Sinds 2003 zijn er in Vlaanderen zeventig LOP’s,
Lokale Overlegplatforms voor gelijke onderwijskansen. Ze kwamen er
door het decreet over gelijke onderwijskansen – het GOK-decreet –
van de liberale onderwijsminister Marleen Vanderpoorten.

In de LOP’s overleggen alle scholen uit een stad
of regio samen met vertegenwoordigers van gemeenten, CLB’s,
allerlei minderheden, leerlingen en ouders. Ze maken afspraken over
inschrijvingen en uitsluitingen, over schoolkosten, over alle lokale
thema’s die kunnen bijdragen tot meer gelijke onderwijskansen, meer
sociale mix op school, en minder uitsluiting. Zorgleerkrachten
wisselen er ervaringen uit over taal- of pestbeleid op school. Ouders
en leerlingen ontmoeten elkaar.

LOP’s onderzoeken, bemiddelen, adviseren en
ondersteunen. Het zijn lerende netwerken die een belangrijke bijdrage
leveren aan meer gelijke kansen op school.

Overheidsplannen

Voor de eerste keer sinds lang staat de term
‘gelijke onderwijskansen’ niet meer in het Vlaams regeerakkoord.
Over de LOP’s staat er alleen dat gemeenten ‘desgewenst’
een regierol kunnen opnemen in het lokaal onderwijsbeleid. En de regering
ontwikkelt een plan van aanpak ‘om de overdracht van de LOP-werking
naar de lokale besturen vlot te regelen zodat opgebouwde expertise
niet verloren gaat’. De regering koppelt dit aan het nieuwe
inschrijvingsdecreet.

Dat is duidelijk. Tof dat de regering ten minste
erkent dat er nogal wat expertise in de LOP’s zit. Die expertise
gaat vooral over gelijke onderwijskansen.

Think
local, act local?

Minder tof is de overdracht – ‘desgewenst’ –
van de LOP’s naar de gemeenten die tegelijk minder Vlaams geld
krijgen voor hun flankerend onderwijsbeleid. Vandaag werken de LOP’s
onafhankelijk. Gemeenten zijn wel partner in het overleg, maar de
voorzitter en de LOP-deskundige zijn benoemd door de minister van
Onderwijs. Via hun link met de centrale overheid vertalen zij
gelijkekansenbeleid naar de praktijk, en voedt de lokale praktijk het
centrale beleid. Die link, een van de sterktes
van de LOP’s, verdwijnt nu. Net als de onafhankelijkheid tegenover het
gemeentebestuur, vooral in gemeenten met eigen stads- of
gemeentescholen.

Ook andere gemeenten kunnen onmogelijk alles
overnemen wat de LOP’s nu doen. En vooral hebben niet alle steden
en gemeenten evenveel belangstelling voor de regierol die ze
‘desgewenst’ kunnen opnemen in het overleg dat nodig is om
gelijke onderwijskansen te bevorderen. Met de overdracht dreigt de
overheid de bestaande expertise te versnipperen. En zo uit te hollen.
‘Think global, act local’: dat is al twaalf jaar de kracht van de
LOP’s. De regering dreigt daar nu ‘think local, act local’ van
te maken.

Ook de koppeling aan het inschrijvingsdecreet is
jammer. Akkoord, afspraken in de LOP’s maakten een eind aan de
kampeertoestanden bij verschillende scholen. Maar LOP’s doen
oneindig veel meer dan alleen maar gelijke onderwijskansen bevorderen
via afspraken over lokaal inschrijvingsbeleid.

En ten slotte is de ambitie dat de ‘opgebouwde
expertise van de LOP’s niet verloren gaat’ een beetje mager. Mag
het wat meer zijn? Elke dag zien we in de praktijk hoeveel werk er
nog is aan gelijke onderwijskansen. Onderwijs kan een krachtige
hefboom zijn om kansarmoede te doorbreken. Daarom zijn veel LOP’s
ongerust dat de Vlaamse regering hun strijd tegen kansarmoede
vleugellam maakt.

Boeit
niet

De LOP’s afschaffen – want daar komt het op
neer – is niet eens een noemenswaardige besparing. Daarvoor is het
LOP-budget veel te klein. Gelijke onderwijskansen, het boeit
de Vlaamse regering niet meer.

Dus krimpt ook het budget voor de CLB’s. Dat
beknot de kansen van leerlingen die extra steun en begeleiding nodig
hebben. De bladen van Klasse verschijnen niet langer op papier. Voor
kansarme ouders en leerlingen droogt zo een belangrijke
informatiebron op over hun rechten. De regering knipt in de extra
werkingsmiddelen voor scholen met meer kansarme leerlingen dan
gemiddeld. Moeten kansarmere leerlingen maar weer zelf hun plan
trekken? There’s a method in this
madness.

Met de afschaffing van de LOP’s dreigt de
Vlaamse regering meer dan dertig jaar visie, ervaring en expertise
rond non-discriminatie en gelijke onderwijskansen zomaar overboord te
gooien. In plaats van minder LOP zou er beter meer LOP komen. Meer
lokale, onafhankelijke, net- en sectoroverschrijdende samenwerking.
Meer gemeenschappelijke visie. Meer initiatieven rond onderwijskansen
voor álle kinderen. Alleen maar duidelijke regelgeving rond
inschrijfbeleid is niet genoeg. Om gelijke onderwijskansen te
realiseren is meer nodig. Ook meer politieke wil.

Gil Thys is voormalig coördinator van de 70 Vlaamse
LOP’s, Sam Binon is voorzitter LOP Lokeren Basis, Mark Van Bogaert is voorzitter LOP Lokeren Secundair