De opstand in de gevangenis van het Koerdische Riha (?anl?urfa) afgelopen zaterdag maakte de enorme problemen waar het Turkse gevangeniswezen mee kampt nog maar eens duidelijk. Er vielen dertien doden nadat enkele gedetineerden hun matrassen in brand hadden gestoken om te protesteren tegen de erbarmelijke omstandigheden waarin ze opgesloten zitten.

Met 174 gevangen op 100.000 inwoners scoort Turkije gemiddeld. Ter vergelijking, in de US bedraagt dit cijfer 730, in België tellen we 97 gedetineerden op de 100.000. De accommodatie zelf is echter verouderd en op sommige plaatsen hopeloos overbevolkt. 

Zo zitten er Riha 1000 mensen vast, waar er maar plaats is voor 600. Economische achterstelling, discriminerende wetten en een bevooroordeelde politiemacht maken dat de Koerden oververtegenwoordigd zijn in de gevangenisbevolking.

Zoals de Turkse schrijver en meervoudige bajesklant Do?an Akhanl? getuigde: “Tijdens mijn gevangenschap was ik de enige etnische Turk. Iedereen die ik in de gevangenis ontmoette was Koerd.  Vroeger waren de gevangenissen niet zo, er zaten ook Turkse gevangenen. De huidige situatie bewijst dat de staat Koerden als verdachten definieert.  De rechters en openbare aanklagers zijn bereid de beklaagde naar de gevangenis te sturen louter omdat hij of zij Koerdisch is. Turkije is een gevangenis voor de Koerden, ik kan het niet anders begrijpen.”

Nâz?m Hikmet, Turkse dichter en dissident, wist maar al te goed hoe het leven achter de tralies in Turkije aanvoelt.

Zondag

Vandaag is het zondag.

Vandaag
hebben ze me voor de eerste de zon laten zien
                 en voor de eerste keer in mijn leven,
heb ik verbaasd, bewegingloos staan kijken

naar de klare hemel
                zo ver van mij verwijderd
                zo weids
                zo blauw.

Eerbiedig heb ik me neergezet,
mijn rug tegen de muur geleund.
Vandaag bestaat er geen strijd,
vandaag bestaat er noch de vrijheid,
                        noch mijn vrouw,
aleen de aarde, de zon en ik,
                        ik ben gelukkig