Guatemala is zelf afhankelijk van internationale hulp

Trump wil dat Guatemala migranten opvangt

zondag 28 juli 2019 20:57
Spread the love

Volgens BBC Mundo zouden aan de grens met Mexico de eerste vijf maanden van het jaar om en bij een half miljoen Centraal-Amerikaanse migranten tegengehouden zijn. Enkele tienduizenden wachten op een asielvergunning van de VS. Die administratieve rompslomp kan veel tijd in beslag nemen. Voor sommigen kan dat oplopen tot een vol jaar en meer. Bovendien wordt 80 tot 85 procent van de aanvragen geweigerd. Om uit de impasse te geraken zet president Trump zware druk op zijn ‘achtertuin’.

Gemakshalve beroept hij zich daarbij op een oude internationale afspraak. In 1951 werd in Genève de Conventie over het Statuut van de Vluchtelingen ondertekend. Samengevat komt het hierop neer. Wanneer een persoon zijn land verlaat om asiel aan te vragen in een ander land, dan kan dit laatste weigeren hem te ontvangen en hem doorverwijzen naar een derde land dat hem dezelfde assistentie kan aanbieden. Om als derde land in aanmerking te komen, moeten wel enkele minimale voorwaarden vervuld zijn. De belangrijkste is dat de asielaanvrager niet zal teruggestuurd worden naar het land van herkomst. Daarnaast moet de asielzoeker kunnen genieten van de noodzakelijke diensten om een waardig leven te leiden, recht hebben op gezinshereniging en een nauwe band hebben met het derde land. De theorie wil dat de landen die het meest asielaanvragen te verwerken krijgen, verlicht kunnen worden door spreiding over andere, derde landen.

Mexico niet veilig

In eerste instantie mikt Trump op buurland Mexico. Maar de Mexicaanse regering houdt de boot af. Het Mexicaanse College van de Noordergrens is een instelling die zich toelegt op onderzoek en onderricht op hoog niveau in verband met regionale fenomenen die zich voordoen aan de grens Mexico-Verenigde Staten. In dat college is Rodolfo Cruz directeur van het Departement van Studies over de Bevolking. Voor de BBC Mundo maakte hij duidelijk dat Mexico niet in staat is als ‘veilig derde land’ op te treden. Vooreerst omdat het land niet beschikt over een structuur om die duizenden aanvragers van asiel in de VS gedurende onbepaalde tijd op Mexicaans grondgebied te houden. Daarover bestaat temeer geen juridisch kader. Mexico is ook niet in staat om te beantwoorden aan de vereiste om de veiligheid van de migranten te garanderen. Iets wat het land volgens sommige analisten niet eens zijn eigen bevolking kan aanbieden. En al zeker niet aan de grens met de VS. In dat verband verklaarde Rodolfo Cruz: “We moeten realistisch zijn, verschillende grenssteden zijn geen veilige gebieden, in feite horen ze tot de meest onveilige van Mexico.” Om de aangekondigde Amerikaanse sancties te ontwijken door niet in te gaan op de functie van ‘veilig derde land,’ beloofde Mexico er alles aan te doen om de migranten aan de grens met Guatemala tegen te houden.

Volgens Rodolfo Cruz komt de hele situatie uiteindelijk neer op een electorale kwestie. Met die maatregelen mikt Trump volop op de komende verkiezingen in de VS.

Guatemala ‘Veilig derde land’

Volgens Unicef staat Guatemala op de zesde plaats van de wereldranglijst wat betreft het aantal ondervoede kinderen. Guatemala ziet zelf duizenden landgenoten ‘naar het noorden’ vertrekken. De economie van het land draait zelfs hoofdzakelijk op de financiële middelen die de migranten vanuit het buitenland, vooral vanuit de VS, naar hun families sturen. Volgens een rapport van de Banco de Guatemala ging het om meer dan 4,9 miljard dollar tijdens het eerste trimester van dit jaar. Anderzijds zijn de VS de eerste handelspartner van Guatemala. Einde juni dit jaar dreigde president Trump ermee de Guatemalteekse uitvoerproducten zwaar te belasten en bovendien een belasting te heffen op de gelden die de migranten naar het thuisfront sturen. Waarom die forse uithaal?

“Guatemala dat karavanen van talrijke personen, waaronder sommigen met een strafblad, gevormd en naar de VS gestuurd heeft, weigert nu een noodzakelijk akkoord van ‘Veilig Derde Land’ met ons te ondertekenen. Guatemala heeft zich niet goed gedragen,” tweette de Amerikaanse president.

Nog in september 2018 gaven de VS 149 miljoen dollar aan het land om de situatie van de migratie te verlichten. Maar dat bracht geen zoden aan de dijk. Daarom had Trump, die van de strijd tegen de migratie een paradepaardje wil maken, de ontvangst van president Jimmy Morales op het Witte Huis voorzien. Maar president Morales moest zijn bezoek opschorten omdat het Grondwettelijk Hof  besloot dat gelijk welk akkoord om Guatemala tot ‘veilig derde land’ te beschouwen eerst door het Congres moest goedgekeurd worden. Op dezelfde dag, 15 juli, waarop president Morales zijn bezoek aan het Witte Huis opzegde, vaardigde Trump een maatregel uit om het aantal migranten dat zich vanuit Mexico aandient om asiel aan te vragen in de VS nog meer in te perken. In feite betekent dit dat de overgrote meerderheid van de Centraal-Amerikanen eerder in Mexico en in Guatemala asiel moeten zoeken.

In mei laatstleden vonden verkiezingen plaats in Guatemala. Sandra Torres van de sociaaldemocratische partij UNE en Alejandro Giammattei van de conservatieve partij Vamos  veroverden de meeste stemmen. Bij de volgende ronde op 12 augustus zal een van beiden als nieuwe president uit de bus komen. Die neemt dan zijn of haar mandaat op begin januari volgend jaar. In elk geval hebben beiden nu al laten verstaan dat het land niet voorbereid is om migranten op te vangen.

President Morales bezwijkt onder Amerikaanse druk

Het laatste jaar van zijn mandaat fungeerde president Jimmy Morales in feite als een gedreven dictator. Een aantal belangrijke beslissingen voerde hij uit tegen de wil in van bepaalde regeringsinstellingen. Nu ook weer. Om onder de dreiging van financiële en commerciële sancties van de VS uit te komen gaf hij Enrique Degenhart, minister van Binnenlandse Zaken, opdracht het akkoord te ondertekenen, waardoor Guatemala ‘veilig derde land’ wordt.

Kritiek en ontsteltenis op de beslissing van president Morales doken overal op. Manfredo Marroquín, een van de ex-kandidaten voor de presidentsverkiezingen waarschuwt voor de resultaten: “We zullen moeten opboksen tegen duizenden Hondurezen en Salvadoranen, meer dan 100.000 per jaar, die asiel aanvragen in de VS en naar ons land zullen gestuurd worden.” Ex-minister van Buitenlandse Zaken Edgar Gutiérrez werd door de Spaanse krant El País geïnterviewd. “Deze overeenkomst is een overtreding van de voorschriften van de grondwet,” verklaarde hij. Vooreerst 99,9% van de Guatemalteken weten niet wat er ondertekend werd, vervolgde hij. Er werd onderhandeld alsof het over een staatsgeheim ging. Met die handtekening maakt de regering inbreuk op het mandaat van het Grondwettelijk Hof dat zich negatief opstelde tegen het akkoord met de VS. “Het weinige dat ons nog overblijft van het institutionele wordt hierdoor aan flarden gescheurd,” betreurde hij. Op rechtsgebied moet wettelijke actie ondernomen worden tegen de president en de minister van Binnenlandse Zaken ‘voor ongehoorzaamheid aan de wetten.’ Een andere staatsinstelling die getrotseerd werd is het Congres, aangesteld om overeenkomsten goed te keuren. Daardoor wordt nu enerzijds de Code Migratie gewijzigd en anderzijds de integriteit van de natie geschonden. Van haar kant commentarieerde Erica Guevara-Rosas, directeur van ‘Amnesty International voor de Americas’ “dat Guatemala geen veilig land is, noch voor diegenen die asiel zoeken noch voor de eigen inwoners.” Inderdaad, net als bijvoorbeeld in El Salvador en Honduras worden er dagelijks tot tien en meer mensen vermoord.

Ex-kandidaat voor de presidentiële verkiezingen Alfredo Marroquín hoopt ten slotte dat het niet zo een vaart zal lopen. Want uiteindelijk moet ook in de VS de overeenkomst goedgekeurd worden. En een federale rechter liep alvast vooruit met de bedenking dat Guatemala niet aan de voorwaarden voldoet om als veilig land beschouwd te worden.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!