Masereelfonds Antwerpen heeft toen de ogen uitgekeken en goed geluisterd. Vele mankementen werden zichtbaar: in de living speelden de kinderen (want ook zij konden niet naar school of de opvang) en moest er gewerkt worden zonder afzonderlijke werkplek. De werkplek van velen was niet voorzien op telewerk. Vele zaten heel de werkdag op een gewone keukenstoel met klachten als rugpijn als gevolg. Werkuren en privé liepen door elkaar, enz.…

De werkplek van velen was niet voorzien op telewerk

Op initiatief van Marc Rigaux, voorzitter Masereelfonds Antwerpen, hebben een aantal vakbondsmensen en academici zich samen gezet (digitaal uiteraard), om vanuit de al bestaande wetgeving telewerk en de vele praktijkervaringen, aanbevelingen/ suggesties te formuleren.

Het resultaat hebben we voorgelegd aan een 50-tal vakbondsafgevaardigden van de grote vakbonden. Het was een divers gezelschap, gaande van mensen uit de opvoedingssector over call centers  en industriebedrijven tot bank- en verzekeringsbedrijven die allemaal in meer of mindere mate ervaring hadden met telewerk.

En na twee jaar is het zover, het memorandum is geboren.

Veel verbetering mogelijk

De brochure legt in het eerste luik de situatie van vandaag bloot. Zowel de voor- als de nadelen voor de werknemers(-sters) en de werkgevers worden besproken en we hebben ook over het maatschappelijke voordeel van telewerk.

Het belangrijkste deel van de brochure zijn de suggesties die we beschrijven en die voortvloeien uit het eerste luik, de huidige situatie.

We hebben het onder andere over de arbeidsduur, het welzijn, CAO’s telewerk en het sociaal overleg op alle niveaus, onkostenvergoeding en vakbondswerk.

Op onze discussiedag met de vakbondsafgevaardigden bleek dat er heel wat verbetering mogelijk is op vlak van het welzijn van de telewerkende mens. De normale werkwijze voor werknemers(-sters) die in het bedrijf zelf werken zouden ook moeten toegepast worden bij zij die telewerken. Zowel ergonomisch bureaumateriaal (bureaustoel bv.) als de mentale gezondheid zou een vast agendapunt op het CPBW moeten zijn. Vandaag horen we verhalen dat vele werkgevers niet echt willen investeren in een goede telewerkplek. “Koop maar een bureaustoel in de kringwinkel” aldus een werkgever die net de vrijgekomen bureaustoelen door het sluiten van een verdieping had weggeven aan die kringwinkel. Of een ander bedrijf waar de werknemers elkaar al sinds maart 2020 niet meer gezien hebben. Zij zijn al sinds de lockdown verplicht te telewerken. Een van onze suggesties is daarom om werkgevers te verplichten om op regelmatige momenten fysieke samenkomsten te organiseren. Wij willen dat de Codex Welzijn geactualiseerd wordt en telewerk daar in opgenomen wordt.

“Koop maar een bureaustoel in de kringwinkel” aldus een werkgever die net de vrijgekomen bureaustoelen door het sluiten van een verdieping had weggeven aan die kringwinkel

Tijdsregistratie en de daarbij horende plicht van de werkgever om de wet op de arbeidsduur toe te passen. Het recht op deconnectie bijvoorbeeld. Op onze vakbondsdiscussiedag hebben we echt wel straffe verhalen gehoord. Zo vertelde een vakbondsafgevaardigde dat er, onder druk van de leidinggevenden, een concurrentieslag is ontstaan onder de telewerkers(-sters): zoveel mogelijk dossiers per dag afhandelen. Met als resultaat dat vele nu meer dan de afgesproken uren werken/dag (zonder registratie van deze uren) om toch maar nog meer dossiers te kunnen afvinken. Maar ook bv. vergaderingen die nu meer en meer digitaal gebeuren en soms ook buiten de arbeidstijd. We hoorden verhalen van de vakbondsafgevaardigden dat er nu soms wel 4 à 5 Zoomvergaderingen doorgaan per dag. Het lijkt allemaal efficiënter maar het voelt voor vele aan als een uitputtingsslag. Of werknemers(-sters) die deeltijds werken en normaal bv. op maandag niet werken. Bij telewerk wordt er blijkbaar door een aantal leidinggevenden verwacht dat ook diegene die op maandag volgens hun uurrooster niet werken toch verwacht worden aanwezig te zijn op de  Zoomvergadering, “die toch maar half uurtje duurt”.

En net zoals het sociale contact dat deels wegvalt wordt ook het vakbondswerk moeilijker. De klassieke mogelijkheden om collega’s te bereiken op het werk, bv. aan het koffiemachine, tijdens de middagpauze, enz. zijn er (bijna) niet meer. Op onze discussiedag met de delegees bleek dat de vakbondsafgevaardigden in de praktijk telefonisten zijn geworden. Om te weten wat er leeft op de werkvloer, om te weten hoe het gesteld is met het welzijn van de collega’s, moet men nu hele dagen telefoneren.  Het is dan ook heel belangrijk dat het recht op informatie geven, het raadplegen van de achterban en het recht op collectieve actie en staking wordt aangepast aan het werken op afstand.

Het schrijven van deze brochure was voor ons een boeiend parcours maar het is zeker niet af.

Je kan de brochure downloaden op de website van het Masereelfonds.