Hoe eenvoudiger je tekst, hoe sneller mensen geneigd zullen zijn die helemaal te lezen. Eenvoudig schrijven lijkt gemakkelijk, maar het is moeilijker dan je denkt. Daarom geven we enkele tips die je teksten vlotter en leesbaarder maken.

1. Begin niet zomaar te schrijven. Denk goed na over:
    – voor wie je gaat schrijven;
    – waarom je gaat schrijven;
    – wat je gaat schrijven;
    – in welke volgorde je het gaat schrijven.

2. Schrijf voor je lezers. Vraag je af wat je lezer moet weten. Misschien weet hij of zij niet evenveel over je onderwerp als jijzelf. Houd daar rekening mee.

3. Zoek naar de gepaste toon.Klinkt je tekst te kil of zakelijk, dan haakt je lezer misschien af. Een te familiaire toon komt dan weer betuttelend over.

4. Spreek je lezer aan. Je schrijft voor één persoon, niet voor een groep. Spreek je lezer aan met ‘u’ of ‘je’. Gebruik ‘wij’ of ‘ik’ voor jezelf.

5. Geef antwoorden op de vragen die de lezer zich stelt. Werk met vraag en antwoord. Geef onmiddellijk het antwoord op de vragen. Je kan de vragen ook gebruiken als tussentitel. Ze maken de structuur van je tekst duidelijk.

6. Werk aan een duidelijke structuur en een logische opbouw.Maak de structuur van je tekst zo eenvoudig mogelijk. De opbouw moet het de lezer gemakkelijk maken. Bij verslagen van gebeurtenissen kan je chronologisch werken. Of bepaal voor jezelf wat de belangrijkste punten zijn in je tekst. Die zet je bovenaan. Bijzaken, aanvullingen, uitzonderingen,… zet je onderaan.

7. Knip je tekst in korte stukjes. Tussentitels en paragrafen leiden je lezer vlotter door de tekst. Op internet zijn paragrafen beter erg kort, soms zelfs niet meer dan één of twee zinnen. Zet in de tussentitel de essentie van het volgende stukje tekst. Punten die bij elkaar horen, houd je bij elkaar.

8. Gebruik lijstjes en tabellen. Zet opsommingen, cijfergegevens en dergelijke in lijstjes of tabellen. Dat maakt ze duidelijker.

9. Gebruik korte zinnen. Korte zinnen brengen de boodschap beter over. Vraag je van elk woord af of het echt nodig is. Schrap overbodige woorden.

10. Schrijf actieve zinnen. “Jan schrijft” is een actieve zin. “Er werd geschreven” is passief. Actieve zinnen zijn meestal korter. Ze maken een tekst duidelijk en minder zwaar.

11. Schrijf in de tegenwoordige tijd. Schrijf niet: “Wij zullen u op de hoogte houden van verdere ontwikkelingen.” Maar schrijf: “Wij houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen.”

12. Durf bevelen geven.Instructies geven duidelijkheid. Schrijf niet: “Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar info@dewereldmorgen.be.” Maar schrijf: “Stuur voor meer informatie een e-mail naar info@dewereldmorgen.be.”

13. Gebruik korte woorden.Vermijd woorden met meer dan drie lettergrepen, tenzij ze heel alledaags zijn (bijvoorbeeld tandenborstel). Sommige woorden kan je makkelijk omschrijven. “Kabinetsmedewerker” wordt dan “medewerker van het kabinet” of “medewerker van minister …”.

14. Gebruik alledaagse woorden. Schrijf zoveel mogelijk zoals je spreekt. Lees je tekst luidop en overweeg voor elke zin of je die ook zo zou zeggen. Spreektaal is niet hetzelfde als schrijftaal, maar je kan zo wel heel wat stadhuistaal vermijden.

Voorbeelden van stadhuistaal zijn inzake, wat betreft, ten aanzien van, met betrekking tot, ten behoeve van, doch, reeds, derhalve … Vervang deze termen door ‘gewonere’ taal: over, voor, maar, al, daarom…

15. Vermijd moeilijke woorden. Moeilijke woorden zijn verwarrend en kunnen verkeerd begrepen worden. Vermijd zoveel mogelijk woorden uit een vreemde taal of uit het Latijn.

Meestal bestaat er wel een goed Nederlands woord als alternatief. In plaats van “conferentie” kan je bijvoorbeeld ook spreken over “vergadering” of “bijeenkomst”. Kun je een moeilijk woord niet vermijden? Leg het dan uit.

16. Vermijd gebakken lucht.Sommige woorden klinken intelligent, maar zijn het niet. Ze worden meestal gebruikt om een tekst een pseudo-wetenschappelijk of pseudo-intellectueel tintje te geven.

Voorbeelden zijn: terugkoppelen, implementeren, insteek, een stukje, het gebeuren, kwaliteitsvol, communiceren (naar iemand toe),… Schrappen dus.

17.Gebruik geen jargon. Jargon is vaktaal die moeilijk te volgen is voor een buitenstaander. Zorg ervoor dat iedereen je tekst begrijpt.

18. Vermijd verborgen werkwoorden. Je herkent ze aan het lidwoord ‘het’ voor een werkwoord. Ze maken een tekst abstract, zwaar, saai en langer dan nodig.

Schrijf niet: “De president is verantwoordelijk voor het vermoorden van de rebellen.” Maar schrijf: “De president is verantwoordelijk voor de moorden op de rebellen.

Of schrijf in plaats van “Ik ben verantwoordelijk voor het schrijven van deze tekst.” gewoon “Ik schreef deze tekst.”

19. Gebruik niet te veel letterwoorden.Zijn de letterwoorden bekend, zoals VRT, wc of gsm, dan is er meestal geen probleem. Andere letterwoorden begrijpen veel mensen niet zonder uitleg: CLB, ABVV, SP.A, SERV, BVBA, HST,…

Vermijd ze of schrijf ze één keer voluit en zet het letterwoord tussen haakjes. Bijvoorbeeld: “de Verenigde Staten (VS). Je kan ook een omschrijving gebruiken: “de socialistische vakbond ABVV.”

20. Wees voorzichtig met afkortingen. Afkortingen als enz., vnl., nr., t.t.z., z.o.z., t.g.v,…. geven een tekst een onrustig uitzicht. Mensen lezen dat niet graag. Schrijf zulke uitdrukkingen dus gewoon voluit. 

Deze tips zijn gebaseerd op de schrijftips van Wablieft, meer informatie vind je op www.wablieft.be