Als je een charedische buurt in West-Jeruzalem binnenkomt, is het alsof je een andere wereld betreedt – een wereld waar religieuze voorschriften, gezin en afzondering van niet-orthodoxe Joden boven alles gaat.

Boaz Naki zit aan zijn eettafel met enkele andere mannen uit zijn ultraorthodoxe gemeenschap. Allemaal dragen ze de bekende zwarte jassen en hoeden. Ze discussiëren over het huidige overheidsbeleid, maar het klinkt alsof er een crisis gaande is.

De regering-Netanyahu wil dat jonge ultraorthodoxe mannen dienstplicht gaan vervullen. Sinds de oprichting van de staat Israël in 1948, krijgen zij vrijstelling van de driejarige dienstplicht om zich fulltime te kunnen wijden aan Torahstudies in religieuze scholen.

De mannen zijn niet tegen het leger en zien zichzelf als patriotten, maar ze stellen dat ze bijdragen aan de staat met een spirituele traditie die Israël versterkt in de ogen van God. “Door de Torahstudie zal Israël meer macht krijgen dan met soldaten en tanks”, legt Naki uit.

In zijn appartement vullen foto’s van oudere, bebaarde rabbijnen de meeste lege plekken op de muur, samen met een foto van zijn grootouders in zijn geboorteland Iran. In de loop der jaren emigreerden veel Joden vanuit Iran naar Israël.

Een regeringscommissie buigt zich momenteel over een wet die slechts een klein aantal ultraorthodoxe mannen vrijstelling geeft van de dienstplicht. Als het voorstel wordt aangenomen, mogen alleen exceptionele studenten vrijstelling krijgen. De rest moet een vorm van dienstplicht vervullen, in het leger of in overheidsdienst.

De nieuwe wet moet ingaan in 2017. Het probleem voor Naki en zijn buren is dat de rest van Israël tegenwoordig een grotere bijdrage aan de samenleving eist van de ultraorthodoxen.

Westerse waarden

De dienstplicht is echter slechts een onderdeel van een veel grotere kwestie: integratie in de Israëlische samenleving. Naki geeft toe dat zijn belangrijkste zorg is dat jonge mannen die hun studie afbreken en in dienst gaan, die niet meer oppakken na hun dienstplicht. “Als ze uit dienst komen, zijn ze niet meer dezelfde”, zegt Naki.

Jonge mannen vanuit een strikt religieuze omgeving de seculiere wereld insturen, vervult de gemeenschap met zorgen. “Het charedisch leven draait om het los zijn van het westerse, seculiere leven”, zegt Yair Ettinger, religiecorrespondent bij de krant Haaretz.

“Daar maken de leiders, moeders en gezinnen zich zorgen over. Hun grootste angst is dat er te veel invloed van buitenaf doordringt.”

Maar de weigering van de ultraorthodoxen is een politieke, en ook steeds meer een economische kwestie geworden. Ultraorthodoxe mannen werken meestal niet. Sommigen hebben banen of een bedrijfje in hun eigen gemeenschap, maar ze werken zelden ergens anders.

In plaats daarvan wijden ze zich fulltime aan religiestudie. Inkomen komt veelal uit donaties van charedische Joden in het buitenland en overheidssteun in de vorm van kinderbijslag. Charedische Joden hebben doorgaans grote gezinnen. Het is niet ongebruikelijk om tien kinderen te hebben.

Economische crisis

De mannen het leger in dwingen, is een manier om ze meer te betrekken bij de economie. De meeste mensen zijn het erover eens dat het Israëlische leger de orthodoxe Joden qua aantal niet nodig heeft. Bovendien zullen de orthodoxen vermoedelijk niet in de frontlinies vechten bij een conflict.

Het is veeleer een poging om de cirkel van totale, zelfopgelegde segregatie te doorbreken en een nieuwe generatie te ‘kweken’ die zich meer mengt met de Israëlische samenleving.

Dat juist nu deze kwestie weer speelt, heeft te maken met zowel de economische crisis als de politieke veranderingen.

Met een schuldenlast van meer van 4 procent moet Israël bezuinigen. De nieuwe regering, eerder dit jaar gevormd door premier Benjamin Netanyahu, is de eerste in meer dan dertig jaar – uitgezonderd een korte periode in 2003 – waar geen vertegenwoordigers uit de ultraorthodoxe gemeenschap in zitten.

De minister van Financiën, Yair Lapid, is een groot voorstander van de hervorming. Politici zoals Lapid willen gebruik maken van het machtsverlies van de ultraorthodoxen en realiseren zich dat veel kiezers kritisch staan tegenover de subsidies die de charedische gemeenschap krijgt.

“Je zou kunnen zeggen dat vooral de economie dit proces aanstuurt”, zegt Calev Ben-David, correspondent van Bloomberg in Jeruzalem.

Geen kwalificaties

De regering geeft veel geld uit aan subsidies voor religieuze scholen en kinderbijslag, zegt Ben-David. De zorg van de overheid is dat de aantal charedische Joden, die nu ongeveer 10 procent van de bevolking uitmaken, snel zal stijgen in de komende jaren.

Het onderwijs op de religieuze scholen gaat vrijwel alleen over religie. Dat betekent dat, zelfs als de nieuwe generatie ultraorthodoxe mannen wil werken, ze weinig kwalificaties daarvoor hebben.

“Het probleem is dat ze niet werken, geen belasting betalen en blijven groeien in aantal”, zegt Ben-David. “De perceptie is dat ze alleen maar overheidsgeld opmaken en niets bijdragen.”

Om bij te dragen aan de economie, zullen ultraorthodoxen meer beroepsgerichte opleidingen moeten doen die aansluiten bij wat de economie vraagt. Een van de discussiepunten is momenteel of de religieuze scholen ook andere vakken in hun curriculum moeten opnemen, zoals exacte vakken en Engels, om nog in aanmerking te komen voor overheidsfinanciering.

De ultraorthodoxe gemeenschappen weten dat er iets moet veranderen, zeggen experts, maar ze vinden dat de hervormingen te snel gaan. Eerder deze maand kwam het tijdens een demonstratie in Jeruzalem die 20.000 charedische mannen trok, tot een botsing met de politie.

Demonstraties die zoveel ultraorthodoxe Joden trekken, zijn zeldzaam, maar zullen naar verwachting vaker voorkomen als de regering de plannen doorzet.

Naki heeft negen kinderen, van wie één de dienstplichtige leeftijd heeft. Hij ziet zijn zoon nog liever in de gevangenis belanden, dan in dienst gaan, zegt Naki.

Volgens hem voelen de meeste mensen in zijn gemeenschap dat zo. “De Israëli’s lopen met allerlei trends mee, maar die beklijven niet. De Torah is eeuwig.”

Of de regering, die zich meer zorgen maakt over de economie, zich iets aantrekt van Naki’s argumenten, is echter de vraag.

(bron: Al Jazeera)