Zuid-Soedan produceert ongeveer 385.000 vaten olie per dag, maar voor de meeste Zuid-Soedanezen bestaat echte rijkdom nog altijd uit een mooie kudde runderen. Veediefstallen zijn er van alle tijden, maar er komen er steeds meer en er vallen ook vaker doden bij.

De inwoners van Zuid-Soedan vochten tussen 1983 en 2005 een bittere burgeroorlog uit met het regime in Khartoem. Daardoor zijn wapens nog alomtegenwoordig. Na het einde van de oorlog is de waarde van vee alleen maar gestegen. Veel mannen gingen trouwen, en daarbij komt meestal een bruidsschat kijken die vaak uit runderen bestaat.

Grote bruiden zijn duur

Een goede bruid kan honderd koeien kosten, zegt James Amuor, een jongeman uit de deelstaat Jonglei. Bij de Dinka’s moet de bruidegom met meer koeien over de brug komen naarmate de bruid groter is. Ook voor vrouwen die gestudeerd hebben, dikt de veestapel aan. “Sommige jongeren beginnen met veediefstallen omdat ze niet genoeg dieren bijeen kunnen krijgen om te trouwen met het meisje waarop ze hun oog hebben laten vallen”, zegt Amuor.

Veediefstallen en de conflicten die eruit voortvloeien, kunnen verbluffende proporties aannemen in Zuid-Soedan. Bij een reeks veediefstallen die op 18 augustus heel Uror, een district in Jonglei op zijn kop zetten, stierven 640 mensen. Er werden 258 kinderen ontvoerd en 38.000 stuks vee gestolen. Bijna 9000 huizen gingen in vlammen op.

Volgens de overheid in Uror waren 2000 tot 2500 jongeren uit het naburige district Pibor bij de aanvallen betrokken. Andere bronnen hebben het over nog meer aanvallers, die “bewapend waren als reguliere soldaten”. Volgens een medewerker van de VN die niet genoemd wil worden, werden er onder meer kalasjnikovs, andere machinegeweren, granaten en zelfs luchtafweergeschut gebruikt.

Etnische conflicten

Het incident had een etnische achtergrond. De aanval was een vergelding voor een eerder offensief van Lou Nuer-jongeren uit Uror tegen Murle-dorpen in Pibor in juni. Daarbij stierven meer dan vierhonderd mensen, terwijl er ook vrouwen en kinderen werden gevangengenomen. De overvallers maakten honderden stuks vee buit.

De VN-missie in Soedan en het leger van Zuid-Soedan kwamen in beide gevallen niet in actie. “Het is moeilijk om dergelijke aanvallen te voorkomen, want er zijn meer gewapende burgers dan leden van de ordediensten”, zegt Gabriel Duop Lam, minister van Ordehandhaving in de deelstaat Jonglei.

Ook de povere toestand van de wegen in het land maakt acties tegen de veediefstallen moeilijk, zegt de Zuid-Soedanese minister van Binnelandse Zaken, Gier Chuang Aluong. “De politie en het leger kunnen niet snel reageren op dergelijke conflicten. Door het gebrek aan goede wegen kan het 72 uur duren voordat het leger ter plaatse is.”

Wapenleveringen

Aluong beschuldigt ook de “vijanden van Zuid-Soedan” ervan burgers te bewapenen om het land te destabiliseren. Er zijn berichten dat de veedieven nieuwe wapens hebben, die niet uit de burgeroorlog stammen. Volgens de regering in Juba komen die uit Soedan, het land waarvan Zuid-Soedan zich op 9 juli afscheidde.

Maar critici verwijten de regering van Zuid-Soedan dat ze niet meer heeft ondernomen om haar burgers te ontwapenen. Dat wordt wel een hele onderneming, want langs de poreuze grenzen van het land kunnen makkelijk nieuwe wapens worden aangevoerd.

Gabriel Gai Riem, minister van Parlementaire Aangelegenheden van Jonglei, vreest dat er nog wraakacties kunnen volgen. Hij zegt dat er een vredesconferentie en andere vergaderingen komen om tot een dialoog te komen tussen de betrokken bevolkingsgroepen.

Chol Tong, de gouverneur van de Merenstaat die ook geplaagd wordt door veediefstallen, wil inzetten op bewustmaking. Hij wil investeerders aantrekken “om de plaatselijke bevolking te laten zien dat je ook met minder vee welvarend kunt worden, als je dieren verkoopt voor het vlees of de melk ervan verwerkt.”

Veel veehouders in Zuid-Soedan slachten hun dieren pas als ze heel oud zijn. Ze “gebruiken” hun dieren alleen als er in de familie een bruidsschat moet worden betaald.