In
wellicht zijn meest gewaagde buitenlandbesluit tijdens zijn
presidentschap, heeft de Amerikaanse president Barack Obama gisteren
aangekondigd dat hij volledige diplomatieke betrekkingen wil aangaan
met Cuba.
Hoewel
de president erkende dat hij de autoriteit niet heeft om het al 54
jaar durende handelsembargo tegen Cuba op te heffen, maakte hij wel
het reizen tussen de landen gemakkelijker en gaf hij
dochterondernemingen van Amerikaanse bedrijven meer mogelijkheden tot
handel met Cuba.
Agribusiness
Obama’s
plannen krijgen zowel kritiek van rechtse Republikeinen als lof van
Democraten die al lange tijd pleiten voor het opheffen van de
blokkade van Cuba. Senator Marco Rubio, mogelijk kandidaat voor een
Republikeinse presidentiële nominatie in 2016, noemde de plannen
“een dramatische koerswijziging in het Amerikaanse beleid”
en “de laatste in een reeks mislukte pogingen van president
Obama om tegen elke prijs schurkenstaten te paaien”. Hij gaf aan
er alles aan te zullen doen om de plannen van de president te
blokkeren.
De
vertrekkende Democratische voorzitter van de Senaatscommissie voor
Buitenlandse Zaken, de van oorsprong Cubaanse Robert Menendez, was ook
kritisch. Hij wees erop dat Cuba met het ineenstorten van de
Venezolaanse economie zijn belangrijkste weldoener kwijt is en dat de
“repressieve staat daarvoor in de plaats nu steun ontvangt van
de VS, de grootste democratie in de wereld”.
Grote
Amerikaanse bedrijven, die met name actief zijn in de agribusiness en
op het gebied van consumentengoederen, zien echter interessante
mogelijkheden op Cuba. Zij zullen waarschijnlijk hun bondgenoten aan
Republikeinse zijde aansporen de ontwikkelingen niet te blokkeren.
“We
zijn ervan overtuigd dat een open dialoog en commerciële
uitwisseling tussen de VS en Cuba beide landen voordelen oplevert. De
stappen die vandaag gezet zijn, zullen mogelijkheden creëren voor
vrije ondernemingen om te groeien”, zei Thomas Donohue,
voorzitter van de Amerikaanse Kamer van Koophandel in een verklaring.
Iran
De
toenadering tot Cuba kan naast kritiek ook op veel steun rekenen.
“President Obama en de Cubaanse president Raul Castro hebben
vandaag geschiedenis geschreven”, zei de Democratische senator
Patrick Leahy. “Wie vasthoudt aan een falend beleid en zich
tegen de acties van de president keert, heeft slechts meer van
hetzelfde te bieden. Dat is niet in het belang van de VS en het
Amerikaanse volk en niet in het belang van het Cubaanse volk.”
Michael
Shifter, voorzitter van de Inter-American Dialogue, een denktank die
al langere tijd aandringt op normalisering van de verhoudingen met
Cuba, verwacht dat de gevolgen voor de regio zeer positief zullen
zijn. “Dit besluit zal met instemming ontvangen worden in
Latijns-Amerika. De Cuba-kwestie heeft tientallen jaren tot scherpe
verdeeldheid geleid tussen Washington en de landen in
Latijns-Amerika. Deze stap, die al veel eerder gezet had moeten
worden, kan een grote bron van irritatie in relaties tussen de VS en
Latijns-Amerika wegnemen.”
Obama
kondigde gisteren ook aan dat hij volgend jaar april de top van de
Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) in Panama zal bijwonen.
Omdat Castro tijdens de laatste OAS-top in Cartagena in 2012
officieel werd uitgenodigd op de volgende top, tegen de zin van de VS
en Canada in, werd er gespeculeerd over de vraag of Obama de top
wellicht zou boycotten.
Stephen
Walt, deskundige op het gebied van internationale betrekkingen aan de
Universiteit van Harvard, zegt te hopen dat Obama na zijn
aankondiging van 17 december 2014 nog met enkele gewaagde
koerswijzigingen in de laatste twee jaar van zijn presidentschap zal
komen. “Je mag hopen dat dit besluit gevolgd wordt door
hernieuwde pogingen volledige diplomatieke betrekkingen aan te gaan
met landen die nog belangrijker zijn, in het bijzonder Iran”,
zegt hij.
“Erkenning
betekent niet een goedkeuring van het beleid van een buitenlandse
regering. Het is eenvoudig een erkenning dat de Amerikaanse belangen
bijna altijd beter gediend zijn met geregeld contact met zowel
bondgenoten als tegenstanders.”
Paus
Franciscus
De
ontwikkelingen van woensdag kwamen na achttien maanden van geheime
gesprekken tussen hoge functionarissen uit de VS en Cuba. Die werden
gevoerd in Canada en Vaticaanstad. Regeringsfunctionarissen zeiden
woensdag dat paus Franciscus, zelf Argentijn, een sleutelrol gespeeld
heeft in het bij elkaar brengen van de partijen.
De
paus feliciteerde beide landen woensdag in een verklaring en sprak
van een “historisch besluit”. Die duidelijke goedkeuring
van het Vaticaan kan de tegenstand van enkele Republikeinse en
Cubaans-Amerikaanse critici wellicht afzwakken en het moeilijker
maken voor Rubio en zijn collega’s om de komst van een Amerikaanse
ambassade op Cuba tegen te houden.
