Uitreiking Prijs Rudi Verheyen 2013 UA IMDO Instituut
voor Milieu & Duurzame Ontwikkeling 24/03/2014 19u
Verwelkoming door prof. Dr. Alain Verschoren, rector
Universiteit Antwerpen met een hommage aan de pas overleden prof. Rudi Verheyen
Lezing door prof. Dr. Martin Henry, Laureaat Prijs Rudi
Verheyen 2012
“Groen en biodiversiteit voor meer leefbare steden: een
must”
Urbanisatie/Biodiversiteit in steden/Natuur versus Groen/
Ecosysteemdiensten
De rurale bevolking wordt kleiner dan de stedelijke
In de steden is er een uitbreiding van de bebouwde
oppervlakte op te merken
Prognose verstedelijking 1976
7.2 procent
1998 11.7 procent
2000
18.3 procent
2050
41.5 procent
(Sluipende) verdichting (inbreiding)
Voortuintjes verdwijnen stelselmatig en worden “steens”
of “bituums” voor het parkeren van de auto! => het imago van de buurt
verandert
Impact:
Steden/verstedelijking zorgt voor een gigantische
ecologische voetafdruk
Steden zijn hitte-eilanden
In steden is de waterbalans volledig zoek => water
vloeit veel sneller weg en krijgt de kans niet om te infiltreren met “droogte-stress”
als gevolg. Als het hevig regent is er een piek afvloeiing!
Daar bovenop komt dan de klimaatsverandering: studie van het
WWF “Europe feels the heat” (hittegolven en extreme weersomstandigheden,
economische, gezondheids- en sociale effecten alsook biodiversiteitseffecten).
Toch is er nog een hoge diversiteit aan soorten maar dit
is zeer kwetsbaar.
“What
nature provides us for free”
Regulering van de waterbalans, gecontroleerde neerslagafvloeiing
Groendaken = tragere waterafvloeiing en reductie van de
hitte en opwarming van het dak, dakdichtingsmaterialen gaan veel langer mee,
zonnepanelen functioneren beter want de omgevingstemperatuur mag niet hoger
zijn dan 30 graden!, het isolatie effect is beperkt, de koeling is beduidend
hoger.
Een groendak met beschaduwing van bomen heeft nog meer
een koelend effect
! bomen zijn belangrijk in de stad en hoe groter (oude
bomen) hoe beter
Dat merk je in de zomer: als je op een terrasje onder een
shelter zit is het warm, maar onder een boom is dat heel wat minder warm.
Fijnstofcaptatie: afzuigen i.p.v. bomen te kappen om meer
luchtstroom te verkrijgen
Een zee van mogelijkheden met bomen, parken,
plantenmuren, mosgrafitti, tuinen, groendaken, vertikaal groen (klimplanten),
het straatgroen meer variëren
Bomen temperen de milieu impact in steden en zorgen voor
een betere leefomgeving
Groen kan op heel weinig ruimte en op nog niet gebruikte
ruimte
Groen dient gekoesterd te worden en actief ingezet. Zo zal
de waarde van steden stijgen = de sleutel op de toekomst!
Een veel actiever beleid is essentieel (zowel openbaar
als privé) plus voorlichting
= Dé
uitdaging van de toekomst!
Gedachtewisseling over de relatie Wetenschap –
Milieubeleid m.m.v. Laureaten van de Prijs Rudi Verheyen
Vraag 1: Is een “effecten rapport” nodig voor
veranderingen in het academische landschap? – Staat er druk op milieuonderzoek?
De financiering is zeer miniem en gaat volledig op aan
onderwijs, voor onderzoek blijft er niets over…
Het milieu onderzoek is nog vrij jong (sinds de jaren ’70)
Vraag 2: is er een maatschappelijke behoefte aan lange
termijn onderzoek?
Studies die achterom kijken worden niet uitgevoerd =
leren uit het verleden
Er is een tekort aan visievorming
Er wordt wel veel gemeten maar is naast elkaar ontwikkeld
= niet consistent
Er is nood aan analyse tools om inzicht te verkrijgen
(synthese)
Een milieuprofitariaat is ontstaan tegenover een -proletariaat
Vraag 3: de academicus als change-agent en het belang van
“bruggetjes”: hebben jullie tijd om “bruggetjes” te leggen, liefst met
voorbeelden?
Vanuit het academisch onderwijs is er een resonantieraad
rond milieu en preventie, een visitatie commissie met interactie naar de
bedrijfswereld
De discussie in Vlaanderen wordt gevolgd in Nederland
Het is een zéér vrouwonvriendelijke wereld
Hoe groter een organisatie wordt, hoe minder je de basis
ziet!
Het proces van onderzoek is belangrijk om kennis te
verwerven en dan is samenwerken cruciaal
De burger wordt mondiger en beter geïnformeerd (bv ivm
fijnstof)
De uitreiking Prijs Rudi Verheyen 2013 door prof. Dr.
Peter Bursens, juryvoorzitter & Joke Schauvliege, Vlaamse minister van
Leefmilieu, Natuur en Cultuur:
Aan Lieselot Bisschop met een verhandeling over “Internationale
illegale handel (bv tropisch hout & elektronica ofte E-waste) en milieu
criminaliteit”
Slotwoord door Joke Schauvliege:
Dankt iedereen en heeft het even over het beleid van de
regering:
Nadruk op groen in de stad de laatste 5 jaar
De EU houtregulatie wetgeving is in werking getreden in
2013
De ontginning van grondstoffen wordt meer en meer
problematisch en schaarser, de vraag wordt groter en is aan het huidige tempo
niet vol te houden
Vlaanderen heeft géén grondstoffen met als consequentie:
meer en beter recycleren en klemtoon op duurzaamheid
De illegale export is moeilijk onder controle te krijgen
daar er verschillende actoren meespelen (maffia/scheepsagenturen/Afrikanen/…)
Deze handel dient gereguleerd te worden
Lotte heeft vele reacties geoogst op haar studie.
Dan is het receptie…
