In je vorige film ‘Taste of Freedom’ toonde je het contrast tussen de hippe Israëlische goa-feestjes versus de harde dagelijkse realiteit van de bezetting. Waarom opnieuw een film over de bezetting?

Jan Beddegenoodts: “Ik ben altijd gefascineerd door mensen die strijden om hun vrijheid. Ik ben zelf ook altijd op zoek naar vrijheid. Ik werd enorm getroffen door het verschil in vrijheid dat ik zag in Israël en in de Palestijnse gebieden. Het was initieel nooit de bedoeling om twee documentaires te maken. Voor ‘Taste of Freedom’ filmden we acht maanden in Israël en de Palestijnse gebieden. Terwijl we die draaiden, stootten we op een ander verhaal dat ons aangreep.”

‘De eerste keer dat ik in Nabi Saleh kwam, een dorpje vlakbij Ramallah op de Westelijke Jordaanoever, werd ik omvergeblazen door de strijdlust van de mensen. De Israëlische kolonie Halamish is dertig jaar geleden vlakbij het dorp neergepoot. Een deel van de gronden van de inwoners werd ingepalmd maar drie jaar geleden is ook de waterbron van het dorpje ingenomen.”

“De dorpelingen gaan sindsdien elke vrijdag betogen tegen de kolonisten. Zo willen ze aan de buitenwereld duidelijk maken dat deze onrechtvaardige situatie niet verder kan. Het leger treedt meestal hardhandig op met traangas en rubberen kogels.”

“We zijn die protesten beginnen registeren en keerden verschillende keren terug om het dorpje verder op te volgen. Tijdens ons verblijf viel er minstens één dode en verschillende gewonden. Maar de repressie wakkert de strijdlust veeleer aan en maakt de protesten intenser. Het heeft wel maanden geduurd voor we ook toegang kregen tot de kolonie.”

Na lang aandringen bent je dan toch binnengeraakt in de kolonie. Hoe was dat?

“Dat liep niet van een leien dakje. Maar via via raakten we in contact met vrienden van iemand die daar woont en zo werden we uitgenodigd. Het contrast kon niet groter. In het Palestijns dorpje hebben we vooral de vrijdagen gefilmd tijdens de betoging en de repressie van de politie. In zo’n kolonie, op enkele meters van de protesten, kom je in een compleet andere wereld. Een oase van rust, groen en met een zwembad.”

Was dat niet choquerend?

“Ja, het was heftig. Ik probeerde dat ook te verwerken in mijn documentaire. De mensen in Nabi Saleh zijn al drie jaar elke vrijdag aan het betogen. Er zijn heel wat gewonden gevallen en er was één jonge kerel doodgeschoten toen we er waren. En dan zie je daar die onverschilligheid en een totale afwezigheid van begrip voor de Palestijnen en hun acties. Het was voor ons heel vreemd om te zien dat je zo dicht bij elkaar kan wonen in een wereld van enorm verschil.”

“Wat mij eigenlijk het meest choqueerde, is dat er totaal geen onderzoek werd gedaan naar de verantwoordelijke voor de dood van de jonge Palestijn. Er stond ergens midden in de krant een klein paragraafje over. De mensen zijn gewoon geworden aan dit conflict en het geweld dat erbij komt kijken.”

“Het is vooral hard als je het zelf van heel dichtbij ziet en meemaakt. Ik heb de moeder ontmoet van de doodgeschoten jongen, ze verloor kort nadien ook nog haar man. We vonden het belangrijk om dat verhaal op een heel persoonlijke manier weer te geven.”

Het contrast in de trailer: de Palestijnse jongeren geconfronteerd met traangas versus de jongeren uit de kolonie die schouderophalend zeggen dat die protesten hen totaal niet interesseren. Ze leven als het ware in een soort bubble.

“Ja, in de kolonie gaat het leven gewoon verder. Ze zijn daar de wekelijkse protesten gewoon. Tenzij de wind verkeerd staat en het traangas hun richting uitgaat. Dan wordt er even naar het leger gebeld en gevraagd om rubberkogels te gebruiken in plaats van traangas.”

“Ik vraag me af in welke mate je op deze manier kan leven zonder er regelmatig van wakker te liggen. Aan ons vertellen ze het geleerde zionistische verhaal dat ze eindelijk na 2000 jaar terug in hun land zijn. En dat ze weten dat de Palestijnen hen niet begrijpen en tegen hen betogen, maar dat gaat wel over. Ze willen toch gewoon in vrede leven. Ik denk dat dat ze ergens diep van binnen toch wel weten dat ze een exotisch gegeven zijn in dat landschap. En dat er iets niet helemaal klopt. Maar het zionistisch verhaal is er van jongs af aan ingestampt. En het helpt hen blijkbaar om in die bubble te leven.”

Net als in je vorige documentaire probeer je geen standpunt in te nemen, maar het contrast van die twee werelden te tonen. Waarom doe je dat?

“Ik denk dat ik op deze manier de realiteit sterker kan tonen dan wanneer ik voor de camera mijn mening geef. Als je die contrasterende beelden toont en het verhaal aan beide kanten laat vertellen, wordt die realiteit zichtbaar. En de kijker kan dan zelf zijn conclusies trekken.”

“Voor ik naar Palestina ging, heb ik debatten en gespreksavonden gevolgd over het thema en het viel me op dat dergelijke bijeenkomsten meestal door dezelfde mensen werden bezocht die al goed geïnformeerd waren. Ik vind het een uitdaging om een breder publiek te bereiken. Ook mensen die er nog niets over weten.”

Was het geen gevaarlijke situatie om in te werken?

“Het leger treedt best wel hard op tegen de Palestijnen, maar voor ons viel het in vergelijking wel mee. Je verkeert in een soort van constante alertheid. Je bent bezig met je verhaal, je wilt goede en bruikbare beelden schieten en tegelijkertijd moet je je omgeving nauwlettend in de gaten houden. We werden over het algemeen met rust gelaten. Alleen onze camera’s zijn wel eens in beslag genomen door het leger en we werden een aantal keren uit het dorp gezet.”

“Over het algemeen wen je snel aan de situatie en de Palestijnen zijn het ook gewend om gefilmd te worden. Ze houden die protesten om de internationale media te bereiken. Er is ook regelmatig internationale pers aanwezig.”

Je stelt je op als observator in die twee werelden. Vond je die harde realiteit emotioneel niet zwaar?

“Het was alleszins niet gemakkelijk. Ik heb met verschillende cameramannen moeten werken omdat sommigen in discussie gingen met de kolonisten. Ik begrijp hen, maar vind het veel sterker om die kolonisten gewoon vrijuit te laten praten en hen te registeren.”

“Ik heb heel veel internationale activisten ontmoet in Palestina die komen meebetogen en roepen. Ik heb er veel respect voor. Maar ik registreer liever de dingen. Soms had ik het gevoel om tegen die kolonisten te schreeuwen: hoe durven ze om in hun oase hypocriet te doen terwijl er verderop een jongen sterft bij een betoging. Maar ik verwerk die kwaadheid en verontwaardiging liever in mijn documentaire. Die kan ik achteraf aan anderen laten zien. Dat is voor mij een vorm van ontlading.”

Waarom moeten we de documentaire zeker zien?

“Ik heb twee jaar ingezoomd op een dorp en een heel close portret gemaakt van een aantal Palestijnen en Israëli dat niemand onberoerd laat. Deze persoonlijke verhalen maken de ingewikkelde situatie op de Westelijke Jordaanoever heel visueel en begrijpbaar voor iedereen.”

     ——–

Op het grootste mensenrechtenfilmfestival ter wereld in Buenos Aires wonnen Jan Beddegenoodts en zijn crew alvast al de publieksprijs en de prijs voor korte en middellange docu. 

• ‘Thank God it’s Friday’ gaat in België in première op donderdag 3 oktober in de Werf in Brugge. De Werf is trouwens co-producent. Aan de première is ook een crowdfundingactie gekoppeld met optredens e.d. om verder te investeren in de internationale distributie.
• Op 23 oktober kan je de documentaire bekijken in de Roma in Antwerpen
• Op 7 november is er een screening in het FILMHUIS mechelen

Update 3 oktober

Deze trailer werd daags na dit interview op 2 oktober door Youtube verwijderd wegens een klacht vanuit Israël – Lees er hier meer over

Update 4 oktober

De trailer is nu te bekijken op Vimeo: Klik hier