Nieuws, Afrika, Milieu -

“Vee is beter antwoord op verwoestijning dan bomen”

VICTORIA FALLS — Verwoestijning kan beter tegengegaan worden door goed uitgekiende begrazing dan door bomen te planten. Dat zegt een Amerikaanse bioloog die in Zimbabwe spectaculaire resultaten boekt.

woensdag 11 januari 2012 14:47
Spread the love

In de buurt van de bekende Victoriawatervallen in Zimbabwe helpt gecontroleerde begrazing een groot gebied te herstellen waar de bodem jarenlang zwaar achteruitgegaan was door onoordeelkundige veeteelt. De ecoloog Allan Savory van het Amerikaanse Savory Institute noemt het de bruine revolutie.

Grote kuddes van weleer

Het Savory Institute en het door Savory gestichte Afrikaans Centrum voor Holistisch Beheer (ACHM) beheren een stuk natuur van 2900 hectare in de streek Dimbangombe, op 36 kilometer van het stadje Victoria Falls. Voor de komst van het Savory Institute was het uitgestrekte gebied veranderd in een woestenij door de steeds grotere aantallen koeien en schapen die er graasden. Maar nu is de begroeiing weer weelderig en zijn er ook wilde diersoorten teruggekeerd, zonder dat de massale veeteelt moest worden opgegeven. De bodem is vruchtbaarder geworden en er is ook veel meer water beschikbaar.

“Door het vee de functie te laten vervullen van de grote kuddes die vroeger op onze planeet rondstruinden, voor de mens en het vuur hun rol overnamen, kunnen we de bodems weer gezond maken zodat ze opnieuw enorme hoeveelheden water en koolstof kunnen opslaan”, zegt Savory. “Daardoor verminderen droogteperiodes en overstromingen.”

Verwoestijning is volgens Savory geen gevolg van te grote aantallen runderen, schapen en geiten, maar wel van de manier waarop die dieren worden gehouden. Volgens de holistische aanpak kan vee maximaal drie dagen op een bepaalde plaats grazen; daarna wordt dat gebied minstens negen maanden met rust gelaten. Tijdens het grazen breken de dieren de verharde grond met hun hoeven en verspreiden ze mest en plantenresten. Daardoor wordt de regen later beter opgenomen in de bodem. Dieren trappen ook zaden in de aarde, waardoor die beter ontkiemen.

Meer water, grotere oogsten

De theorie klopt in elk geval in Dimbangombe. “Op plaatsen waar jaren geleden alleen naakte grond te zien was, groeit het gras nu tot op borsthoogte”, zegt Savory. “En we hebben de rivier weer tot leven gewekt. Het hele jaar door hebben we hogere waterstanden. De waterlelies en vissen zijn teruggekeerd.”

Ook de plaatselijke landbouw vaart wel bij de aanpak. Volgens de Zimbabwaanse onderzoeker Ntombizakhe Mpofu halen dorpelingen tot vijf keer grotere opbrengsten binnen door vee in te zetten om akkers plantklaar te maken en te bemesten.

“Vee is een van de beste instrumenten die we hebben om verwoestijning grootschalig aan te pakken”, zegt Savory. “En als je de verwoestijning niet tegengaat, kun je de klimaatverandering niet aanpakken.”

Gecontroleerde begrazing maakt onder meer ook het afbranden van vergeelde stukken grasland overbodig om de groei van nieuw gras te bevorderen. In sommige Afrikaanse landen draagt het afbranden van graslanden meer bij tot het broeikaseffect dan het gebruik van fossiele brandstoffen.

Gras beter dan bomen

De uitgestrekte graslanden in Afrika krijgen te weinig aandacht, vindt Savory. In de strijd tegen de verwoestijning en de klimaatverandering in Afrika zijn vooral boomplantacties populair. Maar bomen zijn niet in staat de extra uitstoot aan koolstof te absorberen die het gevolg is van het uitlogen van bodems, branden en het gebruik van fossiele brandstoffen. De immense graslanden kunnen dat volgens Savory wel, als ze goed beheerd worden. Gras brengt via afstervende wortels immers veel meer organisch materiaal in de bodem dan bomen.

De technieken van Savory en het ACHM worden nu ook in Namibië, Botswana en Kenia toegepast; volgens Savory wordt er in al die landen samen al 12 miljoen hectare grond volgens de holistische aanpak beheerd. Het Savory Institute werkt ook samen met Kenia aan een proefsite die andere landen in de Hoorn van Afrika kan inspireren. Voor het werk in Zuidelijk Afrika hebben het ACHM en het Savory Insitute 4,8 miljoen dollar (3,8 miljoen euro) gekregen van het Amerikaanse ontwikkelingsagentschap USAID.

take down
the paywall
steun ons nu!