Toespraak Alexis Tsipras -

Toespraak Griekse eerste minister Tsipras tot Europees Parlement

Guy Verhofstadt gaf in het Europees Parlement de indruk dat hij een aantal pijnpunten over de Griekse crisis als eerste op tafel gooide. Die tussenkomst kreeg ruime weerklank in de media. Alexis Tsipras had al die punten echter reeds beargumenteerd in zijn toespraak, voor Verhofstadt ze aanhaalde alsof ze nog onbesproken waren.

vrijdag 10 juli 2015 19:04
Spread the love

Openingstoespraak van Eerste Minister Alexis Tsipras tot het Europees Parlement

Geachte
leden van het Parlement,

“Het
is voor mij een eer hier te spreken in deze waarachtige tempel van de
Europese democratie. Dank u voor uw uitnodiging. Ik ben vereerd hier
het woord te richten tot de verkozen vertegenwoordigers van de
volkeren van Europa, op dit kritiek ogenblik voor zowel mijn land,
Griekenland, als voor de eurozone en de Europese unie als geheel.”

“Ik
bevind me hier onder u, slechts enkele dagen na het strenge verdict
van het Griekse volk, na onze beslissing om hen toe te staan hun wil
uit te drukken om rechtstreeks te beslissen, om een standpunt in te
nemen en om actief deel te nemen aan de onderhandelingen over hun
toekomst.”

“Slechts
enkele dagen na hun streng oordeel, dat ons oplegt onze inspanningen
te versterken om een sociaal rechtvaardig en financieel houdbare
oplossing te bereiken voor het Griekse probleem – zonder de fouten
van het verleden die de Griekse economie veroordeeld hebben en zonder
de voortdurende en hopeloze austeriteit, die de economie heeft
geblokkeerd in een vicieuze recessiecyclus en de maatschappij in een
langdurige en diepe depressie.”

“Het
Griekse volk heeft een moedige keuze gemaakt, onder een enorme druk zonder voorgaande, terwijl de banken waren gesloten, terwijl de meerderheid
van de media poogden de bevolking te terroriseren met het idee dat een NEEN stem
een breuk met Europa zou betekenen. Het is mij een genoegen in deze
tempel van de democratie te vertoeven, omdat ik geloof dat wij hier
allereerst zijn om naar onze argumenten te luisteren en deze
argumenten te beoordelen. “Maak mij verwijten, maar luister eerst
naar mij”

“De
moedige keuze van het Griekse volk staat niet voor een breuk met
Europa, maar voor een terugkeer naar de stichtende principes van
Europese integratie, de principes van democratie, solidariteit,
wederzijds respect en gelijkheid. Dit is een duidelijke boodschap dat
Europa – ons gemeenschappelijk Europees project – de Europese
Unie, ofwel democratisch zal zijn ofwel enorm moeilijk zal overleven,
gezien de moeilijke condities die wij nu ervaren. De onderhandelingen
tussen de Griekse regering en haar partners, die weldra zullen worden
beëindigd, trachten het Europees respect te herbevestigen voor onze
gemeenschappelijke werkingsregels, evenals voor ons absoluut respect
voor de democratische keuze van ons volk.”

“Mijn
regering en ik persoonlijk kwamen aan de macht vijf maanden geleden.
De reddingsprogramma’s gelden echter al vijf jaar. Ik neem de
volledige verantwoordelijkheid voor wat tijdens deze vijf maanden is
gebeurd. Wij zouden echter allen moeten erkennen dat de primaire
verantwoordelijkheid voor de moeilijkheden die de Griekse economie
vandaag ondervindt niet het resultaat zijn van keuzes die in de
laatste vijf maanden zijn gemaakt, maar in de vijf jaar dat
programma’s werden uitgevoerd die de crisis niet hebben beëindigd.”

“Ik
wil u verzekeren dat – of u nu de mening hebt dat de
hervormingsinspanningen juist of verkeerd waren – het een feit
blijft dat Griekenland, en het Griekse volk de voorbije vijf jaar een
inspanning zonder voorgaande hebben geleverd. Een zeer moeilijk en
zeer harde. Deze inspanning heeft het uithoudingsvermogen van het
Griekse volk uitgeput.”

“Het
is natuurlijk niet alleen Griekenland dat dergelijke inspanningen
heeft geleverd. Die waren er ook op andere plaatsen – en ik
respecteer volledig de inspanning van andere naties en regeringen die
te maken hadden en moesten beslissen over moeilijke maatregelen –
in de vele Europese landen waar austeriteitsprogramma’s werden
uitgevoerd. Echter, nergens waren deze programma’s zo moeilijk en
langdurig als in Griekenland.”

“Het is geen overdrijving om te zeggen
dat mijn land is omgevormd tot een experimenteel laboratorium van
strenge besparingen over de laatste vijf jaar. Wij moeten allen
erkennen dat dit experiment niet geslaagd is.”

“In
de voorbije vijf jaar schoot de werkloosheid de hoogte in en groeide de
sociale marginalisering enorm aan, net als de openbare schuld. Voor
de start van de programma’s was die schuld gelijk aan 120 procent van het BNP, vandaag
is dat 180 procent. Vandaag heeft de meerderheid van het Griekse volk
geen andere keuze – dit is de realiteit die we moeten aanvaarden –
dan te vechten voor een uitweg uit deze hopeloze gang van zaken. Het
is dit verlangen, uitgedrukt in de meest directe en democratische
manier mogelijk, dat wij, de regering, moeten helpen verwezenlijken.” 

“Wij
streven naar een akkoord met onze partners. Maar een akkoord dat naar een definitief einde van de crisis zal leiden. Dat hoop zal
geven, dat er licht is aan het einde van de tunnel. Een akkoord dat
betrouwbare en nodige hervormingen zal leveren – daar is niemand
tegen – maar dat tevens de last zal verschuiven naar zij die echt de
mogelijkheid hebben om die te dragen en die de voorbije vijf jaar
werden afgeschermd door de vorige regeringen en niets deden om mee
die last te dragen. Deze last werd immers volledig op de schouders
gelegd van de werkende mensen, de gepensioneerden, zij die dit niet
langer kunnen dragen. Natuurlijk ook met herverdelende
beleidsmaatregelen waar de lage en middenklasse baat bij zal hebben
zodat een evenwichtige en houdbare groei kan worden verwezenlijkt.”

  • “Het
    voorstel dat wij aan onze partners voorleggen houdt het volgende in: geloofwaardige
    hervormingen die, zoals ik eerder al zei, de lasten eerlijk verdelen, met de kleinst mogelijke recessieve effecten;
  • een
    aanvraag voor gepaste dekking van de financiële noden van het land
    op middellange termijn, met een sterk groeiprogramma, want als wij
    niet focussen op een groei-agenda, zullen wij nooit een eind zien aan
    deze crisis; ons allereerste objectief moet de bestrijding van de
    werkloosheid zijn en het aanmoedigen van ondernemerschap;
  • en
    natuurlijk een oproep tot een onmiddellijk engagement om een oprechte
    dialoog te starten, voor een betekenisvolle discussie om het probleem
    aan te pakken van de houdbaarheid van onze openbare schuld.”

“Er
kunnen tussen ons geen taboe’s zijn.Wij moeten de werkelijkheid in de
ogen zien en oplossingen zoeken voor deze realiteit, hoe moeilijk de
oplossingen ook mogen zijn.”

“Ons
voorstel werd voorgelegd aan de Eurogroep voor bespreking op de top
van gisteren. Vandaag sturen wij een verzoek aan het European
Stability Mechanism1
.
Wij hebben toegezegd om in de komende dagen alle specifieke details
van ons voorstel te overhandigen. Ik hoop dat wij er in de komende dagen
zullen in slagen de vereisten te voldoen voor deze kritieke
situatie, zowel ten bate van Griekenland als van de eurozone. Ik zou
principieel zelfs zeggen, niet alleen voor het financiële, maar ook
voor het geopolitieke welzijn van Europa.”

“Ik
wil over dit punt heel duidelijk zijn: de Griekse
regeringsvoorstellen om onze verplichtingen te financieren en onze
schuld te herstructureren zijn niet bedoeld om de Europese
belastingbetaler verder te belasten. Het geld dat aan Griekenland
werd geleend – laat ons daar eerlijk over zijn – heeft de Griekse
bevolking feitelijk nooit bereikt. Het was geld dat werd gegeven om
de Griekse en Europese banken te redden – het ging nooit echt naar
het Griekse volk.”

“Bovendien,
sinds augustus 2014 heeft Griekenland geen enkele storting meer
ontvangen in overeenstemming met het reddingsplan tot en met juni
(2015), stortingen voor een bedrag van 7,2 miljard euro. Die werden
niet meer toegekend sinds augustus 2014. Ik wens er op te wijzen dat
onze regering niet aan de macht was van augustus 2014 tot januari
2015. Die stortingen werden niet uitgevoerd omdat het programma niet
werd uitgevoerd.”

“Het
programma werd toen tijdens die periode van augustus 2014 tot januari
2015 niet uitgevoerd – dat was toen niet om ideologische redenen,
zoals nu het geval is, maar juist omdat het programma toen, net als
nu, geen sociale consensus had. Volgens ons is het niet voldoende
dat een programma correct is, het is ook belangrijk dat het mogelijk
uitvoerbaar is, dat er een sociale consensus bestaat om het te kunnen
uitvoeren.”

“Geachte
leden van het Parlement, op hetzelfde ogenblik dat Griekenland
onderhandelde en die 7,2 miljard euro stortingen opeiste, moest
Griekenland zelf terugbetalen – aan dezelfde instellingen terwijl wij onderhandelden over onze terugstortingen voor een bedrag van 17,5 miljard
euro. Dat geld werd betaald met de magere middelen van het Griekse
volk.”

“Volgens
een studie van Credit Suisse bezitten 10 procent van alle Grieken 56
procent van de nationale rijkdom. Die 10 procent van de Grieken
werden in tijden van strenge overheidsbesparingen en crisis ongemoeid
gelaten – zij hebben niet mee bijgedragen aan de lasten zoals de
overige 90 procent van alle Grieken dat hebben gedaan. De
reddingsprogramma’s en de memoranda hebben zelfs niet eens gepoogd
dit grote onrecht aan de pakken. Jammer genoeg hebben zij die
problemen nog erger gemaakt.”

“Geen
enkele van de zogenaamde hervormingen in de memoranda hebben
ongelukkig genoeg de capaciteit om belastingen te innen verbeterd,
die in elkaar geklapt is, ondanks de inzet van een aantal ‘verlichte’
en met recht en rede bange ambtenaren.”

“Geen enkele van die zogenaamde
hervormingen pakte de notoire driehoek van corruptie aan, die al
jaren voor de crisis in ons land was opgezet tussen het politieke
establishment, de oligarchen en de banken. Geen van die hervormingen
heeft de werking en de efficiëntie van de staat verbeterd, die enkel
werkte om speciale belangen te dienen, eerder dan het algemeen
belang. Jammer genoeg treden voorstellen om deze problemen aan te
pakken nu pas op de voorgrond.”

“Onze
voorstellen focussen op echte hervormingen, met de bedoeling
Griekenland te veranderen. Dit zijn hervormingen die de vorige
regeringen, de oude politieke garde, net als zij die de memoranda
opdrongen, niet wilden uitgevoerd zien in Griekenland. Dat is de
simpele waarheid. De hervormingsprioriteiten van onze regering zijn
daarentegen gericht op het effectief afrekenen met deze
oligopolistische structuren, de kartelpraktijken in de markten –
waaronder ook de ongereguleerde en onverantwoordelijke tv-markt, de
controlemechanismen verstevigen over de openbare inkomsten en de
arbeidsmarkt, belastingontwijking bestrijden en de openbare
administratie moderniseren. Wij verwachten uiteraard van onze
partners dat zij het met deze prioriteiten eens zijn.”

“Vandaag
staan wij hier met een sterk mandaat van het Griekse volk en met een
stevige vastberadenheid, niet om de confrontatie aan te gaan met
Europa maar met de gevestigde belangen in ons land, met de gevestigde
manier van denken en handelen die Griekenland in deze crisis hebben
gedompeld, en die trouwens ook de eurozone in zijn zog meeslepen.”

“Geachte
leden van het parlement, Europa staat op een kritiek kruispunt. Wat
wij de Griekse crisis noemen is niets anders dan de algemene onkunde
van de eurozone om een permanente oplossing te vinden voor een
schuldencrisis die zichzelf in stand houdt. In feite is dit een
Europees probleem, en geen exclusief Grieks probleem. En Europese
problemen vergen Europese oplossingen.”

“De
Europese geschiedenis is vol conflicten, maar op het einde van de dag
ook van compromissen. Dit is ook een geschiedenis van samenwerking en uitbreiding. Een geschiedenis van eenheid, niet van verdeeldheid.
Daarom ook spreken wij van een verenigd Europa – laat ons niet toestaan
dat het een verdeed Europa wordt. Vandaag roept men ons op om een
leefbaar en eerbaar compromis af te sluiten om een historische breuk
te vermijden, die de traditie van een verenigd Europa zou omkeren.”

Ik
dank U

Slotcommentaar
van eerste minister Alexis Tsipras na de debatten

“Deze
samenkomst had al veel eerder moeten gebeurd zijn. Het debat dat wij
vandaag voeren gaat immers niet alleen over de toekomst van
Griekenland, dit gaat over de toekomst van de eurozone. We kunnen
dit debat inderdaad niet achter gesloten deuren houden. Wij dragen
daar de verantwoordelijkheid voor.”

“Vijf
maanden lang hebben de onderhandelingen achter gesloten deuren plaats
gehad. Nochtans, hoe dit verder gaat, hoe dit zal eindigen, dat zijn
zeer politieke aangelegenheden. Wij hebben ons dat gerealiseerd
tijdens dit vruchtbare debat dat wij juist hebben gehad, tussen de
lidstaten van de eurozone, zonder confrontatie, maar met politieke en
ideologische rijkdom. Ik respecteert oprecht alle opinies die ik heb
gehoord, zelfs zij die zeer polemisch waren in hun retoriek.”

“Ik
hou er aan hier te zeggen dat ik akkoord ga met de standpunten die
hier werden uitgedrukt, dat het Europees Parlement een meer actieve
rol moet spelen. Het parlement had inderdaad de drie instellingen, de
trojka, en zeker de Commissie en de Europese Centrale Bank, die de
fondsen beheert, kunnen versterken. De beslissingen van de trojka
werden echter gedreven door het IMF in plaats van door dit
voornaamste instituut van de Europese democratie, het Europees
Parlement.”

“Ik
moet hier in alle eerlijkheid zeggen dat, als de discussie en de
onderhandelingen van deze Europese aangelegenheid uitsluitend was
gebeurd tussen de Grieken en de Commissie, dat zou een oplossing en
een akkoord al lang bereikt geweest zijn.”

“Goed
of slecht, wij waren verplicht onderhandelingen te voeren – (geroep) luister
eerst naar onze argumenten, u kan dan altijd nog het woord nemen om
ze te weerleggen – met de leden van de Griekse regering en de drie
instellingen, die dikwijls verschillende en conflicterende stellingen
en voorstellen op tafel legden.”

“Ik
wil rechtuit zijn en op een aantal punten antwoorden die tijdens
ons debat aan bod zijn gekomen. Eerst en vooral, er blijkt hier een
vraag te zijn of de Griekse onderhandelaars wel geloofwaardige
voorstellen hebben ingediend, iets dat u zelf kan beoordelen.”

“Griekenland heeft wel degelijk voorstellen ingediend – wij legden een document
van 47 pagina’s neer – niet van onze standpunten maar over de
resultaten van ons moeizaam en hardnekkig onderhandelingsproces.
Jammer genoeg wordt hier gesuggereerd dat Griekenland geen
voorstellen zou hebben neergelegd.”

“Vorige
maandag (6 juli 2015) heeft Griekenland een nieuw document ingediend
met geloofwaardige voorstellen, die aanvaard werden als basis voor
een discussie door alledrie de instellingen. Vorige maandag! In deze
voorstellen engageerden wij ons om de budgettaire doelstellingen te
behalen die de eurozone eist, omdat wij erkennen en respecteren dat
de eurozone regels heeft. Wij behouden ons echter het alleenrecht
voor om zelf te beslissen – om zelf als soevereine regering te
kiezen – hoe wij de fiscale lasten zullen verdelen om die vereiste
fiscale doelstellingen te behalen.”

“Ik
geloof oprecht dat het het soevereine recht is van een regering om te
kiezen voor het verhogen van belastingen op winstmakende bedrijven,
in plaats van te besparen op het bedrag van de allerlaagste
pensioenen om onze budgettaire doelstellingen te behalen.”

“Wanneer een
soevereine regering niet het recht heeft om zelf gelijkwaardige
maatregelen te kiezen om zijn doelstellingen te behalen, dan passen
wij een extreem ondemocratische manier van werken toe, waarbinnen landen
die aan een programma worden onderworpen geen verkiezingen meer mogen
houden, waar regeringen integendeel aangesteld worden, waar
technocraten aangesteld worden en verantwoordelijk zijn voor alle
beslissingen.”

“Ik
wens het Parlement te informeren dat u inderdaad gelijk hebt te
stellen dat er mistoestanden bestaan in Griekenland die geëlimineerd
moeten worden, zoals vroege pensioenleeftijden. Wij namen het initiatief,
zonder dat iemand ons zei dat te doen, om vroege pensionering af te
schaffen in een land dat zich in een dergelijk slechte financiële
situatie bevindt.”

“Hervormingen
zijn dus nodig, en ons engagement voor noodzakelijke fiscale
aanpassingen – zodat wij overschotten kunnen hebben en geen
deficits – dat engagement is een vast gegeven. Wij behouden het
voorrecht om te kiezen hoe we die lasten gaan herverdelen, iets
waarvan ik geloof dat we dat aankunnen. Ik ben zeker dat u op dit
punt met mij akkoord zult gaan.”

“Geachte
leden van het Parlement, de volgende vraag werd mij gesteld tijdens
de debatten vandaag: “Hebt u een geheim plan voor Griekenland om de
eurozone te verlaten?” Laat me er u hier aan herinneren dat tijdens
de voorbije week de overgrote meerderheid van Europese politici en
vertegenwoordiger verklaringen hebben afgelegd, die stelden dat een
NEEN stem automatisch een Griekse exit uit de euro zou betekenen. De
Griekse bevolking was zich daar van bewust toen naar hun stem werd
gevraagd, toen ze naar de kiesbureau’s gingen. En toch produceerden
zij een resultaat dat sommigen heeft verrast.”

“Mijn
eerlijk antwoord op die vraag is dat, als ik de intentie had gehad om
de euro te verlaten, ik de verklaringen niet zou hebben afgelegd die
ik heb afgelegd. Ik interpreteerde na het sluiten van de stembureau’s
het resultaat van het referendum niet als een mandaat om te breken
met Europa, maar als een mandaat om onze onderhandelingsinspanningen
te vergroten, om een betere deal te bereiken. Een meer
geloofwaardige deal. Een financieel houdbare en sociaal rechtvaardige
deal. Dat is het objectief. Ik heb geen andere verborgen agenda. Ik
heb mijn kaarten op tafel gelegd.”

“Tenslotte
wil ik me richten tot de commentaren die hier werden gegeven, vooral
door zij die de sterkste retoriek gebruikten, polemische retoriek,
over onze zogenaamde onkunde om te antwoorden op de solidariteit van de Europese
partners. Zeker, lenen is een vorm van solidariteit. Daar bestaat
geen twijfel over. Wij willen echter een houdbaar programma, juist
omdat wij in staat willen zijn om terug te betalen wat we geleend
hebben. Wanneer wij schuldverlichting vragen, vragen wij dat alleen
omdat we die leningen willen respecteren en niet voortdurend
verplicht willen worden om telkens weer nieuwe leningen aan te vragen om de oude
af te betalen.”

“En
u, mijnheer Weber [1] wil ik er aan herinneren dat het grootste voorbeeld van solidariteit
in de moderne Europese geschiedenis zich voordeed in 1953, toen uw
land zwaar in de schulden was en verwoest na twee wereldoorlogen,
toen Europa en de Europese volkeren uitzonderlijke solidariteit
betoonden op de Top van Londen in 1953. Zij beslisten toen 60 procent
van de schuld van Duitsland kwijt te schelden. Dat akkoord bevatte
een clausule voor economische groei. Dit was het meest belangrijke
ogenblik van solidariteit in de moderne Europese geschiedenis.

Tot Guy Verhofstadt

“Ik
heb ook mijn vriend Guy Verhofstadt gehoord. Wij waren tegelijk
kandidaat voorzitter van de Europese Commissie vorig jaar (in 2014)
en we hadden toen een goede relatie met elkaar. Hij heeft mij hier
gevraagd: ‘Hoe en met welke hervormingen ga je dit doen? Wat heb je
al gedaan?’.”

“Laat
ik daar een antwoord op geven. Het is waar dat wij de voorbije vijf
maanden meer tijd hebben gespendeerd aan onderhandelen dan aan
regeren. Wij zaten in een fiscale wurggreep. Wij dachten meer aan hoe
we de Griekse economie in leven zouden houden.”

“Daar
staat tegenover dat wij na vijf jaar, wel, na drie jaar, de fameuze
Lagarde-lijst

hebben geopend, die door bepaalde ministers van de
vorige regeringen in een lade was weggeborgen. Het zijn wij die heel
wat van deze personen voor het gerecht brachten, personen die
verantwoordelijk waren voor belastingontwijking. Dat hebben de vorige
regeringen niet gedaan.”

“Het
zijn ook wij die een akkoord bereikten met Zwitserland zodat Grieken,
die hun geld naar het buitenland hadden versast, nu belastingen
moeten betalen. Het zijn wij die wetten hebben gestemd die deze
praktijken aan banden hebben gelegd. Het zijn wij die van de grote
media-eigenaars hebben geëist dat ze hun belastingen moeten betalen.
Geen enkele regering voor ons heeft dat gedaan. Wij zijn het ook die
de douanecontroles hebben mogelijk gemaakt, die effectief tegen
smokkel en piraterij hebben ingegrepen. Dat hebben wij allemaal
gedaan.”

“Ja,
wij zijn er nog niet in geslaagd meer dan dat te doen. Ik wil echter
uw steun om Griekenland te hervormen. Dat is onze gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid. Daarover zullen wij beoordeeld worden.”

Conclusie

“Om
af te sluiten wil ik zeggen dat wij ons allen realiseren dat dit
debat niet exclusief over één land ging. Dit gaat niet alleen één
land aan. Dit gaat over de toekomst van de eurozone en van Europa.
Hier komen twee diametraal tegenover elkaar staande strategieën met
elkaar over de toekomst van de Europese integratie. Laat ons die
verantwoordelijkheid opnemen.”

“De
Griekse regering – ik wil dat hier benadrukken – bleek in staat
om op dit kritiek moment voor de natie te verenigen, ondanks onze
ideologische verschillen, ondanks disputen die ons land verdelen.
Gisteren (7 juli 2015) hebben alle leiders van de politieke partijen
samengezeten bij de President van de Republiek. Zij zaten aan
dezelfde tafel. Wij bereikten een akkoord over een kader voor onze
posities. Op basis van dit kader, zullen wij morgen (9 juli 2015)
opnieuw concrete voorstellen neerleggen voor een houdbaar en fair
akkoord, hervormingsvoorstellen, geloofwaardige hervormingen.”

“Ik
wens af te sluiten met het volgende. Velen onder u hebben verwezen
naar de oeroude Griekse tragedie. Ik respecteer ten volle de wetten
van de EU en de eurozone. Zonder wetten kan niemand vooruit. Omdat u
echter hebt verwezen naar de aloude Griekse tragedie, wens ik te verwijzen naar een van de meest belangrijke theaterauteurs, Sofocles,
die ons in zijn meesterwerk Antigone leerde dat er tijden zijn wanneer
er hogere wetten gelden, die zelfs boven de wetten der mensen staat,
dat is de wet van de rechtvaardigheid. Ik denk dat wij net nu in een
dergelijke tijd leven.”

Alexis Tsipras

Eerste Minister van de Helleense Republiek

De
Engelstalige versie van de toespraak Prime
Minister Alexis Tsipras’ speech to the European Parliament
 
en
de aanvullende opmerkingen Prime
Minister Alexis Tsipras’ summary comments at the European Parliament
 
werden
gepubliceerd op de website van de eerste minister en vertaald door Lode Vanoost.

1 Het
European Stability Mechanism (ESM) werd in 2012 opgericht met een
kapitaal van 500 miljard euro, om landen van de eurozone in
financiële problemen bij te staan. Het vervangt de twee vorige
steunprogramma’s European Financial Stability Facility (EFSF) en het
European Fainancial Stability Mechanism (EFSM).

2 Manfred
Weber, Duits christen-democratisch europarlementslid, lid van de
fractie van de Europese volkspartij.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!