Geachte volksvertegenwoordiger,
Dinsdagvoormiddag heeft u een afspraak met de geschiedenis en de toekomst. Dankzij het voorbereidende werk van enkele topjuristen heeft u de kans om de grondwet te wijzigen zodat de volgende regering met een heuse klimaatwet werk kan maken van een gedegen en toekomstgericht klimaatbeleid. Deze klimaatwet is nodig om de samenwerking tussen de federale overheid, gemeenschappen en gewesten institutioneel te verankeren in plaats van aan te modderen met vrijblijvende samenwerkingsakkoorden.
Alleen willen de Vlaamse leden van de voormalige kamikazecoalitie (Open Vld, CD&V en N-VA) niet mee. Zo hypothekeren deze partijen (samen goed voor 62 parlementariërs) de klimaatwet, aangezien 100 van de 150 parlementsleden aanwezig dienen te zijn én ‘ja’ moeten stemmen om de Grondwet te wijzigen. (MR heeft alsnog beslist om voor de grondwetswijziging te stemmen).
Toekomstgerichtheid en solidariteit tussen de generaties zijn nochtans opgenomen in onze Grondwet, zoals artikel 7bis verheldert: ‘Bij de uitoefening van hun respectieve bevoegdheden streven de federale Staat, de gemeenschappen en de gewesten de doelstellingen na van een duurzame ontwikkeling in haar sociale, economische en milieugebonden aspecten, rekening houdend met de solidariteit tussen de generaties.’
Om de klimaatwet te implementeren dient volgens de Raad van State artikel 7bis uitgebreid te worden met de volgende zin: ‘Zij werken inzonderheid samen aan een doeltreffend klimaatbeleid overeenkomstig de doelstellingen, beginselen en modaliteiten vastgesteld bij een wet aangenomen met de meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid.’ Niet meer en niet minder.
Volksvertegenwoordigers deel uitmakende van de partijen Open Vld, CD&V en N-VA, u vraag ik met aandrang om dinsdagvoormiddag even buiten de partijlijntjes te kleuren. Een beetje ongehoorzaamheid mag en is broodnodig in tijden van klimaaturgentie.
Bovendien valt het al bij al best mee wat die ongehoorzaamheid betreft. Op de websites van N-VA, Open Vld en CD&V zijn immers noties terug te vinden die helemaal niet tegenstrijdig zijn met onze Grondwet, artikel 7bis en een mogelijke klimaatwet.
Zo dweept CD&V met rentmeesterschap: “Volgens ons christendemocratisch rentmeesterschap dragen we als mens de verantwoordelijkheid van de aarde en alles wat op de aarde leeft goed te beheren. Onze leefomgeving is een van vorige generaties ontvangen erfenis die wij kwalitatief verbeterd aan de volgende generaties moeten doorgeven. We zijn verantwoorde beheerders.”
Ook Open Vld erkent: “De opwarming van de aarde is een realiteit en een van de globale uitdagingen in de geschiedenis. Zij moet op globale schaal worden aangepakt en wij geven dan ook mee uiting aan de internationale en Europese klimaatakkoorden.”
Liberalen staan ervoor gekend om te ijveren voor zoveel mogelijk vrijheden van het individu zolang het individu de vrijheid van anderen niet beperkt. Wel, hoe kunnen burgers in deze eeuw van hun vrijheden genieten zonder een ambitieus klimaatwet?
De N-VA tot slot, “steunt de uitbouw van een Vlaams klimaatplan. Dat moet de uitstoot van broeikasgassen flink terugdringen. Tegelijk investeren we verder in groene energie. Vlaanderen moet de Europese klimaatdoelstellingen sneller bereiken.”
U kan zich terecht afvragen hoe goed rentmeesterschap te rijmen valt met het stemmen tegen een herziening van artikel 7bis. Als we nu al de Europese doelstellingen al niet halen, hoe wil u dan in godsnaam ‘uiting geven’ aan Europese klimaatakkoorden zonder klimaatwet? Op wat is een ambitieus Vlaams klimaatplan gestoeld zonder duidelijke afspraken in België?
Niet getreurd, dinsdag heeft u als volksvertegenwoordiger van N-VA, Open Vld en CD&V de opportuniteit om de daad bij het woord te voegen. Het kostenplaatje van de klimaatwet hoeft u niet te vrezen, de existentiële dreiging die uitgaat van klimaatontwrichting des te meer.
Laat ons de klimaatwet niet opofferen op het altaar van een bijzonder enge kostenminimalisatielogica. Ik wil u niet in een existentiële crisis storten; maar wat is voor u de waarde van een menswaardig bestaan op een leefbare planeet?
Laat ons vooral realistisch blijven, een opwarming van meer dan 2°C kunnen we ons volgens het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) niet veroorloven en zal de doos van Pandora openen. Hopelijk kunnen de moedige acties van Greta Thunberg, Youth for Climate, Students for Climate en vele anderen u inspireren tot het nemen van een wijze, toekomstgerichte en menswaardige beslissing.
Ook de burgers die sinds zondagavond de Wetstraat en het Troonplein bezetten, willen u ervan overtuigen dat het menens is en we ons geen klimaatstilstand kunnen permitteren. En u, beste vertegenwoordiger van het volk, wilt u ook mee vorm geven aan een menswaardige, leefbare toekomst? Hoe wilt u dat deze kamikazeregering herinnerd zal worden? Als een kamikazeregering die zichzelf opblies of als de regering die niet verzaakte om haar verantwoordelijkheid te nemen en alsnog de deur opende voor een ambitieus klimaatbeleid? De keuze is aan u.
De ogen van de wereld, huidige generaties, uw kinderen en kleinkinderen zijn dinsdagvoormiddag op u gericht. Velen zullen dinsdag voor het Parlement aanwezig zijn. Massa’s rekenen er op dat u uw verantwoordelijkheid neemt. Het is maar dat u het weet. Hopelijk mist u deze historische afspraak met de toekomst niet. Stem voor een aanpassing van artikel 7bis, alstublieft, en overtuig uw collega’s om hetzelfde te durven doen.
Met hoopvolle groet,
Jonas Van der Slycken
Jonas Van der Slycken is doctorandus in de Ecologische Economie aan de vakgroep Economie (UGent) en lid van Rethinking Economics Ghent.
