Je moet het de sympathieke Van Eetvelt nageven, de man weet
zijn PR wel te verzorgen in de aanloop naar de volgende regering, waar hij
misschien wel een ministerspost in de wacht gaat slepen. Nu weer met een goed
getimede Unizo-survey over de intenties van Vlaamse ondernemers als we toch – God
behoede ons! – een tripartite-regering zouden krijgen op federaal niveau. Nogal
wat onder hen zouden dan blijkbaar de ondernemerversie van harakiri plegen,
toch in eigen land.

Dat Unizo met dit duidelijke ‘signaal’ aan onderhandelaars
de democratische basisbeginselen nogal breed interpreteert, willen we Van
Eetvelt niet kwalijk nemen. Als je op het Sportkot gestudeerd hebt – in mijn
tijd niet de snuggerste faculteit in Leuven, en allicht is dat sindsdien niet
veranderd – kunnen we dat nog wel door de vingers zien. Noem het een slip of
the tongue, of – als we ook even de nogal aangebrande reputatie van sportkotters
in aanmerking nemen –  misschien een ‘Unizootje’.

Af en toe moet je je eens kunnen laten gaan, daar geven we Van Eetvelt gelijk
in. Zoals vorig jaar, toen Van Eetvelt het had over de nood aan een shocktherapie
om onze sociale zekerheid aan te passen aan de globalisering (al leek hij
naderhand toch een beetje te schrikken van de impact van zijn woorden).  Ik weet niet hoe een Unizootje in het Spaans
klinkt, maar de toepassing van de shockdoctrine in dat land vond Karel
blijkbaar wel wat hebben – en met hem veel Vlaamse ondernemers.  Lekker flexibel.  

Deze keer zou het blijkbaar gaan om een “emotionele reactie”
van onze captains of industry. Leuk dat niet alleen de kille ratio overheerst
in onze Boardrooms. Maar deze emotionele reactie lijkt me toch eentje van het
soort waar ze in de kinderpsychiatrie wel pap van lusten. Soit, we leven in kamikazetijden,
à la limite kunnen we dit ook nog wel door de vingers zien.

De conclusie is echter
onontkoombaar: ‘dreigen’ is een legitiem instrument in de politieke toolbox
geworden van ondernemers en de middenstand – blijkbaar hebben ze op Vlaamse
loften goed naar Putin gekeken de afgelopen maanden. Anders gezegd: als The Voice
niet volstaat, dan maar Exit. In een geüpdate versie van ‘Mia’ zal Gorki
ongetwijfeld zingen, ‘De middenstand kijkt voorbij het eigen land’. Geen
probleem, maar dan moeten ze ook niet meer zeuren over vakbonden die het land dreigen
lam te leggen.  Die gaan tenminste niet
lopen. België is in elk geval goed op weg om een bananenrepubliek te worden:
als de coalitie in de steigers je niet aanstaat, dan bol je het toch gewoon af,
zeker.

Maar goed, ook al situeer ik mezelf links op het politieke
spectrum, ik ben net als het gros van de Vlaamse ondernemers eigenlijk wel
voorstander van een rechtse regering op federaal niveau. Al was het maar omdat
die De Wever dan misschien eindelijk eens gaat ophouden met aan de zijlijn te
staan mekkeren. Ook heeft N-VA de Vlaamse zieltjes toch iets meer voor zich ingepalmd
dan de andere partijen.  En misschien
zullen sp.a, Groen en co zich dan
eindelijk genoodzaakt zullen zien om hun act “together” te krijgen?

Meer fundamenteel begrijp ik best dat
ondernemers rekening moeten houden met een gewijzigde internationale context, willen
ze niet weggeconcurreerd worden, én ligt de echte macht tegenwoordig toch bij
Europa, internationale instellingen, multinationals en de markten – het links-rechtsdebat vindt vooral elders plaats tegenwoordig (misschien daarom dat ze aan het
kaarten waren gisteren in het parlement). An sich maakt het me nog weinig uit of we in
een Belgische dan wel Vlaamse constructie leven, al maakt het voor onze nationale
voetbalploeg nog wel een verschil.

Wat ik wél dunnetjes vind van Van Eetvelt, Jo Libeer – de radicaal die zelfs de nota van
De Wever maar flauwtjes vond – en Pieter
“structurele hervormingen zijn weinig
waarschijnlijk met een tripartite” Timmermans maar de helft van het globaliserings-verhaal
brengen. Er resten ons immers maar twee opties om het een beetje leefbaar te
houden voor de meesten.

Ofwel stap je, zoals zij, mee in die globale
competitiviteitslogica, die onvermijdelijk leidt tot een grotere ongelijkheid
binnen landen. En probeer je tezelfdertijd op globaal niveau iets te doen aan
die ongelijkheid, via het effectief belasten van grootkapitaal, financiële
transacties, en andere winnaars van onze ‘superstar’-economie (niet in het
minst door het eindelijk aanpakken van belastingvrijhavens), om zo onder meer
een basisinkomen voor iedereen te verzekeren, ongeacht hun zogenaamde “bijdrage”
tot de samenleving. Jobs voor iedereen garanderen lukt toch nooit meer, zelfs
economische groei leidt niet meer tot veel goeie jobs, en dan komt er blijkbaar
nog een nieuwe technologische revolutie op ons af.

Bij deze optie moet je ook
pleiten voor een globaal ‘level playing
field’ – iets waar ze op het Sportkot toch ook wat zouden moeten van kennen
– inzake vennootschapsbelasting, milieunormen, sociale normen etc. Daar
blijven Van Eetvelt en andere Libeers echter doof, stom en blind over. Ze
stellen – terecht – dat onze sociale zekerheid moet aangepast worden aan o.m. de
eisen van globalisering, maar zeggen weinig over wat dan wel de globale ‘floor’
zou moeten zijn, en ze zeggen vooral heel weinig over hoe we dit systeem – waarvan
je aan je water voelt dat het vooral een minderheid ten goede komt – terug rechtvaardiger
kunnen maken. Ik denk niet dat die eerste optie uiteindelijk goed afloopt voor
de planeet, maar voorlopig lijkt het me wel de meest haalbare.

De andere optie  – nog
utopischer misschien, maar naar ik vrees een noodzakelijke – is dat we een
ander economisch systeem proberen te creëren, dat weliswaar nog
marktmechanismen gaat gebruiken, maar planetaire grenzen echt respecteert (ipv lippendienst
te bewijzen aan duurzame ontwikkeling, het risico dat ik bij de eerste optie
zie).

Een systeem dat mensen niet louter als ‘human capital’ of in functie van
hun toegevoegde waarde aan de economie beoordeelt. Want laat ons wel wezen, de
lieve dame die gisteren in De Standaard liet
optekenen dat de verpleegster die wonden wast evenveel waarde voor de
samenleving heeft als de chirurg die opereert, zal allicht niet bedoeld hebben
dat ze dan ook maar ineens evenveel betaald moet worden. Dat zou pas een
shockmoment voor onze Vlaamse ondernemers zijn.

Deze tweede optie is op middellange termijn niet haalbaar, daarvoor
zullen we eerst met zijn allen een globaal ‘shockmoment’ moeten afwachten. Ik
verwacht dan ook niet dat Van Eetvelt en co die optie gaan bepleiten. Maar
inzake de eerste optie zouden ze wel moeten consequent zijn. Wie A zegt, moet
ook B zeggen. Anders ben je zoals een N-VA-stemmer die nu een paar weken de
Rode Duivels-vlag uithangt, nu ze toevallig aan het winnen zijn. Niet bijster
consequent.

De ‘warme’ en solidaire Vlaamse samenleving waarover Van
Eetvelt en co altijd de mond vol hebben, kan er maar komen als je ook “respect”
betoont voor de ontslagen kassiersters van Delhaize – zoals bekend had het
management niet te klagen qua “respect” aan hun kassa. Maar sla me dood, over het
lot van die kassiersters heb ik Libeer en Van Eetvelt niet gehoord – behalve dan
om nog eens te pleiten voor meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt.

Geen Unizootje dus zonder ook te pleiten voor een globale
sociale correctie. Anders krijgen we binnenkort wereldwijd de pop-up versie van
Mijn Revolutie op de buis, zelfs in Vlaanderen. De sympathieke Van Eetvelt
zal het daar, anders dan dat chagrijn van een Libeer, misschien zelfs diep van
binnen mee eens zijn.