De crisis die de wereld sinds drie jaar overspoeld is onlosmakelijk verbonden met een allesoverheersende winsthonger (geen natuurfenomeen maar gevolg van het door honger naar winst gedreven kapitalistische accumulatiemodel) en met de ontwikkeling van financiële mechanismen die uiterst gevaarlijk zijn voor de stabiliteit van de financiële markten en van de economie.

De fiscale en juridische paradijzen zijn een essentieel element in de planetaire deregulering die reeds drie decennia doorgaat, goedgekeurd door politieke overheden die zelf hun reguleringsmacht uit handen hebben gegeven.

Spijtig genoeg lijken de G20 niet van plan om de diepere oorzaken aan te pakken. Nochtans zijn er bij deze globale crisis twee maatregelen die dringend moeten genomen worden en die afhankelijk zijn van de politieke wil van de staten: de opheffing van de fiscale paradijzen en de creatie van globale taksen.

Een aantal sociale bewegingen en NGO’s verwachten veel van het Franse voorzitterschap en we moeten inderdaad deze strijd met beide handen aanpakken, maar een systemische fiscale omwenteling zal voor Sarkozy geen breekpunt zijn. Ook niet voor Merkel.

Binnenlandse politieke belangen verdringen mondiale problemen, de G20 beloftes over financiële regulering verdampen. De tegenstand van de verantwoordelijken van de financiële crisis is zeer groot, want zij willen terug naar de situatie van voor september 2008: totale vrijheid en onbeperkte mobiliteit voor de financiële markten. Het blijkt toch gemakkelijker te snijden in sociale programma’s en de gewone mensen het grootste deel van de crisis te laten betalen – wegens te weinig verzet – dan de financiële industrie te hervormen.

Eventjes leek het erop dat het naoorlogse Keynesiasme dat sterk bijgedragen heeft tot de opbouw van sociaaldemocratische verzorgingsstaten een onweerstaanbare come-back beleefde. Vooral door massaal overheidsingrijpen en reddingsplannen waarbij publieke overheden private banken en verzekeringsbedrijven van de ondergang redden. Deze post-keynesiaanse oprisping was echter van korte duur en de meeste overheden willen zo vlug mogelijk dit pad weer verlaten. Overheden willen zich opnieuw terugtrekken en de vrije markten hun sociaaldarwinistische rol laten spelen.

De verantwoordelijkheid van de fiscale en juridische paradijzen in de financiële crisis.

De totaliteit van de banken en van de financiële instellingen was betrokken in de speculatie met de ‘subprimes’. Deze werd vergemakkelijkt door het bestaan van “tax-havens” en van “offshore” plaatsen.

80% van de hedge funds (speculatieve fondsen) zijn gelokaliseerd in fiscale paradijzen. Duizenden miljarden dollar komen hier elk jaar langs om zo te ontsnappen aan elke belasting.

De fiscale en juridische paradijzen dragen een grote verantwoordelijkheid in:

        – in de ondoorzichtigheid en de instabiliteit van de financiële wereld;

        – de creatie van speculatief kapitaal;

        – de massieve dereglementering  van de financiële industrie;

        – het ontstaan van enorme, mobiele financiële concentraties;

– de privatisering van de fiscale inkomens door staten en door internationale regurleringsorganismen, om te beantwoorden aan de meest dringende sociale noden van de mensheid en om bij te dragen aan de aanpak van de ecologische crisis.

Op dit ogenblik, drie jaar na het uitbreken van de bankencrisis,  verhinderen de regeringen en internationale instellingen geenszins dat de fiscale paradijzen verder onderdak verlenen aan de kapitalen die dit wensen.

Voor de afschaffing van de fiscale paradijzen en de creatie van globale taksen

Het is een kwestie van politieke wil dat de financiële transacties met fiscale paradijzen ongedaan worden en dat deze landen gedwongen worden om de internationale normen te respecteren.

Het meesterschap over deze financiële operaties, over de financiële circuits en over de banken en de financiële zou het mogelijk maken om een globale taks te organiseren op wereldschaal. Deze taks zou de nationale en internationale politieke machten de mogelijkheid geven om de verdediging en de productie van mo

ndiale publieke goederen te financieren. Het gaat erom de toegang tot drinkwater, tot opvoeding en tot de cultuur te garanderen voor alle mensen en om het klimaat te behoeden, evenals de biodiversiteit, de kwaliteit van de lucht, van het water en van de bodem.

Er zijn verschillende globale taksen mogelijk op wereldschaal:

– taks op de financiële transacties, (op de beurzen en de wisselkantoren): mogelijke inkomsten: 500 miljard dollar per jaar;

– taks op de rechtstreekse buitenlandse investeringen: mogelijke inkomsten: 120 miljard dollar per jaar;

-taks op de winsten van de internationale ondernemingen: mogelijke inkomsten: 500 miljard dollar per jaar;

– taks op de uitstoot van koolstof: mogelijke inkomsten: 125 dollar per jaar;

– taks op de productie van plutonium en van de lichtere actinide : mogelijke inkomsten 15 miljard dollar per jaar.

– taks op het luchttransport: mogelijke inkomsten: 76 miljard dollar per jaar.

Wat een totaal betekent van 1476 miljard dollar per jaar.

Nu laten de overheden zich als speelbal gebruiken door de grote actoren op de financiële markten.

Het einde van de fiscale paradijzen en het invoeren van mondiale taksen zou geen einde maken aan het “kapitalisme” maar wel aan het huidige neoliberale onbegrensde en onbelemmerde financiële accumulatiemodel.

Dit zou echt leiden tot een fiscale herverdeling op mondiaal vlak en structurele sociale en politieke veranderingen met stabielere en rechtvaardiger verzorgingsstaten en de afslanking en regulering van de financiële markten.

Maar Wall Street is terug. Omdat “money never sleeps”. En het motto van Gordon Gekko “greed is good” blijft primeren. De beurs domineert de werkvloer. En alle cijfers en studies wijzen het uit: de bonussen floreren weer en de rijken zijn weer eens rijker geworden.

Sommigen omdat ze inderdaad nog meer winsten hebben gemaakt, de meesten omdat ze die winsten hebben verschoven en de “nationale” fiscale systemen hebben ontdoken. Genietend van mondiale mobiliteit en gebrek aan mondiale fiscaliteit.

Omdat een andere wereld mogelijk is,

Eric Goeman, woordvoerder Attac Vlaanderen – Eric.goeman@attac.be