De 37-jarige Zweed Bherlin Gildo is opnieuw een vrij man. Acht maanden zat hij in een Britse cel in afwachting van zijn proces. Hij werd in oktober vorig jaar opgepakt in de transitzone van de luchthaven van Heathrow. Daar wou hij overstappen op een vliegtuig dat hem bij zijn vrouw in de Filipijnen moest brengen.

Enkele dagen later verscheen hij voor de rechter en kreeg er te horen dat hij verdacht werd van overtredingen van de terreurwet. Hij zou in 2012 een terreurkamp bezocht hebben in Syrië en de politie vond ook verdachte documenten op zijn laptop zoals Ultimate Guide to USA Army Combat en 39 Ways to Serve and Participate in Jihad.

De openbaar aanklager kwam tijdens de voorbereiding van het proces met nog meer bewijs op de proppen. Gildo zou in Syrië actief geweest zijn bij Jabhat al-Nusra, een groepering gelinkt aan Al Qaeda en er waren foto’s opgedoken waarop Gildo te zien is in de buurt van lijken.

Maar vorige week liet de openbaar aanklager plots weten dat de aanklachten werden ingetrokken. De vervolging werd stopgezet. De rechter sprak Gildo vervolgens volledig vrij.

Bizarre wending

Wat was de aanleiding voor die bizarre wending? De advocaten van Gildo hadden aangevoerd dat de man actief was bij exact dezelfde gewapende groeperingen die de Britse overheid steunde vlak voor de opkomst van ISIS, later herdoopt tot IS. De expert die door de openbaar aanklager werd ingeschakeld, had zelf verklaard dat het Vrije Syrische Leger wapens kreeg van de VS, Turkije en Saoedi-Arabië.

“Aangezien Groot-Brittannië een trouwe bondgenoot is van de VS lijkt het ons redelijk om te onderzoeken of ook de Britse regering betrokken was bij de wapenleveringen”, zei Henry Blaxland, de advocaat van Gildo. De verdediging vroeg dan ook volledige openheid over de rol van de Britse veiligheidsdiensten. Het zou een beetje vreemd zijn om een burger te veroordelen voor steun aan een rebellengroep die door de eigen overheid met wapens overladen werd. 

Aanvankelijk probeerde de openbaar aanklager nog te spelen met het onderscheid tussen de goede en de slechte (lees: islamistische) oppositiekrachten in Syrië. Maar vorige week liet hij weten dat er niet langer een redelijke kans op veroordeling is, waarna Gildo door de rechter werd vrijgesproken.

De Britse journalist Seamus Milne van The Guardian plaatst de vrijspraak van Gildo in een breder plaatje. MI6 zou samen met de CIA in 2012 na de val van Khaddafi in beslag genomen wapens vanuit Libië gesmokkeld hebben naar de Syrische rebellen. Milne citeert ook uit een onlangs openbaar gemaakt geheim rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Al in augustus 2012 werden daarin Al Qaeda en gelijkaardige bewegingen als de drijvende krachten van het verzet in Syrië aangewezen. 

Kalifaat zien aankomen

Letterlijk staat te lezen: “If the situation unravels there is the possibility of establishing a declared or undeclared Salafist principality in Eastern Syria (Hasaka and Der Zor) and this is exactly what the supporting powers to the opposition want, in order to isolate the Syrian regime, which is considered the strategic depth of the Shia expansion (Iraq and Iran).”

Even daarvoor werden de ‘supporting powers’ opgesomd: Westerse landen, de Golfstaten en Turkije. Twee jaar voordat ISIS het kalifaat uitriep, zagen de Amerikaanse inlichtingendiensten dat al aankomen. Toen leken ze dat nog een goed idee te vinden, omdat dat het Syrische regime isoleerde en de invloed van Iran beperkte.

De VS hebben een lange traditie van radicale groepen te steunen die later de hand bijten die hen gevoed heeft, zo merkt Milne op.

Eind vorig jaar stapte ook de Belgische regering mee in een militaire campagne tegen IS. “Het is duidelijk dat ISIS en hun wreedheden niet verslagen zullen worden door dezelfde krachten die hen naar Irak en Syrië gebracht hebben of die hen met hun open en geheime oorlogsoperaties gecultiveerd hebben”, besluit Seamus Milne.