“Ik zag minstens drie of vier kindsoldaten rond elke volwassen soldaat. Maar de ouderen verhinderen ons om te spreken met deze jonge strijders”, verklaart Jean Claver Rukomeza, gewezen radiojournalist en inwoner van Runyonyi, Noord-Kivu. Dit is een van de bolwerken van de M23-rebellie die het oosten van Congo onveilig maakt sinds maart.

M23 is een groep van deserteurs uit het Congolese leger die het voortouw hebben genomen bij een opstand in Oost-Congo. Volgens Rukomeza spreken alle rebellen Kinyarwanda, de taal die in Rwanda en sommige delen van Oost-Congo wordt gesproken.

“Van maart tot april 2012 heeft Rwanda ongeveer tweehonderd zeer jonge kinderen ingelijfd en getraind als strijders voor M23”, zei ook de Congolese minister van Communicatie, Laurent Mende, zaterdag op de nationale televisie.

Bosco Ntaganda

Op 21 juni hadden de VN een rapport gepubliceerd over de situatie in Oost-Congo en over de externe hulp voor de nieuwe rebellenbeweging. “Van april tot mei 2012 lijfde M23 verschillende kinderen in om militair materiaal te dragen en mee te vechten”, staat in het rapport te lezen.

“Oprichter van de beweging is Bosco Ntaganda, een generaal in het Congolese leger. Hij kreeg daarvoor de steun van Laurent Nkunda Batware, de voormalige voorzitter van het Congrès national pour la défense du peuple (CNDP) en andere leden van het CNDP die door het Internationale Strafhof worden gezocht wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.”

De VN-experts verwijzen ook naar de veroordeling van Thomas Lubanga Dyilo voor oorlogsmisdaden en het inlijven van kinderen om te vechten in Ituri in 2002 en 2003. Toen werd Ntaganda genoemd als mededader. “Het vonnis is een nieuwe oproep om Ntaganda te arresteren en over te brengen naar het Internationale Strafhof voor dezelfde misdaden als Dyilo.”

FDLR

Mukongo Ngay Zénon van de permanente VN-missie in Congo schreef op 18 juni in een brief aan Li Baodong, de voorzitter van de VN-Veiligheidsraad, dat de Congolese regering bij de Veiligheidsraad melding had gedaan van de Rwandese steun aan M23 en de rekrutering van strijders in dat land.

“Na onderzoek van de regering en de VN-stabilisatiemissie in Congo (Monusco) kunnen we besluiten dat veel van de ingelijfde strijders terugkerende Rwandezen zijn, van wie ongeveer tweehonderd minderjarigen en zeer jonge mensen”, aldus Zénon.

Onder de strijders die het Congolese leger kon arresteren, zouden leden van de Forces démocratiques de libération du Rwanda (FDLR) zitten. De FDLR is een Hutu-rebellie die sinds 1996 tegen het Tutsi-regime in Kigali strijdt en die heel wat uitvalsbasissen heeft in het oosten van buurland Congo. Deze strijders waren eerder door Monusco gerepatrieerd, maar konden intussen naar Congo terugkeren.

Rwanda ontkent

De Rwandese minister van Buitenlandse Zaken, Louise Mushikiwabo, ontkent elke betrokkenheid van haar land. Ze doet de verklaringen van de Congolese regering af als “geruchten”. Op het VN-hoofdkwartier in New York benadrukte ze vorige week dat “Rwanda niet van ver of dichtbij betrokken is bij de destabilisatie van Congo.”

De Veiligheidsraad heeft een resolutie opgesteld waarin het Congo aanmoedigt in zijn inspanningen om de M23-rebellie te beëindigen en regeringen veroordeelt die de rebellen zouden steunen, zonder landen bij naam te noemen.