Nieuwe feiten maken duidelijk dat Libië alles behalve veilig is om migranten naar toe te sturen. “Elke medewerking aan het sturen van migranten naar Libië maakt de EU medeplichtig aan ernstige schendingen van de mensenrechten,” zo stelt Els Hertogen, directeur van 11.11.11. De organisatie herhaalt haar oproep om elke operationele steun aan de Libische kustwacht onmiddellijk stop te zetten. 11.11.11 vraagt dat al sinds 2017 tot er garanties zijn over de mensenrechtensituatie.
VN-rapporten wijzen al lange tijd op de systematische, grove schendingen van de mensenrechten van migranten in Libië. De rapporten bevatten huiveringwekkende getuigenissen van foltering, seksueel geweld, afpersing, uithongering en slavernij van vrouwen, mannen en kinderen. In officiële detentiecentra rekruteren werkgevers migranten voor dwangarbeid met medeplichtigheid van de autoriteiten. Mensen die weigeren worden gefolterd.
De VN krijgt geen toegang tot de informatie van de Libische autoriteiten en heeft geen zicht op het aantal doden in detentie, maar afgaande op de rapporten is dat torenhoog. In één centrum in de buurt van Tripoli kwamen sinds september 22 mensen om het leven als gevolg van onbehandelde tuberculose. Daarnaast zijn er berichten over migranten die omkomen van de honger.
De VN heeft meermaals benadrukt dat Libië geen veilige plaats is voor migranten. Sinds het recente militaire conflict in het land (april 2019) is de situatie voor migranten nog gevaarlijker geworden. Getuige daarvan de luchtaanval op een Libisch detentiecentrum van 2 juli waarbij 53 mensen om het leven kwamen. De voorbije weken werden nog tientallen mensen door de kustwacht naar dat centrum gebracht. Hertogen: “Deze tragische gebeurtenissen zijn nogmaals een bewijs dat Libië alles behalve veilig is voor migranten.”
Stopzetting Europese steun
11.11.11 klaagt de oorverdovende stilte van Belgische en Europese beleidsmakers aan sinds de eerste berichten over slavernij eind 2017. De situatie is er sindsdien alleen maar op achteruit gegaan.
De EU blijft ondertussen steun geven aan de Libische kustwacht onder meer via een grensbewakingsproject van de Europese Commissie van 46.3 miljoen euro. In 2018 haalde die meer dan 15.000 mensen uit de Middellandse Zee. 85 procent van de mensen die de oversteek wagen, komen in handen van de kustwacht waarna ze blootgesteld worden aan de ergste mensenrechtenschendingen. Sinds januari dit jaar zouden al minstens 2.300 mensen die het geweld proberen te ontvluchten onderschept zijn door de Libische kustwacht.
De VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) roept op om geen migranten en vluchtelingen meer te ontschepen in Libië. Op 18 juni riep de Mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa de EU expliciet op om de steun aan de kustwacht te staken.
Nog in juni 2018 besloten de Europese lidstaten, waaronder België, om die steun juist verder te verhogen. Ze riepen alle schepen op de Middellandse Zee bovendien op om de activiteiten van de Libiërs op geen enkele manier te belemmeren.
11.11.11 vraagt met aandrang om elke steun aan de Libische kustwacht op te schorten tot er garanties zijn over de veiligheid van migranten. De EU moet druk uitoefenen op de Libische overheid om de detentiecentra te sluiten.
Bovendien moet de EU dringend meer inspanningen leveren om migranten uit Libië te evacueren naar landen waar hun rechten beschermd zijn. Veel migranten in Libië komen in aanmerking voor internationale bescherming. De VN-Vluchtelingenorganisatie registreerde 57.810 asielzoekers en vluchtelingen in Libië. Slechts 1.404 mensen werden hervestigd. Ook België moet dringend haar inspanningen verhogen. “Met de eenmalige hervestiging van 43 mensen uit Libië eind 2018, schiet ons land zwaar tekort” zo stelt Hertogen.
Tenslotte vraagt 11.11.11 dat België, onder meer via haar positie in de VN-Veiligheidsraad, aandringt op de spoedige opzet van een onafhankelijke VN-onderzoekscommissie naar de luchtaanval van 2 juli en de schendingen van internationaal recht in Libië in de brede zin.
