De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Transnationalisme, of waarom sommige jonge Turken naar Turkije terugkeren

Transnationalisme, of waarom sommige jonge Turken naar Turkije terugkeren

donderdag 30 juni 2011 17:29
Spread the love

Enkele dagen geleden kwamen op Terzake (VRT 1) enkele goed geschoolde Belgen met Turkse ‘roots’ ter sprake, die naar Turkije terugkeerden. De VRT journalist in kwestie leek vooral twee zaken te willen horen zeggen: dat het toch jammer is dat vooral beter geschoolde jonge allochtonen naar hun  land van herkomst willen terugkeren (en waar zal dit eindigen?), en dat die jongeren blijkbaar niet gelukkig genoeg zijn  in België om hier te willen blijven wonen. Er was het heel goede optreden van Myriem Almaci om die duiding toch wat aan te vullen en te verrijken.

Waarover gaat het in feite? Al enige tijd wijst men er in de literatuur op dat er, sedert begin jaren ’90, onder invloed van de globalizering, in toenemende mate een nieuw patroon in sommige migraties opduikt, naast de vroegere, nog steeds geldende verklaringsmodellen. Klassiek wijst men erop dat om migraties te verklaren er vooral drie modellen doorslaggevend zijn: ‘push – pull’ factoren, netwerking (c.q. kettingmigratie), en een centrum – periferie verhouding (bv. je migreert naar een land omdat het ooit in een koloniale tijd je moederland was, of omdat je land door de media uit dit andere land gedomineerd worden).

Sedert de jaren ’90 merkt men dat daar enkele nieuwe vormen bijkomen die allemaal met de globalisering te maken hebben: sommigen noemen ze ‘existentiële’ migraties, anderen spreken van globaliseringsmigraties…Het gaat erom dat jongere mensen zich verplaatsen  omdat ze denken dat er op een ander betere opportuniteiten te vinden zijn. Ze houden daarbij niettemin de mogelijkheid open om bij ontgoocheling terug te keren. Sommige auteurs verkiezen hier om van mobiliteit te spreken liever dan van migraties.

De betere opportuniteiten die een immigratie-land biedt kunnen te maken hebben met een ‘boomende economie’ in dat gastland (profiel a), maar ook met het feit dat men sociaal-cultureel of familiaal wat geblokkeerd zit in het land waar men leeft en hoopt dat men door uit te wijken elders van die blokkages af zal geraken (profiel b). Of men ziet in een tijdelijke verplaatsing naar elders een modaliteit om bij terugkeer beter gewapend  in het land van herkomst terug aan de slag te gaan, bv dankzij een diploma in het buitenland (profiel c). Veel jonge Chinese studenten en werkzoekenden in Europa zijn vandaag een voorbeeld van profiel c. Veel jonge Turkse studenten en werkzoekenden die naar West-Europa komen beantwoorden ofwel aan profiel b of aan profiel c. De jonge Belgische Turken die naar Turkije uitwijken beantwoorden aan profiel a.

Wat typerend is voor die drie hedendaagse profielen is dat die jonge mensen de wereld als ruimer ervaren dan één bepaald land. Hun wereld beslaat meerdere landen. De Turkse jongere die naar West-Europa uitwijkt, al dan niet tijdelijk,  beweegt zich tussen Nederland, België, Duitsland  en Verenigd Koninkrijk, en uiteraard Turkije. De blik blijft voortdurend op die verschillende landen gericht, met eventueel nog de VS erbij. Zij zijn niet de enigen. Bij de Chinese jonge intellectuelen is dit eveneens het geval. Bij de West-Africanen in principe ook, maar inschrijvingen aan universiteiten in de VS of het Verenigd Koninkrijk vallen voor hen  vaak te duur uit.

Het is mijn stellige indruk dat het fenomeen van de jonge succesvolle Belgische Turken die naar Turkije terugkeren eigenlijk minstens ook vanuit deze nieuwe bewegingen in de migratie moet begrepen worden. 

Begin jaren ’80 heeft men iets soortgelijks gezien bij enkele Spaanse tweede-generatie jongeren, want toen ‘boomde’ de Spaanse economie.

Vanaf de jaren ’90 is die transnationale communicatie en mobiliteit, in ons geval nu voor de Turkse jongeren, meer evident nog dan voor de Spaanse jongeren toen. Zijn zij daarom ongelukkig hier? Is dit te wijten aan de discriminatie hier? Sorry, maar als Vlamingen in het kader van hun werk tijdelijk of meer definitief naar California  of Australië uitwijken, doen ze dit dan enkel omdat ze hier gediscrimineerd worden of ‘ongelukkig’ zijn? Ze doen dit op de eerste plaats omdat ze daar opportuniteiten zien. En wellicht speelt bij de Belgische Turken ook wel wat mee dat ze zich in Istanbul, Bursa of Izmir met hun naam meer ‘aan huis’ hopen te voelen… maar ten gronde moet dit soort nieuwe mobiliteit toch wel op de eerste plaats vanuit de globalisering en het transnationalisme verklaard worden.

Het beleid zou er goed aan doen om de beperkingen te beginnen inzien van een benadering die uitsluitend ervan uitgaat dat mensen zich naar een gastland verplaatsen vandaag om zich daar definitief te vestigen of om enkel maar alle heil van dit nieuwe land te verwachten.

We moeten beseffen dat dit een serieuze bijsturing vergt van de visie uit begin jaren ’90 die ervan uitging dat mensen naar hier kwamen om zich hier definitief te vestigen, tot in de tweede, derde en verdere generaties. Die visie was begin jaren ’90 niet verkeerd. Maar het zijn de tijden die veranderd zijn. Snelle en goedkopere mobiliteit, dito communicatie, de www ruimte… en het economisch ‘boomen’ van enkele nieuwe grote spelers, dat is het wat momenteel vele nieuwe mobiliteiten verklaart, niet alleen naar ons land, maar ook van bij ons weg naar elders.

En dat het succesvolle tweede en derde generatie jongeren zijn die hier de nis in de globalisering ontdekken, bewijst juist dat die jongeren heel goed geïntegreerd zijn en beseffen dat ze over sterke troeven beschikken. Het is aan ons beleid om hier nu op zijn beurt verstandig op in te spelen en win – win situaties te creëren voor die jongeren, maar ook voor de economie bij ons.

take down
the paywall
steun ons nu!