De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Twintig wegen naar religieus conflict

Twintig wegen naar religieus conflict

vrijdag 11 augustus 2017 17:06
Spread the love

Twintig wegen naar religieus conflict

Een tijdje geleden zei ik tegen iemand dat ik begreep waarom sommige moslims dusdanig kwaad waren op het Westen dat ze tot wraakacties overgingen. Een vriend nam me vervolgens apart en zei me “dat dat schip was gevaren”. Zijn punt was dat het na talloze terroristische aanslagen erg moeilijk was om dat argument te verdedigen en toch nog het debat te winnen.

Ik begrijp waarom hij dat zei: het ligt vandaag inderdaad extreem gevoelig. Ik schrijf echter dit artikel omdat ik het erg gevaarlijk vind dat we onszelf op deze denkpiste beginnen te censureren. Foute analyses leiden volgens mij immers tot foute conclusies en vervolgens tot foute daden. Dus we moeten een eerlijke analyse blijven nastreven zelfs indien dat gevoelig ligt.

Daarom dat ik hier mezelf uitdaag om 20 daden van het Westen op te lijsten die volgens mij zorgen voor (begrip voor) wrevel tot wraak bij heel wat moslims. Ik beperk me daarbij tot de laatste honderd jaar. Dus geen opium oorlogen, gedwongen kerstening, misplaatste superioriteitsgevoelens, plat imperialisme of munitie cartouches ingewreven met het vet van koeien en varkens – heiligschennis voor zowel hindoes als moslims en de oorzaak van een enorme opstand in het India van de 19e eeuw.

Hier gaan we dan, van de val van het Ottomaanse Rijk in 1918 tot vandaag, maximaal in chronologische volgorde:

  1. Een brede coalitie van Arabische stammen werd een onafhankelijke staat met als hoofdstad Damascus beloofd indien men aan de kant van de Britten zou vechten tegen de Ottomaanse bezetter tijdens de Eerste Wereldoorlog. Op hetzelfde moment tekenden Britse en Franse diplomaten echter een geheim akkoord dat diezelfde gebieden onder hun twee landen zou verdelen. De belofte aan de Arabieren werd in het Versailles weggelachen. Het verraad vervat in dit beruchte Sykes-Picot-akkoord zorgt voor Arabische woede tot op vandaag.

  2. De clan van de Saudi’s kreeg van de Britten wel onafhankelijkheid, dat terwijl hun wahhabistisch puritanisme door grote delen van de Arabische wereld als corrupt werd (en wordt) gezien en hun controle van Mekka en Medina pijnlijk, zeker gezien het feit dat de Saudische clan wordt genoemd als grafschenners in Islamitische heilige steden als Karbala en Mekka.

  3. In de nadagen van het Westers kolonialisme (tot ver na de Tweede Wereldoorlog) onderdrukten de Fransen en de Britten hardhandig religieuze en nationalistische tendensen binnen de door hen gecontroleerde gebieden (onder andere in Algerije, Irak en Syrië).

  4. Een tweede dubbelspel na het verdrag van Sykes-Picot was de Britse steun aan zowel Palestijnen als Joden in Palestina, met als doel beide groepen koest te houden. Na de Holocaust stonden de Britten en de Amerikanen toe dat Joden in Israël steeds meer gebied inpikten en vervolgens etnisch ‘zuiverden’. De eenzijdige steun van de VS aan Israël duurt voort tot op vandaag en leidde tot miljoenen vluchtelingen, ernstige inbreuken in Palestijnse mensenrechten en een actieve bron van haat voor talloze moslims.

  5. Toen veel Arabische landen hun onafhankelijkheid bevochten en verkregen, wisselden de Westerse landen hun geweer van schouder en steunden ze systematisch die regimes die trouw bleven aan hun broodheren. Zolang een zekere loyaliteit ten opzichte van Europa en Amerika kon worden gegarandeerd en de landen in kwestie niet in actie kwamen tegen Israël, deed het er niet toe dat brutale dictators de mensenrechten en de wensen tot autonomie van hun onderdanen vaak hardhandig met de voeten traden. Deze praktijk duurt voort tot op vandaag. Vaak zien Westerse landen er ook geen graten in om aan die regimes wapens en afluisterapparatuur te leveren.

  6. De opkomst van de Koude Oorlog betekende dat de legitieme wens van talloze volkeren voor waardigheid brutaal werden onderdrukt indien deze zich socialistisch en ‘dus’ pro-Sovjetunie vertaalden. Het is geweten hoe het Westen in Afghanistan rechtse tot extreem-rechtse krachten steunden en zelfs actief bewapenden tegen de Afghaanse regering. Die regering wilde land herverdelen en vrouwenrechten promoten en werd daarin door de Sovjets gesteund, wat conservatieve grootgrondbezitters en mullah’s in de handen van het Westen leidde. Hier werd onder andere de Taliban geboren als Amerikaanse bondgenoot tegen de Sovjetunie. Via tal van omwegen werd die zelfs met luchtdoelraketten bewapend.

  7. In het verlengde van de blinde Koude Oorlog logica ‘kapitalisme goed, socialisme slecht’ lijkt het makkelijk te verdedigen dat heel wat legitieme socialistische alternatieven met Westerse steun kapot werden gemaakt. Het hoeft vervolgens niet te verbazen dat dit uiteindelijk leidde tot de groei van religieus fundamentalisme – immers, waar moet een misnoegde moslim heen als diens legitieme grieven ten opzichte van kapitalistische dictators geen kansen krijgen om zich als seculiere socialistische alternatieven te vertalen? Wie verbaast het dat die mensen vervolgens hun alternatieven zoeken op de enige plaats die hen nog gegund is, namelijk in hun interpretatie van de wil van God? Welke mens kan immers bestaan zonder ideologisch houvast – misplaatst of niet?

  8. Toen het Perzische volk het lef had om hun door de Westerse landen gesteunde dictator, de shah, te verwijderen en in de plaats daarvan een anti-Westerse sjiitische theocratie te installeren, werd het land plots tot de baarlijke duivel. Dat andere met het Westen bevriende dictators steevast soennitisch waren maakte de sjiieten tot handige vijanden tot op vandaag – maar dit is een wraakroepend eenzijdig en op niks gestoeld vijandbeeld. Iran is geen engel maar het is evenmin objectief ‘slechter’ dan pakweg Saudi-Arabië. Eerder zijn de Saudi’s trouw aan het Westen en Iran niet, maar vervolgens het ene land daarom tot ‘goed’ verklaren en het andere tot ‘slecht’ is volstrekt moreel failliet.

  9. In de jaren ’80 was Saddam Hoessein een goeie vriend van het Westen, dusdanig goed zelfs dat onder ander ene Donald Rumsfeld Amerikaanse chemische wapens leverde aan Irak. Vervolgens keken de VS de andere kant uit toen deze door de Conventie van Genève verboden wapens door de Irakezen werden gebruikt tegen het leger van Iran. Ondertussen vertelde het Westen aan iedereen die het wilde horen dat Iran hier de duivel was, terwijl het niet Iran maar wel Irak was geweest die de aanval had ingezet.

  10. In het verlengde vonden de Amerikanen het in de jaren ’80 en ’90 niet het veroordelen waard dat Saddam Hoessein zijn nieuwe chemische wapens inzette tegen onder andere Koerden en sjiieten. Dat werd pas een propaganda-argument toen Saddam Hoessein na 2001 een vijand moest worden – waarover later meer.

  11. Nadat onze ‘oude vriend’ Saddam Hoessein in 1991 Koeweit was binnengevallen, reageerde het Westen met een oorlog die Koeweit weer bevrijdde. Na die bevrijding volgden echter nog jaren van bombardementen, onder andere met raketten met verarmd uranium. Het gevolg was een vernietiging van veel van de infrastructuur van het land en duizenden doden, waaronder ook veel kinderen die stierven aan kanker als gevolg van nucleaire straling.

  12. Iedereen met enige gezonde scepsis begreep reeds in 2003 dat zelfs een scholier met wat basis computervaardigheden en veel fantasie de slides kon maken waarmee Colin Powell de VN Veiligheidsraad probeerde te overtuigen dat Saddam Hoessein massavernietigingswapens had en bereid was deze te gebruiken. De link tussen Saddam Hoessein en Osama bin Laden die men probeerde te leggen was minstens vergezocht maar werd toch doorgedrukt. Het gevolg was een – door het internationaal recht als illegaal veroordeelde – invasie in Irak, met opnieuw talloze burgerdoden tot gevolg. Deze doden leidden amper tot enige wroeging, wat een moslim enkel tot de conclusie kan leiden dat een vermoorde burger in Irak veel minder waard is dan één in de WTC torens in New York in 2001. Blijkbaar is een Westerse burger zoveel waardevoller dan een Arabische. Dat zouden wij nooit pikken indien het omgekeerd was.

  13. In het verlengde: het Midden Oosten leeft al decennia lang onder de terreur van aanslagen allerhande. Systematisch blijkt dat de Westerse media en publieke opinie vaak slechts hecht aan aanslagen ver van ons bed indien er ook Westerse burgers in omkomen. Hier wordt telkens weer onderstreept dat wij lijken te vinden dat een Europeaan of een Amerikaan zoveel meer belang heeft dan een moslim. En ondertussen gaan Westerse wapenleveringen aan het Midden Oosten onverminderd door, ook al worden die vervolgens tegen andersdenkenden en minderheden ingezet of belanden ze in de handen van terroristen.

  14. Toen de Amerikanen in 2003 Irak bezetten vonden ze het enkel van waarde om de ministeries van Binnenlandse Zaken en Olie van plunderingen te vrijwaren. Blijkbaar was de controle verwerven over de olie-infrastructuur van het land steeds het doel van de aanval geweest. Amerikaanse soldaten stonden erbij maar deden niks toen onder andere talloze onschatbare Assyrische en Babylonische beelden werden gestolen of kapot geslagen door plunderaars. Wij waren er kapot van toen Daesh recent tempels in de historische stad Palmyra opbliezen. Waarom hechtten we er dan zoveel minder aan wanneer zoveel van de culturele erfenis van Irak, een bakermat van menselijke beschaving sinds duizenden jaren, en Baghdad, eeuwen lang het centrum van Islamitische kennis en cultuur, oogluikend werd vernietigd? En waarom hebben we niet massaal veroordeeld dat de Amerikanen vrijwel meteen de Iraakse olie infrastructuur in handen namen en herstelden, maar veel Irak’s bijna 15 jaar later nog steeds niet kunnen beroepen op wat ze nodig hebben voor hun menselijke waardigheid en overleving, zoals een stabiele aanvoer van water of elektriciteit?

  15. De link tussen de mensen die onder valse voorwendsels in 2003 Irak aanvielen en oliecorporaties zoals Halliburton (waar de toentijdse vice president Dick Cheney grote belangen in had) werd reeds vroeg blootgelegd, maar tot op heden is niemand van de oorlogsmisdadigers (onder andere Dick Cheney, Donald Rumsfeld, George W. Bush en Tony Blair) veroordeeld en bestraft. Een publieke berechting van deze personen zou, in navolging van de processen van Nuremberg na de Tweede Wereldoorlog, wellicht veel doen om een legitieme eis van gegriefde moslims tot rechtvaardigheid in te lossen, maar tot op heden lijkt niemand daartoe bereid. Erger, Dick Cheney geniet vandaag ongetwijfeld van een rijkelijk pensioen en Tony Blair laat zich duur verkopen als ‘adviseur voor vrede in het Midden-Oosten’. Men giet hier kilo’s zout in open wonden.

  16. In de nasleep van de Arabische Lente zette de Libische president Khadaffi oorlogstuig in tegen zijn opstandige bevolking. Ik was toen en ben nu van mening dat sluipschutters en straaljagers inzetten tegen de burgerbevolking reden genoeg is voor een internationale interventie. Een dergelijke beul verdient het te worden verwijderd. Maar waarom staat het Westen tot op vandaag toe dat het land vervolgens in handen kwam van talloze strijdheren en mensensmokkelaars? Waar bleef een samenwerking met de bevolking om het land te stabiliseren en er de democratie te herstellen? Zijn we anno 2017 nog steeds niet voorbij cowboy-interventies, waarbij men wel bommen wil gooien maar vervolgens geen huizen wil heropbouwen of het burgerlijk gezag herstellen?

  17. Toen het conflict in Syrië vanaf 2011 escaleerde met een brutaliteit waarbij Libië in vergelijking kinderspel leek, kwam een vluchtelingenstroom op gang die nog steeds niet is geluwd. Ik begrijp dat het conflict in Syrië wat betreft diverse betrokken machtsverhoudingen heel wat moeilijker op te lossen viel dan dat in Libië, maar dat ontneemt ons niet van de verantwoordelijkheid om op een menswaardige manier te reageren op de vluchtelingenstromen die volgden. In de plaats daarvan zagen we een schaamtelijke koehandel die de universele mensenrechten en het recht op asiel van miljoenen oorlogsvluchtelingen fundamenteel met de voeten trad. Hoe kan Europa zichzelf nog eerlijk in de spiegel bekijken nadat we zoveel hulpbehoevenden de minst mogelijke hulp gaven waar we mee weg kwamen? Ik spreek de allergrootst mogelijke schande uit over die Oost-Europese landen die het vertikten om zelfs een enkele vluchteling op te vangen, maar het feit dat iemand als Angela Merkel internationaal in de ban werd gedaan nadat zij als eenzame stem zei dat Duitsland wél vluchtelingen kon helpen, volgt wat mij betreft de schande van Oost-Europa op de voet.

  18. De weigering van Europa om een door het internationaal recht verplichte menswaardige opvang van vluchtelingen te garanderen wordt deze dagen wel erg cynisch als we kijken naar hoe we omgaan met bootvluchtelingen in de Middellandse Zee: die NGO’s en individuen die zich geroepen voelen om te proberen zoveel mogelijk mensen van de verdrinkingsdood te redden leidt ertoe dat zij worden beschuldigd dat zij er zo voor zorgen dat er meer vluchtelingen aankomen in Europa dan gewenst zijn. In mijn leven zag ik nog nooit een meer cynische logica dan talloze (ook Belgische) politici die lijken te bepleiten dat het beter is om duizenden mensen te laten verdrinken dan om een ‘aanzuigeffect’ te creëren als ze hun gevaarlijke overtocht overleven. Organisaties als Artsen Zonder Grenzen worden tegenwoordig veroordeeld omdat ze mensen proberen te redden die we liever tot ‘illegaal’ verklaren.

  19. Het Westen oordeelt vanuit een volstrekt dubbele moraal als we kijken naar migranten met een moslim achtergrond. Ik ben lang niet de enige die vindt dat je onmogelijk enerzijds onverdoofd ritueel slachten kan veroordelen en anderzijds – pakweg – onverminderd toe te staan dat ontelbare mannelijke kuikentjes levend door hakmolens worden gedraaid omdat ze geen eieren leggen. Ook vind ik het ongepast hoe we zogenaamde ‘boerkini’s’ en dergelijke veroordelen terwijl we ondertussen nooit die gebruiken in vraag stellen die horen tot onze eigen cultuur. Je mag je als moslima dus niet bedekken als je naar het strand gaat, maar mag je als Westerse vrouw naar datzelfde strand als je je oksel- en beenhaar al maanden niet hebt geschoren? Waarom staan we een dergelijke culturele bijziendheid toch toe? Erger, waarom hechten we zo hard aan uiterlijkheden die uiteindelijk niet relevant zijn? Een meisje dat ervoor kiest om een hoofddoek te dragen verdient beter dan dat we op haar expressie talloze lagen van betekenis extrapoleren die ze er niet heeft ingestoken. Het lijkt me veel nuttiger om eerder te kijken naar de bedoelingen en de daden van individuele moslims (vrouwen zowel als mannen) dan dat we aan hun culturele uitingen zoveel betekenis toeschrijven dat die mensen nergens meer heen kunnen zonder zichzelf te verloochenen. Het zou ons ook sieren als wij zouden erkennen dat we niet enerzijds met veel bravoure religieuze en culturele gelijkwaardigheid kunnen bepleiten en anderzijds neerkijken op wie daar vervolgens gebruik van maakt.

  20. Tenslotte wil ik pleiten tegen het puberale ‘wij-tegen-zij’ denken dat zo aan terrein wint. Dit leidt er immers toe dat we niet meer eerlijk willen kijken naar onze eigen verantwoordelijkheden in dit alles, erger nog, dat we dit niet meer durven omdat het na de zoveelste aanslag onmogelijk lijkt om het er nog over te hebben zonder er onze vingers (en ons spreekrecht) aan te verbranden. De zoveelste aanslag verandert immers niks aan de zaak zelf, namelijk dat het Westen doorheen de laatste honderd jaar zelf mee een brandende lont heeft gestoken aan het kruitvat dat we tegenwoordig kennen als terreur door moslimfanatici. We lijken zelfs enig rudimentair historisch perspectief te missen als we het pakweg hebben over ‘onze joods-christelijke tradities’. Immers: moslims staan allerminst los van die ‘joods-christelijke traditie’. Iedereen met enig begrip ter zake weet dat Mohammed juist terug wou naar respect voor het geloof van Abraham. Allah is niet anders dan Jahweh of God, Allah is eerder de Arabische vertaling van God. De Islam is niet weg gegaan van God maar greep eerder weer terug naar de Torah en de Bijbel. Ook zie ik in de meeste moslims rondom gewoon medemensen die in hun geloof een houvast zoeken om een waardevol leven te leiden. Dit verschilt niet in wat andere mensen zoeken in eender welk ander geloof. Zou het niet kunnen dat wij van de geboorte van Mohammed over de Kruistochten en de kolonisatie tot op vandaag een cultureel en religieus verschil uitvergroten waarbij ‘wij’ natuurlijk de superieure ‘goeien’ zijn en ‘zij’ de barbaarse ‘slechten’? Het lijkt mij een kinderlijk falen wanneer we door de tijden heen willen blijven geloven in een verschildenken met aan de ene kant een goeie fee en aan de andere kant een boze heks. Het leven is enkel voor infantiele mensen een dergelijk zwart-wit sprookje. Een volgende brutale aanslag door een clubje bekrompen bullebakken in de naam van Allah verandert hoegenaamd niks aan het feit dat de meeste mensen die geloven in Allah dat doen vanuit de wens om goed te zijn en goed te doen. Ik zou er veel voor geven als we het zouden aandurven om de Verlichtingswaarden waar we zo aan beweren te hechten onversaagd zouden blijven volgen tot hun enige logische conclusie, namelijk dat we, als we correct willen oordelen over de daden van een ander, ook moeten willen blijven kijken naar onze eigen daden. Er was ooit een man die zei ‘oordeel niet over de splinter in het oog van een ander zonder te kijken naar de balk in je eigen oog’. Zou het kunnen dat die man een punt had? Zoniet dreigen we immers te komen tot de voorspelling van die andere man, namelijk dat oog om oog enkel leiden kan tot een wereld vol blinden.

Mare Van Hove, 11 augustus 2017

 

take down
the paywall
steun ons nu!