Komt er een nieuw hulpprogramma of niet? Dat leek vooraf de inzet
van de zoveelste vergadermarathon over de Griekse crisis. De
ministers van Financiën van de eurozone schreven hun antwoord neer
in een vier pagina’s tellend document.

Een antwoord op die vraag kennen de Grieken nog altijd niet. Wel
weten ze nu hoe diep ze moeten buigen voor het licht op groen gezet
wordt om aan de onderhandelingen over zo’n nieuw hulppakket te
beginnen.

Tegen 15 juli – woensdag dus – moet het parlement de
hervormingen en besparingen die premier Tsipras enkele dagen geleden
beloofde, goedkeuren. Het parlement moet niet zomaar een principiële
goedkeuring geven. De maatregelen moeten dan al in concrete wetten
gegoten en gestemd zijn.

Het gaat onder meer om de verhoging van de btw en het inkrimpen
van de pensioenuitgaven. Er moet ook een systeem komen van quasi
automatische besparingen bij overschrijding van de
begrotingsdoelstellingen.

Alleen dan kan er beslist worden om de onderhandelingen over een
nieuw hulpplan op te starten, zo staat letterlijk in het document.

Besparingen opvoeren

De Griekse regering moet dan naar die onderhandelingen komen met
een besparingsprogramma dat “serieus aangescherpt” is en dat
rekening houdt met de verslechterde economische en fiscale situatie
waarin het land zich bevindt na het voorbije jaar (lees nadat Syriza
de verkiezingen won).

Zo moet er bovenop de maatregelen die tegen woensdag al gestemd
moeten worden, nog meer gehakt worden in de pensioenkosten. De
winkels moeten voortaan open kunnen zijn op zondag. De melk- en
broodmarkt moet geliberaliseerd worden. De netbeheerder van
elektriciteit moet geprivatiseerd worden. De arbeidsmarkt moet
hervormd worden door ontslaan makkelijker te maken.

Er moet ook een versneld privatiseringsprogramma komen. Een
alternatief is dat er een onafhankelijk fonds wordt opgericht waarin
Griekse eigendommen ter waarde van 50 miljard euro worden
ondergebracht die dan geleidelijk aan verkocht kunnen worden om de
schuld naar beneden te brengen. Dat laatste is een voorstel van de
Duitse minister van Financiën Schaüble.

De relaties met de instellingen (de nieuwe naam voor de troika:
IMF, Europese Commissie en Europese Centrale Bank) moeten
genormaliseerd worden. Het document legt uit wat dat betekent.
Ambtenaren zullen ‘on the ground’ de implementatie van de maatregelen
opvolgen.

Alle ontwerpwetten moeten eerst voorgelegd worden aan de
instellingen vooraleer ze voorgelegd worden aan het publiek of aan
het parlement.

Daarbovenop moeten alle wetten die gestemd werden na de intrede
van de regering-Tsipras en die in tegenspraak zijn met de visie van
de instellingen teruggeschroefd worden.

De Europese ministers van Financiën benadrukken nog eens dat de
onderhandelingen pas kunnen beginnen als deze voorwaarden vervuld
zijn.

Letterlijk: “The above listed commitments are minimum
requirements to start the negotiations with the Greek authorities.”

Geen schuldherschikking

Het document maakt ook duidelijk dat er wellicht niet 53,5 miljard
euro nodig is zoals de Griekse regering vraagt, maar 82 tot 86
miljard euro. Die kloof moet zoveel mogelijk overbrugd worden met nog
meer besparingen en met de opbrengst van de privatiseringen.

Een verlichting van de schuld komt er niet. Het IMF had er in een
recent rapport nochtans op gewezen dat de schuldenlast onhoudbaar is.
Dat is allemaal de schuld van de nieuwe regering, aldus het document.
Letterlijk: “This is due to the easing of policies during the last
twelve months, which resulted in the recent deterioration in the
domestic macroeconomic and financial environment”.

Een mogelijke herschikking van de schuld (geen haircut, zo
benadrukt de eurogroep) kan er eventueel wel komen als het nieuwe
hulpprogramma correct wordt utigevoerd.

Helemaal op het einde is er in een officieel document van de
Europese Unie voor het eerst ook sprake van een grexit. “In case no
agreement could be reached, Greece should be offered swift
negotiations on a time-out from the euro area, with possible debt
restructuring.”

Die laatste zinsnede is opmerkelijk. Een herstructurering van de
schuld kan er wel komen als Griekenland uit de euro stapt. De
ministers van Financiën van de eurozone houden de Grieken als het
ware een wortel voor.

Samengevat: als de Grieken hun soevereniteit volledig opgeven,
kunnen er gesprekken opgestart worden over een nieuw hulpprogramma
dat Griekenland in de eurozone houdt. Dat van die soevereniteit
opgeven, mag je redelijk letterlijk pakken. Alle relevante wetgeving
wordt voortaan eerst door de instelling goedgekeurd en pas daarna aan
het parlement voorgelegd. De maatregelen die de linkse regering tot
nu toe nam moeten worden teruggeschroefd.

‘Hulpprogramma’ is één van die perverse woorden die in de
verslaggeving over de onderhandelingen binnensluipen. Uiteindelijk
heeft Griekenland vooral geld nodig van de instellingen om schulden
te kunnen terugbetalen aan … de instellingen. In ruil daarvoor moet
er in sneltempo een draconisch besparingsprogramma goedgekeurd
worden.

De maatregelen die de Grieken opgelegd kregen sinds 2010 deden de
economie krimpen met 25 procent. De armoede en de werkloosheid
explodeerde. De schuldgraad werd alleen maar onhoudbaarder.

Wat nu?

Tsipras verloor al de steun van een aantal parlementsleden van
zijn partij. Als hij deze maatregelen voorlegt, zal het aantal
afvalligen alleen maar groeien. Wellicht komt er deze week al een
herschikking van de regering aangezien ook een aantal ministers
dwarsliggen en aangezien hij niet langer de meerderheid heeft zonder
de steun van oppositiepartijen.

Zal de Griekse regering (eventueel in een nieuwe samenstelling)
deze maatregelen tegen woensdag voorleggen aan het parlement? En komt
er dan opnieuw een uitputtende onderhandelingsronde waarvan de
uitkomst helemaal niet zeker is?

In ieder geval hebben de hardliners van de EU (waaronder de
Duitsers maar volgens verschillende buitenlandse kranten ook de
Belgische regering) de prille linkse regering in Griekenland een
onverbiddelijke les geleerd. Wie binnen de Europese Unie durft aan de
consensus te wrikken, wordt ongenadig afgestraft. Op de knieën gaan
en het laatste voorstel van de instellingen slikken zoals Tsipras
deed na het referendum, is niet genoeg. Nee, de vernedering moet
totaal zijn.