Containers. Gestapeld. Mannen met en zonder helmen die zonevreemde objecten op ons petanqueveldje installeerden.

Ik wist hoe laat het was, de maand maart. Precies een jaar geleden
was ik getuige van éénzelfde ritueel op het Muntplein: het
pop-uprestaurant. Of hoe een Vlaamse Televisiemaatschappij een
uitgemolken modewoord nog weet uit te persen. Wie besliste dit in de
publieke ruimte te droppen en niet in één van de vele leegstaande
kantoorgebouwen die Brussel rijk is, is niet geweten.

Vergelijkbaar met de verkeerslichten aan de Beurs, gedeeltelijk
afgezaagd ten voordele van een reclamebord van JC Decaux. Exemplarisch voor het beleid dat de Stad Brussel onder leiding van Yvan Mayeur,
op stempapier een socialist, blijft voeren. Politieke kleuren vervagen.
En de toelating voor de winteropvang van daklozen blijkt geen prioriteit
voor onze nieuwe burgemeester en wordt zodoende twee weken te laat
getekend.

De kerstmarkt daarentegen wordt zelfs te vroeg geïnstalleerd. Drie
maanden winterpret. Het wordt al snel duidelijk welke richting de nieuwe
meerderheid ingeslagen is: die van het snelle geld.
U voelt waar ik naartoe wil. Neoliberale stadsplanning.

Parkingbouwwoede

Je kan geen stuk schrijven over de privatisering van de Brusselse
publieke ruimte zonder ook het totale wanbeleid in één adem te noemen.
Ik geef u even de grote lijnen van de Brussel-Stad Soap mee. In 2012 besluiten Rood
(PS, Spa) & Blauw (MR, Open VLD) na de
gemeenteverkiezingen met elkaar in zee te gaan. Een verstandshuwelijk
met een huwelijkscontract. De politieke filosofieën van beide kampen
lijken op het eerste gezicht lijnrecht nochtans tegenover elkaar te
staan.

De praktijk leert ons anders. Een ménage à trois met een gedeelde
minnaar houdt dit liefdeloze verbond in leven. De minnaar, privéspelers
met het grote geld, wordt met veel wellust langs een achterdeur de
stedelijke slaapkamer binnengeloodst. Beslissingen die meer dan een
miljoen Brusselaars aanbelangen, worden in de kleine kamertjes genomen en
later zonder veel tegenwind in de gemeenteraad goedgekeurd.

Wie zijn deze urbane actoren met zoveel macht? Het zijn de
vastgoedontwikkelaars, de bierconsortia, de parkinguitbaters. Zij worden
de nieuwe eigenaars van wat ooit Brussels erfgoed geworden was. Het
zijn zij die gaan bepalen hoe ons Brussel er straks gaat uitzien, niet
u.

Parking 58 met zijn alom bekende guerrilla-dakterras krijgt nu
voornamelijk een kantoorfunctie met privédaktuin. Het Beursgebouw zal
een biertempel worden, manifesteren op de symbolische trappen is nu al
verboden wegens verkocht. En laten we onze pleinen niet vergeten die
dreigen ten prooi te vallen aan de parking(bouw)woede.

Hoe zit dat nu met die parkings, zegt u?

Gedeelde verontwaardiging

Juni 2013. De kersverse burgemeester laat zich gewillig fotograferen op
de redderstoel op Picnic the Streets en Rood recupereert in 2014 de
luidkeelse schreeuw voor autovrije centrale lanen. Men “vergeet” echter
een globale, inclusieve, gezonde visie te ontwikkelen op gebied van
mobiliteit, publieke ruimte en luchtvervuiling.

Yvan Mayeur, die zoals voorspeld de burgemeesterssjerp overnam van
de naar Neo verkassende Freddy Thielemans, is op zoek naar zijn eerste
wapenfeit. Zijn natte droom: een autovrij hypercentrum dat plaats biedt
aan evenementen, vol consumerende toeristen. De pseudoparticipatie met
betrekking tot de centrale lanen wordt in allerijl afgewerkt, “het moet
vooruitgaan”, gebruikt Mayeur als argument. In ruil krijgt Blauw een
miniring in het centrum en vier extra centrumparkings. Beslissingen die
tot op heden op geen enkele manier kunnen worden gestaafd.

Procedures, zoals studies en testfases, worden bewust niet gevolgd,
hopend dat het middenveld zich in slaap laat wiegen door de toegeving
van de voetgangerszone. De proteststemmen klinken nog steeds erg hevig,
ondanks de sluwe zet om de parking gepland onder het Vossenplein, te
verplaatsen naar de Brigitinnen.

Els Ampe, schepen van Mobiliteit en de
vrouw achter het elektrisch-trein-ideetje, vindt naast campagne voeren
in de Marollen, ook nog tijd om een ‘Pocketpark’ vlak naast de miniring
te openen. Spelende kinderen op nog geen tien meter van al dat
kankerverwekkende fijn stof. Waanzin.

Gelukkig is Brussel slimmer dan zijn beleid en gezonder dan zijn
luchtkwaliteit. Door de gedeelde verontwaardiging is de cohesie tussen
de bewuste Brusselaars sterker dan ooit. Protesten en burgerbewegingen
duiken vaker op dan pop-up-restaurants. De mensen zijn het beu, en
terecht. Politici worden ruimschoots vergoed om de belangen van alle
Brusselaars te verdedigen, niet enkel die met een dikke portefeuille.
Ethiek lijkt vaak zonevreemd.

Echte publieke ruimte

Eén raad, voor de Brusselse overheid: gebruik uw menselijk kapitaal in
plaats van het te negeren. Er zijn genoeg kansen om de publieke ruimte
in samenspraak én met de verschillende belangengroepen vorm te geven.
Maak letterlijk en figuurlijk plaats voor echte inspraak en laat daarbij
inwoners, handelaars en collectieven samen dromen én realiseren.

De
versterking van deze publieke ruimte heeft niet alleen tot doel deze op
te smukken, maar ook om in dialoog te treden met andere actoren. Zo
wordt niet alleen de betrokkenheid verhoogd maar ook het welbevinden en
de gezondheid van alle stadsbewoners verbeterd. Het zou van deze
vrijgekomen ruimte ook een meer gedragen, gedeelde ruimte maken. Een
plaats door en voor echte mensen, waar het leuk vertoeven is zonder te
hoeven consumeren. Echte publieke ruimte, voor elke Brusseleir, quoi.

Dit artikel verscheen eerder in Brussel Deze Week.