Remigratie leidt tot verschillende problemen voor het migratiebeleid, hiernemen we het voorbeeld van de Syrio-Libanezen in São Paulo, Brazilië. Deze gemeenschap kwam als ongewilde migranten aan op einde van de 19eeuw, maar omdat de lage sociale klassen het overlevingsniveau niet meer haalden na de beurscrash van ’28 keerden ze terug naar hun land dat nu een Frans Protectoraat was, Groot-Syrië.

Het afsluiten van de Zijde Route zorgde voor een door elkaar schudden van het Ottomaanse rijk. Jonge mannen vertrokken naar Brazilië via Marseille, om als ongewilde migranten naar de nieuwe wereld te gaan. Voor de Europese volkeren stond echter de geldkraan open om als goedkope arbeid de Afrikaanse slaven te vervangen.

In het Ottomaanse rijk van midden 19de eeuw waren voornamelijk de gronden in kleine parcelen verdeeld over families. Door het verhogen van de belastingen tijdens de periode van de tanzimaat (het organiseren van het Ottomaanse Rijk), het sluiten van de zijde route en het oproepen tot dienstplicht van de jonge bevolking kwam de agrarische samenleving onderdruk. Er vluchten veel jongeren naar de grenzen van het rijk. Vandaaruit vertrokken ze naar de nieuwe wereld.

Eens aangekomen organiseerden ze zich in primitieve kapitaal accumulerende activiteiten, omdat er geen plaats was voor hun in het Brazilië van die tijd. Tegen de ‘beurscrash’ van 1929 was Syrië een maandaatgebied van Frankrijk. Dit bracht heel wat visa problemen met zich mee, omdat er veel staatlozen ontstonden. In die tijd was daar een andere term voor.

De kapitaalaccumulatie kwam enkele families ten goede, maar zij bleven solidair in hun gemeenschap. Een belangrijke familie zijn de Jafet’s die textiel baronnen waren. Zei stelden alleen maar Syrio-Libanezen in dienst in hun fabrieken.

Toch ging het iedereen van de gemeenschap niet zo goed af. Er was een deel van de gemeenschap die in het begin voornamelijk uit mannen bestond die zich niet konden integreren in de Braziliaanse samenleving. Terwijl rijke mannen binnen de gemeenschap konden trouwen of hun vrouw gingen zoeken in het Midden-oosten. Hierdoor moest de verschraalde bevolking genoegen nemen met arme Braziliaanse vrouwen, waarmee er vaak geen contact mogelijk was, omdat ze geen Arabisch spraken.

Dit deel van de gemeenschap vertrok weer naar de Franse mandaat gebieden. Ze probeerden opnieuw te inversteren en hun leven op te bouwen. Echter had de massa-migratie voor de beurscrash ervoor gezorgd dat de investeringen een druppel op een hete plaat waren.

De Syriërs in Brazilië hadden hun land verlaten en in ruine achtergelaten. Dit verklaart waarom de Syrische en Libanese diaspora tot op de dag van vandaag zo solidair is, omdat ze zich schuldig voelen voor het land van origine dat is verdorven door oorlog en sectarisme. Toch zullen ze nooit een nieuwe migratie golf aanvaarden.

Ondertussen kwamen de teruggekeerde Syriërs in contact met hun familie en soms zelf oude vrouwen en kinderen, dit leidde vaak tot problemen, waardoor de Braziliaanse vrouwen alleen achterbleven in het land zonder inkomen en zonder de taal te spreken. Hierdoor ontstonden een zeer tragische situatie, de Braziliaanse overheid wilde deze vrouwen niet terug halen, maar ze werden echter teruggehaald door een plots ontstane solidariteitscampagne bij de Syriës en Libanezen in Brazilië, eind goed algoed.

Willemjan Vandenplas is auteur van het boek ‘Dagboek van een Wereldburger’ te verkrijgen in Brussel bij les yeux gourmands en Poëtini in Saint-Gilles en Pépites Blues, la Petite Portuguaise, Tulibris of Libre Books in de Matongé.