Top van de Amerika’s in het teken van relaties tussen VS, Cuba en Venezuela

Top van de Amerika’s in het teken van relaties tussen VS, Cuba en Venezuela

vrijdag 10 april 2015 22:47
Spread the love



Bruno Rodiguéz en John Kerry samen in Panama

De wereld leeft in de verwachting van een nakende ontmoeting
tussen Obama en Raúl Castro tijdens de VII° top
van Amerikaanse landen in Panama. Deze morgen spraken beiden elkaar al
via de telefoon, pas het tweede telefoongesprek tussen Cubaanse en VS
staatshoofden na 55 jaar stilte en gisteren ontmoeten buitenlandministers
Rodriguez en Kerry elkaar, eveneens historisch.

Sinds op 17 december vorig
jaar beide presidenten simultaan aankondigden dat ze de diplomatieke relaties
willen herstellen en diezelfde dag een gevangenenruil doorging, waarbij de Vijf
eindelijk opnieuw allemaal thuis waren (conditio sine qua non voor de Cubanen
om eender wat overeen te komen met de VS), zijn er kleine stappen in de goede
richting gezet: Een rechtstreekse telefoonlijn werd gelegd, meer VS-burgers
kunnen het eiland bezoeken, ambassades zullen binnen afzienbare tijd worden
geopend en vooral: Obama gaat Cuba van de lijst van terrorisme sponsorende
landen schrappen.

Overwinning van
socialistisch Cuba

Er waren vorig jaar al aanwijzingen dat er iets op til was,
denk maar aan de historische handdruk tussen Obama en Raúl Castro op de
begrafenis van Mandela, de uitspraak van Hillary Clinton dat de economische
blokkade geen zin meer had en editorialen in de New York Times en Washington
Post die Cuba loofden in zijn inzet tegen de Ebola-epidemie in Afrika.

Voor de Cubaanse overheid was de vrijlating van de Vijf dé
voorwaarde voor gesprekken over een normalisering, dat hebben ze herhaaldelijk
gesteld. Zonder hun vrijlating kon er niet onderhandeld worden. Het akkoord is
dus onverkort een overwinning voor Cuba. De VS stappen af van een 55-jaar
durende isolatiepolitiek tegenover het kleine Cuba. Een halve eeuw economische
blokkade en 3700 Cubaanse terreurdoden verder, geeft Obama toe dat het niet
gewerkt heeft. Cuba is nog steeds socialistisch en heeft meer prestige dan
ooit. De onverzettelijkheid van de Cubaanse revolutie en de internationale
solidariteit met het socialistische eiland dwongen de VS om uiteindelijk toe te
geven. De Cuban Five zijn het symbool van deze principevastheid.

Het is ook een overwinning van Latijns-Amerika. Sinds
Latijns-Amerika, met Cuba en Venezuela op kop, een linkse koers is gaan varen,
wordt het alsmaar duidelijker dat het continent niet langer de achtertuin van
de VS is. ALBA, CELAC en UNASUR zijn uitingen van een herwonnen
Latijns-Amerikaanse soevereiniteit. Voor de top van de Organisatie van Amerikaanse
Staten (OAS) die nu plaats vindt in Panama, besloten de Latijns-Amerikaanse
landen om Cuba expliciet uit te nodigen terwijl het land sinds 1962 onder druk
van de VS was uitgesloten. Panama dat ooit het bastion was van de
VS-achtertuinpolitiek zette de VS voor schut.

 VS-Agressie tegen
Venezuela

Het is niet toevallig dat vlak na de Cuba–opening, Obama een
bijzonder agressieve zet deed naar Venezuela toe. Het decreet door Obama
ondertekend roept in de VS een ‘noodtoestand’ uit t.g.v. van de ‘uitzonderlijke
bedreiging’ die Venezuela voor de nationale veiligheid van de VS zou betekenen.
Zo wordt het recht van de Venezolanen om hun eigen toekomst uit te bouwen, hun
soevereiniteit en de vrede in hun land zwaar onder druk gezet. Daarmee probeert
hij Cuba en Venezuela uit elkaar te spelen. Zij vormen immers de motor van een
Latijns-Amerika dat zich steeds meer onttrekt aan de VS-dominantie.

De felle en eensgezinde reactie van alle landen in
Zuid-Amerika tegen het interventionistisch decreet, deed het Witte Huis verrast
opkijken en Obama probeerde in de dagen voor de top al wat olie op de golven te
gooien. Cuba van zijn kant veroordeelde zonder aarzeling de move van Obama en
maakte daarmee duidelijk dat ze geen enkele principiële concessie willen doen
om betere handelsrelaties met de VS te bespoedigen.

 Washington probeert
de meubelen te redden

Er is binnen de VS duidelijk een strijd bezig tussen de haviken
die koste wat kost de oude verhoudingen in het continent willen herstellen en
de realisten die ideologische scherpslijperij willen vermijden om de
economische belangen zoveel mogelijk te redden.

Zuid-Amerika is economisch nog steeds hun achtertuin. Twee
derde van alle winsten van Noord-Amerikaanse multinationals in landen van het
Zuiden is afkomstig uit Latijns-Amerika en voor hun export naar het Zuiden
neemt Latijns-Amerika meer dan de helft voor zijn rekening. Ook komt zowat een
kwart van de hele petroleumimport uit Latijns-Amerika. Op geopolitiek vlak
speelt de regio wegens zijn ligging ook een onvervangbare rol voor Washington.
Het is puur economisch en geopolitiek gezien minder en minder verstandig om dit
allemaal op het spel te zetten omwille van een totaal achterhaalde obsessie om
de Cubaanse revolutie op de knieën te krijgen, ook al is dit eiland een
‘gevaarlijk’ voorbeeld en inspiratiebron voor zijn buurlanden.

Een tweede reden moet je gaan zoeken bij de economische
lobby’s in de VS. Door zijn gunstige ligging en door de kantelende
wereldverhoudingen wint Cuba de laatste jaren aan economisch belang. Brazilië
investeert volop in een nieuwe diepzeehaven in de buurt van Havana, Mariel. Het
lapt daarmee de VS-blokkade aan zijn laars. Die haven wordt dé belangrijkste
hub voor de scheepvaart in de Caraïben. Dat zien VS-zakenlui natuurlijk niet
graag aan hun neus voorbij gaan. Ook de toerismesector in de VS zou maar al te
graag investeren in dit toerismeparadijs. Er gaan met andere woorden al langer
stemmen op onder VS-zakenlui om de blokkade op te heffen. Die verplicht hen
ertoe werkloos toe te kijken terwijl China, Brazilië, Venezuela en ook Europa
de Cubaanse markt innemen.

Een derde reden heeft te maken met interne politieke
evoluties in de VS en meer bepaald in Florida. Dat is een zogeheten swing
state
en dus heel belangrijk bij de presidentsverkiezingen. Deze staat was ooit
in de ban van de 1 % superrijke Cubanen die na de Cubaanse revolutie hun
toevlucht namen in hun buitenverblijven in Miami. Het was die realiteit die
vanaf de jaren 1960 mee de agressieve politiek ten aanzien van Cuba heeft
bepaald. De oude generatie van die hard anti-Castristen is echter aan het
uitsterven. In de kantelstaat Florida haalden de Democraten het, mede dankzij
de belofte van Obama dat hij de relaties met Cuba zou herzien.

Een vierde reden is de internationale solidariteit en het
gezichtsverlies voor de VS. Jaar na jaar worden de VS belachelijk gemaakt bij
de VN-stemming over de economische blokkade waar zowat alle landen tegen zijn.
Ook de internationale campagne voor de Cuban Five, waar indrukwekkend veel
internationale instanties en personaliteiten hun steun aan verleenden, zorgde
voor druk vanuit de internationale publieke opinie.

 Voordelen voor Cuba 

Cuba vierde feest in december. In de allereerste plaats
omdat de laatste drie van de Cuban Five nu ook thuis zijn. Het kostte 16 jaar
strijd van de Cubanen en van een wereldwijde solidariteitsbeweging om dat te
bereiken, maar vandaag zijn de Cuban Five terug verenigd met hun familie. De
beelden van dat weerzien zijn ontroerend. 

Cuba heeft alle baat bij het versoepelen en op termijn
opheffen van de blokkade, het stoppen van het diplomatiek isolement en het
vergemakkelijken van alle uitwisselingen tussen VS-burgers en Cubanen. Het zal
de economie van Cuba ongetwijfeld een boost geven. Cuba zal daardoor zijn
economie meer kunnen diversifiëren en ook minder afhankelijk maken.

 VS-agenda

Toch moeten we niet euforisch zijn. Raúl Castro wees er op
dat er nog heel wat moet gebeuren voor er effectief een einde komt aan de
wurgende blokkade. We moeten ook niet naïef zijn. De VS willen nog steeds de
Cubaanse revolutie ongedaan maken. Die doelstelling is niet veranderd, het gaat
om een verandering van tactiek. Obama maakte dat heel erg duidelijk in zijn
speech. De bedoeling is nog steeds een regimewissel, alleen is de aanpak
anders. Cuba is op dit moment met een goed doordachte actualisering van zijn
economisch systeem bezig. De Cubanen beseffen heel goed dat dat naast veel
positieve en nodige ingrepen ook zijn risico’s meebrengt voor het socialistisch
maatschappijproject. De tactiekwissel vanuit de VS stelt Cuba voor nieuwe
uitdagingen. De Cubanen weten echter heel goed waar ze voor staan. We kunnen
ervan uitgaan ze met dezelfde voorzichtigheid en principevastheid die de
revolutie al meer dan een halve eeuw kenmerkt vooruit zullen gaan.

Op het Sociaal Forum dat parallel aan de top doorgaat,
wisten allerlei Cubaanse ‘dissidenten’ zich te accrediteren als
‘vertegenwoordigers van de Cubaanse civiele maatschappij’. Figuren van wie
onomstotelijk bewezen is dat ze massaal door de VS en andere landen betaald
worden en die gemene zaak maken met terroristen als Posada Cariles die
verantwoordelijk zijn voor honderden slachtoffers op Cuba. Ze genieten de steun
van anti-castristisch rechts in de VS en hebben maar één bedoeling: de
toenadering tussen Cuba en de VS doen mislukken.

Een feit dat dit illustreert is de deelname aan het forum door
ene Félix Rodríguez Mendigutía. Hij is een ex-CIA medewerker die in La Higuera,
Bolivia, de opdracht gaf om Che te executeren. Hij maakte ook de foto’s van
zijn lijk om aan de CIA te bewijzen dat zijn opdracht volbracht was. Voordien
was hij al deelnemer aan de mislukte invasie in de Varkensbaai in 1961. Vandaag
doet hij zich voor als verdediger van de mensenrechten op Cuba.

Dit Sociaal Forum is van historisch belang, net zoals de
topontmoeting zelf. Het is de eerste keer in 55 jaar dat de president van de VS
naar een top komt waar ook Cuba, ‘de communistische vijand’ op vertegenwoordigd
is. Misschien ontmoeten de presidenten elkaar zelfs. Tegelijk ligt de president
van de machtigste staat onder vuur van al zijn collega’s voor de agressieve
houding tegen Venezuela. In elk geval is zowel op de top zelf als op het
Sociaal Forum de strijd tussen rechts in het Noorden dat zijn achtertuin onder
de knoet wil houden en de volksregeringen en bewegingen die soevereiniteit en
sociale rechtvaardigheid willen, in
zowat alle landen in de Cariben en het zuiden, volop voelbaar.

take down
the paywall
steun ons nu!