Een paar weken geleden sloeg het nieuws in als een bom bij de 107 werknemers bij Cabot. Het Amerikaanse chemiebedrijf deelde onverwacht mee dat het zijn vestiging in Leuven zou sluiten en zou overhevelen naar Letland. Niemand had enig onheil vermoed. Een vakbondswerking was er niet. Want alles ging toch goed?

Beter ‘binnen’

De dag van de aankondiging klopte een aantal LBC-NVK-leden al aan bij vakbondssecretaris Filip Oosthuyse. Of hij hun belangen kon verdedigen? “Uiteraard wilden we dat graag doen”, zegt Filip. “Of onze leden in een bedrijf werken mét of zonder vakbondswerking doet er niet toe. Alleen zijn onze mogelijkheden wel beperkt als de vakbond niet ‘binnen’ zit,” legt hij uit. “Zonder vakbondswerking geen collectief overleg. We kunnen dan alleen individueel onderhandelen. En dat levert meestal minder op.”

“Als er geen vakbondswerking is, moet de werkgever bij collectief ontslag of sluiting in principe met het voltallige personeel onderhandelen. Dat levert zelden meer op dan de wettelijke minima. Ook werkgevers zijn meestal geen vragende partij voor zo’n tijdrovend overleg. Met een beperkte delegatie afspraken maken is een stuk eenvoudiger. Bovendien opent overleg met vakbonden de deur naar ‘SWT’ (brugpensioen). In het andere geval blijft die deur op slot. Bij Cabot kostte het dan ook niet veel moeite om de werkgever ervan te overtuigen om alsnog een vakbondsafvaardiging op te zetten.”

Strikt wettelijk had Cabot het been kunnen stijf houden. “Om een vakbondsafvaardiging voor bedienden te kunnen oprichten moeten de vakbonden aantonen dat 25 procent van de werknemers lid is. Dat bewijs leveren is redelijk omslachtig. Al zouden we het wellicht wel gehaald hebben. Er bleken relatief veel werknemers bij de vakbond te zijn. En anderen, die tot dan toe geen lid waren, wilden ondertussen ook aansluiten. De directie van Cabot zag snel in dat het voor iedereen beter was om via een vakbondsafvaardiging te werken, waardoor de veel omslachtiger wettelijke procedure kon worden vermeden.

Het overleg is nu bezig. En het zal ongetwijfeld meer opleveren dan wat we individueel voor onze leden uit de brand hadden kunnen slepen.”

Ook bij de buren

Toeval of niet, ook bij Tomra, zowat de buur van Cabot op hetzelfde industrieterrein, was onverwacht een bommetje gebarsten. Geen volledige sluiting, maar een collectief ontslag van 35 personeelsleden. Een deel van de productie zou verhuizen naar Slovakije.

Maar bij Tomra lagen de kaarten anders. Omdat het bedrijf niet dicht ging, had de directie geen zin in al te veel vakbondsinmenging. Want een vakbondsafvaardiging zou ook nadien nog een rol opeisen. Het zag er dus naar uit dat Tomra de werknemers zou verplichten om de wettelijke procedure te doorlopen. Ondertussen was het al wel duidelijk dat wat het aantal aangesloten leden betreft, ook bij Tomra het minimum van 25 procent zou worden gehaald.

De werkgever trachtte de vakbonden te paaien met een ‘tijdelijke werkgroep’. “Daar konden we uiteraard niet mee tevreden zijn”, vertelt Filip. “Voor ons was het belangrijk om ook syndicaal overleg te houden na het afronden van dit ontslag. We gaven de directie de keuze: nu een vakbondsafvaardiging aanvaarden of gewoon de procedure een paar weken uitzitten en wettelijk verplicht worden tot overleg. In het laatste geval zou bij de volgende sociale verkiezingen alsnog een vakbondsafvaardiging verkozen worden. Het was immers duidelijk dat het personeel ondertussen wel degelijk het belang van een aanwezige vakbond inzag.”

Uiteindelijk ging Tomra schoorvoetend akkoord. Ook daar zal de vakbond mee collectief kunnen onderhandelen over de ontslagvoorwaarden van de werknemers. En terecht, want een florissant bedrijf dat personeel aan de deur zet om elders nog meer winst te kunnen boeken, kan best wat vakbondsaandacht verdragen.

Jan Deceunynck

Dit verhaal verscheen in de editie maart 2014 van ‘Ons Recht’, het ledenblad van de vakbond LBC-NVK, een onderdeel van het ACV. Ontdek meer over de LBC-NVK op www.lbc-nvk.be en via www.facebook.com/vakbondlbcnvk