Voor nogal wat Vlamingen zijn taal, liederen, vlaggen en wimpels, monumenten en dergelijke belangrijke symbolen van de Vlaamse natie en identiteit. Weshalve ze met overtuiging naar het Antwerps Sportpaleis, tegenwoordig de Lotto Arena, gaan om er uit volle borst ‘Ze zullen hem niet temmen, de fiere Vlaamse Leeuw’ en andere teksten uit de rijke Vlaamse liederenkrans te zingen. Het is een collectief ritueel dat het groepsgevoel, de eigen identiteit bevestigt

Ook Koen Wauters slaagt er telkens weer in dat de spektakelruimte tot in de nok gevuld is, weliswaar met een heel ander repertoire en publiek. Wie ook dat publiek wil winnen, moet andere dingen uit de kast halen. Want of je de fans van Koen Wauters met de belofte van een gratis ijsje naar het Zangfeest kunt lokken, is zeer de vraag.

Er zijn natuurlijk ook andere manieren om de volksgunst te winnen…

VLAAMSE VOLKSKRACHT

Historicus Olivier Boehme publiceerde een interessant boek over de geschiedenis van het economisch nationalisme. De aanhangers ervan zijn van mening dat de economie die ervoor zorgt dat er elke dag brood op de plank ligt, ten dienste moet staan van de vorming en het voortbestaan van de natie. Het is een intelligent en aardig stukje geschiedschrijving, niet enkel voer voor de Jan Blommaertsen onder ons.

Vooral opmerkelijk zijn de passages over Vlaanderen – beetje navelstaarders die we zijn… De Vlaamse Beweging, dat is immers niet alleen het zingen van de liederen van Armand Preud’homme, het lezen van het standaardwerk van Hendrik Conscience of de Vlamingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog als ‘helden’ stierven in Duits legeruniform. Dat is, zeg maar, allemaal romantiek, wat voor de laatstgenoemden helaas niet het geval is geweest.

De Vlaamse Beweging is ingebed in de ontwikkeling van de samenleving. De economie, bron van welvaart en armoede, is daar een wezenlijk bestanddeel van. Boehme beschrijft hoe dat economisch aspect van langsom meer aandacht heeft gekregen in het Vlaamse discours. Het gaat niet meer alleen om taal- maar ook om stoffelijk belang. Om de ontwikkeling van de Vlaamsche Volkskracht, zoals de vader van het economisch nationalisme in onze regio het destijds stelde, de in Brussel geboren Lodewijk De Raet (1870-1914).

Vandaar de tegenwoordig veelgehoorde oneliner: ‘Wat we zelf doen, doen we beter’. De redenering is simpel. Omdat de Vlamingen beter boeren dan de Franstaligen in dit land, moet Vlaanderen meer bevoegdheden krijgen. Het moet maar eens gedaan zijn met die transfers van het noorden naar het zuiden des lands. Het kan toch niet meer dat de vruchten van de Vlaamse welvaart worden afgeleid naar het armlastige en luie Wallonië.   

Ook Vlaanderens meest populaire politicus Bart De Wever gebruikt geregeld dergelijke argumenten om zijn gelijk bij de burger te halen. Boehme verwijst naar diens merkwaardige verklaring in het radioprogramma ‘Rondas’ (Klara) in de uitzending van 2 januari 2007, heruitgezonden op 20 juni 2010. De Wever zei toen: “Omdat ik weet dat ik een minderheidsbeweging ben en dat ik dus mijn boodschap moet brengen op een manier dat ik die meerderheid kan verleiden en/of charmeren of kan zeggen: het is gewoon juist, wat ik vertel. Ik weet dat als ik dat ga doen met dossiers als Brussel-Halle-Vilvoorde, die ik persoonlijk erg belangrijk vind, dat ik niet buiten mijn eigen niche zal geraken. Ik word daar ook niet ondersteund door de media.”  

Volgens Boehme tonen deze uitspraken aan dat De Wever niet echt geïnteresseerd is in de sociaal-economische ontwikkelingen. Als hij ernaar verwijst, is dat gewoon een middel om meer kiezers aan te trekken. Kiezersbedrog?

MIDDENKLASSE

In zijn monoloog met Kris Hoflack kaart de door de wol geverfde Louis Tobback het dilemma aldus aan: “Niemand wil nog gezegd hebben dat hij of zij tot een lagere klasse behoort. Je moet tegenwoordig al een dakloze zijn om toe te geven dat je tot een lagere klasse behoort. Dus als de Wever zegt dat de middenklasse wordt ‘gepakt’, denkt iedereen inderdaad: ik word gepakt. Dat danken we aan honderd jaar sociaaldemocratie. Het socialisme heeft de mensen zover gebracht dat ze zich allemaal middenklasse noemen. Voeg daar een gemeenschappelijke vijand aan toe: de Walen die het altijd gedaan hebben voor De Wever, de moslims voor Wilders, de Joden voor… Dat is de belangrijkste verklaring voor het succes van Bart De Wever. Als die gemeenschappelijke vijand ook nog door de regering wordt verdedigd, dan heb je alle ingrediënten voor een positieve peiling.”

MEDIAGEIL?

In zijn verklaringen voor de microfoon van Klara, in 2007, merkte De Wever op dat hij de media niet mee heeft. Dat is inmiddels voltooid verleden tijd. Hij is erin geslaagd de media, zo belangrijk om zijn boodschap te verspreiden, naar zijn hand te zetten. De Wever bepaalt hun agenda. Een mooi voorbeeld hiervan staat te lezen in het boek van Kristof Windels, die De Wever lange tijd mocht volgen. Het boek leest als het dagboek van een politiek charmeur die er zelfs een vriendelijk dankwoordje in kwijt kan.

Herinner de rel rond het interview in Knack in september vorig jaar. Het weekblad wilde De Wever interviewen, maar die gaf niet thuis. Weshalve Knack (26/9/2012) de vragen gewoon afdrukte. Dat kon de VRT-nieuwsdienst natuurlijk niet laten liggen.

Windels : “Radio 1 hing aan de lijn en De Wever kon in De Ochtend zijn mening geven. Bij de VRT vonden ze een telefonisch interview wel goed, maar de N-VA-voorzitter verkoos om persoonlijke redenen naar Brussel te gaan. De Wever wist immers maar al te goed dat hij dan meer spreektijd zou krijgen. En bovendien waren er dan ook nog eens beelden die in de journaals konden worden gebruikt.” (Het interview zorgde op de Knack-redactie voor een heuse paleisrevolutie, maar dat is een ander verhaal.)

MAFFIA

Ico Maly, auteur van hét boek over De Wever en Co, stelde in Knack (17/10/2012): “Ik vergelijk het graag met het grote succes van Frank Sinatra destijds. Die man is pas echt bekend geworden dankzij de Amerikaanse maffia die de jukeboxen beheerde en ervoor zorgde dat die automatisch nummers van Sinatra speelden als er niemand een muntje in wierp. Doordat zoveel mensen zo vaak diezelfde liedjes hoorden, werden het grote hits. Wel, zo kan het met een politieke boodschap ook werken.”

Olivier Boehme: ‘De welvaart & trots van naties. Een geschiedenis van het economisch nationalisme’, De Bezige Bij, € 19,95.

Kris Hoflack: ‘De wereld volgens Louis Tobback’, Van Halewyck, € 22,50.

Kristof Windels: ‘De ware De Wever. Portret van de populairste politicus van het land’, Borgerhoff & Lamberigts, € 21,50.

Ico Maly: ‘N-VA. Analyse van een politieke ideologie’, EPO, € 34,95 euro (helaas).