investerende mobiliteitspremie

The mindshift: investerende mobiliteitspremie

Mobiliteit, zolang ik mij herinner is dat een maatschappelijk probleem, dat met de loop der tijd ook een economische dimensie kreeg. Ondernemers vroegen, en kregen, flexibiliteit. Nu draaien ze het om door te stellen dat het de werknemers zijn die flexibiliteit vragen. De kip of het ei, die discussie heeft geen zin. Het probleem is er nog steeds en dreigt niet direct weg te gaan.

maandag 15 september 2014 10:55
Spread the love

Op dit moment in de tijd proberen, nog maar eens, verschillende
dossiers oplossingen te zoeken, waarvan het bekendste al jaren op een of andere
tekentafel in Antwerpen ligt te verkommeren én in de schoot van de Vlaamse
regering enkel achteruitgang kent. Stilstand weet u wel. Maar de meeste mobiliteitskeuzes
zoals bij Oosterweel en andere verbindingen draaien rond geld, en gaan
bijgevolg jammer genoeg niet over een toekomstvisie waarbij een oplossing én
maatschappelijk verantwoorde gezondheidskeuzes hand in hand zouden kunnen gaan.
Maar zelfs als men dat wel zou doen, zulke oplossingen zijn slechts tijdelijk
en qua oplossing dus voorbijgaand van aard. Daarom moeten we ons met zijn allen
ook bewust worden van één zaak: ”Mobiliteit is en zal binnen onze huidige manier van denken een probleem blijven,
vandaag, morgen en binnen tien jaar.” Een mindshift is dus nodig, zelf leren om
anders om te gaan met onze eigen mobiliteit, én haar problemen, daarin ligt een
groot deel van de oplossing.

7 miljoen

Nee geen euro’s, maar het aantal wagens in België. Op 1
augustus 2014 werd de kaap van zeven miljoen voor het eerst overschreden én dat
lijkt mij dan ook de hoofdoorzaak van ons verkeersinfarct te zijn. Samen met
andere wegdekvernietigers zorgen zij voor een dagelijkse terugkeer van te veel verkeer,
terwijl je gewoonweg te weinig plaats hebt, zo simpel is het. Tegen wie niet
overtuigd is zeg ik dit: ”Kijk de volgende keer dat je in de file staat maar
eens naast je, veel wagens worden bewoond door de wegwerpmens: één flexibele
werknemer. Steeds maar weer tijd te kort en alle dagen kostbare tijd verspelend
op onze wegen.” En dan heb ik het nog niet over de impact op onze gezondheid, levenstijd en levenskwaliteit. Een
deel van de oplossing lijkt dus simpel: met meer mensen in één wagen en het
aantal wagens op onze wegen zal dalen, ergo het verkeersinfarct.

Bestaande maatregelen

Toch bestaat er reeds een lange lijst aan genomen maatregelen,
maar de vaststelling is wel dat ze niet, of te weinig, aan slaan. Zo zijn er subsidies
om te carpoolen, kan je vanpoolen, zijn er de Cambio-wagens of is er het georganiseerd
busvervoer voor werknemers. Noem maar op, mogelijkheden zat. Het is dus niet
dat er geen oplossingen bestaan, maar ze raken moeizaam ingeburgerd én dit onderdeel van het mobiliteitsprobleem is gaandeweg blijven toenemen, ondanks de inspanningen die
sommigen (werknemers en werkgevers) hebben genomen om bepaalde maatregelen om
te zetten in daden. Zonder er al te diep op te willen ingaan, lijkt mij dat ook
vanzelfsprekend te zijn. Ik verklaar mij nader.

Mensen die aan carpoolen doen kunnen sinds enkele jaren
samen een document invullen waardoor ze een deel fiscale vrijstelling krijgen. Op
zich een mooi iets maar heeft deze maatregel echt het nieuwe aantal carpoolers
aangeboord dat men voor ogen had? Dat antwoord zou ik graag kennen al durf ik dat
sterk te betwijfelen. Vanpoolen is in bepaalde sectoren al jaren ingeburgerd,
denken we maar aan bouwfirma’s waarbij werknemers verzamelen op het bedrijf en
gezamenlijk naar de werf vertrekken in een of ander busje. Maar in andere
sectoren geraakt dit initiatief hoegenaamd niet van de grond. Cambio-wagens zijn
een voortreffelijk idee. Maar de kostprijs is toch niet min en het succes lijkt
mij ook niet overweldigend te zijn. Allemaal ideeën die het beste voor hebben
maar niet voor de grote oplossing konden zorgen.

Volgens mij liggen enkele zaken aan de grondslag van het
uitblijvend megasucces, waarvan de belangrijkste zijn: het ontbreken van de wil
om te veranderen alsook die om daarbij te helpen.  Het is immers geen oplossing om tegen mensen
te zeggen dat ze een extra cent zullen overhouden als ze het zelf organiseren,
anderzijds blijven grote successen uit doordat anderen het niet wensen te
organiseren en stimuleren.

Het moet dus anders!

En daarom deze voorzet, waarbij je ook het licht in een
ander zijn ogen moet kunnen zien schijnen. Waar samenwerking centraal staat en
iedereen zijn verantwoordelijkheid moet opnemen. Je moet mensen kunnen overtuigen
om te carpoolen, samen de wagen te nemen, met de fiets naar het werk te gaan én
het openbaar vervoer te gebruiken en zo te besparen. In hun eigen portemonnee,
op de dagelijkse aanslag van het milieu, de gezondheid van hun medemensen, op
verschillende maatschappelijke vlakken. Daarin ligt de grootste uitdaging,
mensen die mindshift laten maken.

Het fiscaal aantrekkelijk maken van de fiets was een
voltreffer, het fietsproject in Antwerpen een schoolvoorbeeld van progressief oplossend
denken binnen een sociaal collectief kader. Zelf woon ik in een groene gemeente
die gebruikmaken van het openbaar vervoer stimuleert door tussen te komen in
de prijs van een abonnement. Ik hoop dan ook dat er ooit een coalitie, op welk
niveau ook, ontstaat die deze beslissing doortrekt. Maar de fiets en het
openbaar vervoer neem je niet zonder een goede verbinding én neoliberale beleidskeuzes
snoeiden liever in verbindingen dan dat ze het dienstverleningsnet zouden
uitbreiden. Files verdwenen hierdoor niet, ze namen misschien zelfs toe op deze
manier want meer wegwerpmensen dwalen nu rond in de files, eenzaam zittend in
hun wagen starend naar de massa wagens voor, naast en achter hen.

En dan nu de mind shift

Een groot deel van de werkende bevolking ontvangt een
onkostenvergoeding voor de dagelijks gemaakte kilometers, voor anderen is dit,
zo wordt hun bij sollicitatie gezegd, gewoonweg een deel van het loon. Dat
laatste spoort kilometers maken aan, stimuleert bijgevolg het verkeersinfarct
en dus moet dat principe onvoorwaardelijk sneuvelen. Je krijgt een vergoeding
voor een ongemak en het kan dus niet dat die vergoeding op zich voor een nog
groter ongemak gaat zorgen.

We moeten bovendien afstappen van het idee dat we een
onkostenvergoeding krijgen en het geld dat werknemers hiervoor krijgen, én
werkgevers hiervoor betalen. Dat moeten we beginnen zien als een “investerende mobiliteitspremie”.
Want draai en keer het zoveel je wil, je onkostenvergoeding dekt nooit de
kosten aan je wagen en al helemaal niet als je een tweede wagen hebt moeten
kopen. Het is dus een vergoeding die de mensen eigenlijk geld kost, veel geld
zelfs. De dagelijkse verkeersinfarcten kosten bovendien ook aan werkgevers
handen vol geld. At the end off the day everybody loses.

Daarom wil ik vragen om na te denken over die term: “investerende
mobiliteitspremie” en hoe die in te vullen. Als we met een open geest nadenken
moet er volgens mij heel wat mogelijk zijn. De basisprincipes zijn heel simpel:

  1. Help vanuit de politiek om een gemeente, of een
    cluster van gemeentes, te voorzien van een wagenpark.
  2. Zorg ervoor dat die gemeentes een database
    aanleggen, waarop mensen zich simpelweg kunnen inschrijven. Ter plaatse op het
    gemeentehuis of van thuis uit. Bezie het als een datingsite, heb je matching partners
    breng hen dan in contact met elkaar.
  3. Het enige dat de gebruikers nadien nog moeten
    doen is hun onkostenvergoeding doorstorten naar de dienstverlenende gemeente et
    voila, de cirkel is rond.

Natuurlijk besef ik dat dit niet zomaar kan, er zal over van
alles en nog wat moeten worden nagedacht. Maar met een beetje goede wil lijkt
mij veel mogelijk.

Je hebt het wettelijk kader rond leasen van wagens en het
gamma aan wagens dat daarbij komt bekijken, de verantwoordelijkheid voor de
wagens ook. Maar als dat kader schetsen lukt met een Cambio-wagen, waarom zou dat dan met een
wagenpark niet lukken?

En waarom zouden we niet beginnen nadenken om eindelijk die groene
Belgische wagen te produceren en de wagenparken daarop te voorzien? Investeren
in milieu en jobs! Alle knowhow zit bij ons, we hebben de krachten die er aan
willen beginnen, kunnen een innoverend én toekomstgericht, probleemoplossend,
project starten. Laat ons er gewoon aan beginnen.

En ja, je zal niet altijd kunnen mee rijden, of al eens
vroeger naar huis moeten, maar waar een wil is daar is een weg. Gisteren reden
er in de autovrije stad Antwerpen gratis taxi’s rond, misschien liggen er in zo’n
dienst wel mogelijkheden, nieuwe jobs zelfs. En struikel aub niet over het woord ‘gratis’, probleemoplossend denken is de uitdaging. Zulks een vervoer kan ook
collectief geregeld worden, betaald vanuit die gemeente bijvoorbeeld, je moet
juist voor de omkadering zorgen. Een andere mogelijkheid is dat je bedrijven,
waarvan werknemers gebruikmaken van de “investerende mobiliteitspremie”, kan helpen
om zelf een klein wagenpark te creëren, al dan niet gebaseerd op het Cambio-principe.  

Dat bovendien niet elke onkostenvergoeding even hoog is zal geen
geheim zijn, maar het maakt niet uit welk bedrag je afstaat voor het gebruik
van die wagen. Iedereen die deelneemt zal sowieso winst maken. Anders gezegd: extra
koopkracht voor iedereen ook al zal de ene meer bijdragen dan de andere. Mensen
moeten maar terug leren dat niet iedereen evenveel moet betalen om van een bepaald
voordeel te kunnen genieten. Er is misschien zelfs nog een extra voordeel: Het
menselijk contact in de wagen zal immers ook sociologische voordelen in zich
hebben en zo kan het samenleven terug wat gestimuleerd worden, iets wat ook
broodnodig is.

Afsluitend, als mensen ervoor zouden kiezen om hun
onkostenvergoeding om te ruilen voor een investerende mobiliteitspremie, dan is
de fiscale stimulans vanuit de overheid minder nodig, overbodig misschien zelfs.
Zo komt er voor de overheid geld vrij om bijvoorbeeld dat stimuleren van het
openbaar vervoer te financieren.

Let’s discuss
and start with the mindshift.

take down
the paywall
steun ons nu!