20 januari zal het anders gaan bij de VN”, reageerde Trump kort daarna op Twitter.
Power verdedigde deze onthouding namens president Obama met de opmerking dat de Israëlische koloniale nederzettingen in het gebied dat in 1967 door Israël werd bezet, de Israëlische veiligheid ondermijnt, onderhandelingen over een tweestaten-oplossing hindert en de vooruitzichten op vrede en stabiliteit in de regio uitholt. Zij zal naar verwachting na de eedaflegging van Trump op 20 januari vervangen worden door huidig gouverneur van South Carolina Nikki Haley.
Zweeds voorzitterschap
Zweeds VN-ambassadeur Olof Skoog zetelt vanaf januari 2017 voor twee jaar (éénmaal verlengbaar met twee jaar) namens zijn land in de VN-Veiligheidsraad. Hij stelde dat de politieke implicaties van de machtswisseling in de VS voor de Veiligheidsraad geen grote gevolgen hoeven te hebben.
“Ik heb met niemand van de aankomende regering van president Trump gesproken, maar ik verwacht dat ze, als ze eenmaal hier zijn, zullen zien dat het werk wat wij hier doen in het belang van de VS is”, zei hij op 3 januari 2017 tegen journalisten. Zweden is het enig EU-land dat de staat Palestina officieel erkent, wat botst met Trumps pro-Israëlisch standpunt.
Kernwapens
De Italiaanse eerste minister Paolo Gentiloni zei te hopen dat Italië het Israëlisch-Palestijnse conflict “hoog op de agenda van de VN” kan krijgen tijdens de maand waarin het land in november 2017 voorzitter is van de VN-Veiligheidsraad. Migratie uit het Midden-Oosten en Syrië is ook een kwestie die prioriteit heeft volgens Italië, dat in de VN-Veiligheidsraad vertegenwoordigd wordt door ambassadeur Sebastiano Card.
In 2017 is Kazachstan voor het allereerst lid van de VN-Veiligheidsraad. Het Centraal-Aziatische land, dat zich als grote internationale speler wil profileren, wordt vertegenwoordigd door voormalig ambassadeur in de VS Kairat Umarov.
Kazachstan is tevens lid van de Centraal-Aziatische Kernwapenvrije Zone (samen met Kirgizië, Oezbekistan, Turkmenistan, Tadzjikistan) en kan zo een ander perspectief in de discussies van de VN-Veiligheidsraad brengen als over nucleaire ontwapening. Eerdere opmerkingen van president-elect Trump over kernwapens, wijzen erop dat ook dit onderwerp in 2017 hoog op de VN-agenda kan belanden.
Syrië, Zuid-Soedan en Congo
Als Latijns-Amerikaanse vertegenwoordiger volgt Bolivia in de VN-Veiligheidsraad Venezuela op, voor het eerst sinds 1979. Ethiopië komt in de plaats van Senegal. Het land levert met 8000 militairen een grote bijdrage aan VN-vredesmissies. In 2016 kreeg Ethiopië echter te maken met politieke instabiliteit binnen de eigen grenzen door gewelddadige protestacties tegen de repressie van de overheid.
Elke maand is een ander lid van de VN-Veiligheidsraad voorzitter van de vergaderingen. Zweden is dat nu in januari 2017. VN-ambassadeur Skoog verklaarde op 3 januari dat zijn prioriteiten voor deze maand de conflicten in Syrië, Zuid-Soedan en Congo zullen zijn.
