We zijn haast vergeten dat enkel massale financiële injecties vanuit de overheid, ons heeft kunnen behoeden van een fataal instorten van de wereldeconomie. Rechtstreeks en onrechtstreeks betaalden we er allemaal voor, en nog steeds hangen talrijke zwaarden van Damocles boven ons hoofd. Zoals bijvoorbeeld de miljarden aan slechte leningen die bij Dexia zijn geparkeerd: uit het zicht en doorgeschoven naar de volgende generaties. 

Een langzame paradigmaverschuiving

Over de achtergronden van de clash is al veel inkt gevloeid. Over hoe het misliep in de Verenigde Staten met de hypotheken en de huizenmarkt: Hoe kwalijke producten geniepig werden verpakt in allerlei financiële producten die door niemand nog werden begrepen maar door ratingbureaus als Standard & Poors toch met hoge waarderingen werden begiftigd. En hoe die herverpakte rommel aan Europese bankiers werd gesleten die in de val trapten van snel geldgewin.  
Maar er was meer aan de hand. Zo financierden de VS voor 2008 een paar dure oorlogen in het Midden-Oosten. Dat leidde uiteindelijk tot stijgende interestvoeten die op hun beurt mee aan de oorsprong lagen van de crash van de hypothekenmarkt in de VS. 

De vraag diende gesteld of uit de existentiële crisis wel lessen zouden getrokken worden. Zoals na een oorlog ‘nooit meer oorlog’ klinkt: nooit meer bankencrisis?
Toen, 10 jaar geleden, kon je al aanvoelen dat een paradigma-shift er niet zat aan te komen, dat de kanker niet radicaal zou worden aangepakt. Zelfs evidente maatregelen werden door de bankenlobby vakkundig in de kiem gesmoord, zoals de scheiding van zakenbanken en banken die voor het groot publiek werken. Of een ander voorbeeld: ook nu blijft de realiteit dat slechts een 3 procent van alle valutatransacties te maken hebben met de reële economie. Flits-trading werd niet aan banden gelegd, een praktijk waarbij op microseconden enorme hoeveelheden geld worden ingezet, puur speculatief.  Praktijken in fiscale paradijzen moesten we vernemen dankzij onderzoeksjournalisten. Wie zal deze praktijken structureel onder controle brengen?  

De noodzaak van een terugkeer naar de basisbeginselen

Het is vanuit deze achtergronden dat de idee om tot een NewB te komen wortel schoot. Back to basics, zelf de handen uit de mouwen te steken, terug naar het simpele bankieren. Hoe eenvoudig bankieren voor de klanten en voor de gemeenschap opnieuw zelf heruitvinden, in een 21ste eeuws kleedje? Waarbij het belang van de klant en de gemeenschap opnieuw centraal staat. 

Als we in ons land echt lessen willen trekken uit wat 10 jaar gelden gebeurde hebben we nood aan een bank die ons uit de gevarenzone houdt en bankieren zo invult dat het een baken wordt voor een ruim publiek. Zo niet zullen grootbanken zich blijven beperken tot het aanbieden van duurzame producten als -weliswaar groeiende- niche zonder veel te veranderen aan hun echte identiteit of businessmodel. 

Onze ambitie is in elk geval het aanbod ethische financiën substantieel te verruimen en aldus Jan met de Pet, u en ik, effectief aan te spreken. Maken dat een ethische en duurzame bank uw eerste bank kan worden, waar u terecht kan voor uw courante financiële behoeften. Zoals dat in zovele andere landen wel kan; van Canada over Duitsland tot Italië. 

Als we daartoe kunnen komen is er alvast een positief antwoord gekomen vanuit u en ik, en het maatschappelijk middenveld: het best middel om de kanker te bestrijden …