De Belgische kernreactoren te Doel en Tihange zijn van het type PWR (Pressurised Water-coolede Reactor), gekoeld door water onder hoge druk. Deze reactoren werden gedurende de tweede wereldoorlog ontwikkeld in de V.S. Het doel was niet om energie voort te brengen, maar middels de kernreactie met uranium, militair plutonium. De bom op Nagasaki, na Hiroshima, was een militair experiment voor een plutonium-bom.
Om het meest geschikte militaire plutonium te produceren moet de uraniumbrandstof binnen de drie maanden uit de reactor gehaald worden. Na deze termijn evolueert het plutonium tot een isotoop die militair minder bruikbaar is. In België blijft de brandstof normaal ongeveer drie jaar in de reactor en er wordt geen militair plutonium geproduceerd; maar het is dus perfect mogelijk dit wel te doen.
Het militair plutonium in de kernwapens van Kleine Brogel komt uit de V.S. Het wordt bewaakt en beheerd door de V.S.
Op basis van thorium is het mogelijk een kernreactor te bouwen die wel onder hoge temperatuur werkt, maar niet onder hoge druk. Daardoor is hij veel lichter dan een PWR en is er geen ontploffingsgevaar. Het koelmiddel is gesmolten fluorzout. De reactor brengt geen radioactieve afvalstoffen voort.
(Het gaat hier niet over het gebruik van thorium als brandstof in een plutoniumreactor PWR zoals thans reeds gebeurt.)
Op 20 september 2016 toonde ARTE een historisch document uit de tweede wereldoorlog, waarin de mensen uiting gaven aan hun teleurstelling omdat de ontwikkeling van een thorium-reactor, waaraan zij toen werkten en waarvoor de vooruitzichten gunstig waren, brutaal gestopt werd.
Het was gebleken dat de PWR-reactor militair succesvol was en ook bruikbaar als energiebron voor een onderzeeër. Aldus kan die onbeperkt lang onder water blijven.
De militairen wensten aanvankelijk ook een vliegtuig onbeperkt lang in de lucht te houden. Daarvoor was een PWR-reactor te zwaar en het onderzoek naar de thoriumreactor gebeurde met dat doel. Toen het leger plots oordeelde dat daar verder geen behoefte aan was, stopte het onderzoek.
Nadien was de aanleiding van verschillende landen om zich voor kernreacties te interesseren telkens militair en dus kozen ze voor de PWR. Het gevolg is dat nergens een thorium-reactor gebouwd werd en het onzeker is of dit al dan niet een oplossing is.
Bij het studiecentrum SCK te Mol is het sinds 2010 de bedoeling om binnen het project MYRRHA een nieuwe onderzoeksreactor te bouwen. Het zou mogelijk zijn de halveringstijd van radio-actief afval te halveren; wat geen oplossing is voor het gestelde probleem. Dit project betekent de voortzetting van de huidige visie. Indien België afziet van verder gebruik van kernenergie, dan moet dit project gestopt worden.
De wet van 2003 op de kernuitstap voorziet nochtans een achterpoortje: verder werken met kernenergie “indien de bevoorrading in het gedrang zou komen”. Gezien de huidige verspilling van elektriciteit, o.a. voor verwarming, is de stok vlug gevonden.
Wil België toch verder van kernenergie gebruik maken, dan ligt het voor de hand de mogelijkheden van het SCK te gebruiken voor de ontwikkeling van een thorium-reactor. Het SCK zou aldus bevrijd worden van zijn militaire voorgeschiedenis *) en een zuiver vreedzame functie krijgen. Als een beslissing in die zin u onredelijk voorkomt, herinner u dan de bouw van de kweekreactor Kalkar, thans in gebruik als pretpark
*) Het uraniumerts dat de V.S. nodig hadden werd, gedurende de tweede wereldoorlog, vanuit Congo geleverd door de “Belgische regering in Ballingschap”: een aantal ministers die gedurende de bezetting naar Londen gevlucht waren. Uit dank daarvoor waren de V.S. na de oorlog bereid mede te werken aan de oprichting in 1953 van het onderzoekscentrum SCK te Mol.
