De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Urbanisatielessen en organisatielessen uit Freiburg

Urbanisatielessen en organisatielessen uit Freiburg

zaterdag 1 juli 2017 14:22
Spread the love

Urbanisatielessen en organisatielessen uit Freiburg

Wiebe Eekman, 29 januari 2017

Freiburg, in de slenk van de Rijn, een stad genesteld aan de voeten van het Zwarte Woud gebergte, in de zuidwestelijke hoek van Duitsland, niet zo ver van de Zwitserse en Franse grens. Een universiteitsstad van 220.000 inwoners met ruim 32.000 studenten. Dan zouden er nog 5000 vluchtelingen zijn. Te vergelijken met ons Gent of Luik.

Freiburg wordt geroemd door ecologisten als een toonvoorbeeld van klimaatvriendelijke, energiearme stad, met een alternatief mobiliteitsbeleid. Groot vraagteken voor mij: hoe kan je dat rijmen met Duitsland, het autoland bij uitstek? Hoe kan je op stadsvlak een alternatief beleid uitstippelen, zonder gehinderd te worden door de landelijke wetten en inmenging van de hogere overheid?

De studie reis van ‘Zero Emissions Solutions’ naar Freiburg op 21-23 september vorig jaar was mij dan ook ten zeerste welkom. Een bus vol milieu geïnspireerde mensen met de bevlogen spreker Dirk Knapen als organisator. En verder verrijkt met de inbreng van steden planners Trui Maes van Vibe en Erik Rombaut, professor ecologische urbanisatie.

Onze bus rijdt om 18 uur van de autostrade de stad binnen. Het lijkt een klassieke stad met autoverkeer. Totdat ik besef dat dit spitsuur is. Van de 220.000 Freiburgers pendelen circa 50.000 dagelijks naar hun werk, velen naar de industriegebied van het Zwitserse Basel 60km meer zuidelijk. En toch geen files zoals bij ons. Onze gids Hans van de Freiburgse urbanisatieplanning leert ons dat hier een pak minder autobezitters zijn dan elders in Duitsland.

Hans geeft ons de cijfers van de verkeersopsplitsing geteld in 1999: nog 32% gaat met de eigen auto. Dat willen ze tegen 2020 naar beneden tot maximum 20%. 18% gaat met de tram, wat zeker hoger mag tot 20%. Wel 27% gaat met de fiets, wat ze verder willen verhogen naar 35%. En de rest 23% gaat te voet, wat al veel is en nog wat hoger kan tot 25% in 2020. Hoe hebben ze zoveel Freiburgse Duitsers uit de auto gekregen?

 “Waarom zou je een auto kopen als je een elektrische tram vlak bij je deur hebt?” herhaalt Hans meerdere keren. Een tram die om de 7 minuten rijdt overdag tussen de woonwijken en het centrum. Met bus aansluiting om de 15 minuten. Een tram die nog vaker rijdt in de spits. En bovenal, de hele nacht door blijft rijden om het half uur. Als je ‘s avonds naar een concert in het centrum bent geweest, ben je steeds zeker dat je terug thuis geraakt.

Boven dien kan je gemakkelijk overstappen van lokaal naar regionaal vervoer met één en hetzelfde abonnement voor zowel bus, tram als trein voor 55€ per maand of 530€ per jaar. Op zondag mogen je partner en kinderen mee zonder meer te betalen. En nog iets: dat abonnement is niet op naam, je mag het uitlenen aan een kennis.

Freiburg telt 16 districten. Elk district wordt bediend door de tram. 80% van de Freiburgers woont op minder dan 500 meter van de tram. We bezoeken twee nieuw gebouwde stadsdistricten, Vauban en Rieselfeld. Daar is veel over te vertellen, maar voor mij verdient het stadsbestuur een pluim voor haar beslissing de tramlijn eerst aan te leggen en te laten rijden vooraleer er huizen gebouwd werden. De bouwers zelf en de allereerste bewoners  konden al met de tram.

Autoluwe woonwijken, daar werken ze aan met gekende maatregelen als randparkings en openbaar vervoer. In de wijk Vauban mag je wel tot voor je deur rijden om te lossen of te laden, maar je mag er niet parkeren. Aan de rand van de wijk staan drie parkeergarages. Dat was niet genoeg volgens de Duitse wetgeving. Om de wet te omzeilen besloten de bewoners in gezamenlijk overleg een vierde plaats te voorzien, maar niet in gebruik te nemen. Nu is het een speelbos voor kinderen gecombineerd met een biologische tuin waar soja gekweekt wordt voor lokale tofu productie.

Fundamenteler dan die gekende maatregelen vind ik een organisatorisch besluit van het stadsbestuur: in elke wijk van 6000 à 8000 bewoners moeten alle gebruikelijke voorzieningen op loopafstand aanwezig zijn. Het stadsbestuur plant dat en controleert de invulling. Dan hebben we het over een grootwarenhuis, bank en post om te beginnen. Over kinderopvang, lagere en middelbare school, dokters, tandartsen,… Maar ook over een computerwinkel, een fietsenmaker, horecazaken, krantenwinkel en boekenzaken… Kortom, voor alle normale bezigheden heb je geen vervoer over afstand nodig. Dat heel wat kleine en ambachtelijke ondernemingen, winkels en kantoren binnen de woonwijken zelf liggen, maakt dat heel wat mensen ook te voet naar het werk kunnen. 

Dan het fietsbeleid. Een universiteitsstad herken je aan het groot aantal jongere mensen en jongere gezinnen van studentenkoppeltjes die in de stad gebleven zijn. Ook aan het groot fietsgebruik. Freiburg heeft een uitgebreid lange afstands fietspadennet, vertelt Hans. Dat heeft de stad 13 miljoen euro gekost. Ongeveer dezelfde prijs als één kilometer tramlijn aanleggen. Begin dus met fietspaden zegt hij.

Het lange afstands fietspad van west naar oost langs de Dreisam-rivier is ruim 4 meter breed. Snelle fietsers kunnen ongestoord trage fietsers voorbijsteken. Bovendien ligt evenwijdig een pad voor voetgangers. Wat mij het meeste pakte, was dat alle kruisend verkeer aan auto’s over nagenoeg heel de lengte voorrang diende te verlenen aan het fietspad. Zo ongewoon voor ons, dat wij op onze wandeling bij het kruisen van het fietspad, niet goed uitkeken en nipt een botsing met fietsers wisten te vermijden.

take down
the paywall
steun ons nu!