President Biden legde op zondag 19 september verklaringen af die de tegenstellingen met de Volksrepubliek China verder aanscherpen. Gevraagd tijdens een televisie-interview over de reactie van de Verenigde Staten in geval van de komst van Chinese troepen op het eiland, verklaarde Joe Biden: “Amerikaanse troepen zullen Taiwan verdedigen, mocht er een ongekende aanval plaatsvinden”.

Om niet beschuldigd te worden van steun aan de onafhankelijkheid van het eiland, wat in strijd is met het internationaal recht en de besluiten van de VN, voegde de VS-president eraan toe: “Ik moedig Taiwan niet aan om zijn onafhankelijkheid uit te roepen. Een dergelijk besluit is uitsluitend haar eigen verantwoordelijkheid”.

Historische achtergrond

Het is de moeite waard de historische achtergrond van de kwestie Taiwan in herinnering te brengen.

Chiang Kai-shek (1887 – 1975). Foto: Flickr / CC BY 2.0

Tijdens de revolutie van 1949 namen de zogenaamde ‘nationalistische’ troepen, gesteund door de VS, hun toevlucht tot het eiland en hun leider Chiang Kai-shek leidde hen tot aan zijn dood in 1975. Tot 1971 was de Republiek China, d.w.z. Taiwan, het enige land dat in de VN vertegenwoordigd was, ook al had het slechts enkele honderdduizenden inwoners, terwijl de Volksrepubliek China, die in 1971 meer dan 840 miljoen inwoners telde, op het internationale toneel niet vertegenwoordigd was.

De reden voor dit juridische schandaal was volledig te wijten aan de steun van de VS aan Taiwan. Sinds het begin van de Koreaanse oorlog in 1950 is het eiland, samen met bases in Japan, Zuid-Korea en de Filipijnen, een sleutelelement van de VS-positie in de regio. In de VN verzetten de VS zich systematisch tegen alle resoluties waarin de erkenning van Volksrepubliek China als lid van de VN werd geëist.

Sinds het begin van de Koreaanse oorlog in 1950 is het eiland, samen met bases in Japan, Zuid-Korea en de Filipijnen, een sleutelelement van de VS-positie in de regio.

Hoewel de meeste landen de Volksrepubliek China officieel erkenden, was die niet vertegenwoordigd in de VN. Voor Peking was en blijft de kwestie Taiwan een interne aangelegenheid van de Chinese natie en een erfenis uit de tijd dat China onder de afhankelijkheid en de overheersing van buitenlandse mogendheden stond.

Pas in 1971 besloot een meerderheid van de lidstaten zich te verzetten tegen een nieuwe VS-resolutie waarin een dubbele Chinese vertegenwoordiging in de VN werd voorgesteld. Niet alleen werd deze motie verworpen met 59 tegen 55 stemmen bij 15 onthoudingen, maar een tegengestelde motie werd aangenomen met een grote meerderheid van 76 tegen 35 stemmen bij 17 onthoudingen.

Deze motie, bekend als resolutie 2758, om China in de VN op te nemen is ondubbelzinnig:

“De Algemene Vergadering, Herinnerend aan de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties; Overwegend dat het herstel van de legitieme rechten van de Volksrepubliek China onontbeerlijk is voor het behoud van het Handvest van de VN en voor de zaak die de Organisatie overeenkomstig het Handvest moet dienen; Erkennend dat de vertegenwoordigers van de Regering van de Volksrepubliek China de enige legitieme vertegenwoordigers van China bij de VN zijn en dat de Volksrepubliek China een van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad is;

Voor Peking was en blijft de kwestie Taiwan een interne aangelegenheid van de Chinese natie en een erfenis uit het verleden.

Besluit zij tot het herstel van de Volksrepubliek China in al haar rechten en de erkenning van de vertegenwoordigers van haar regering als de enige legitieme vertegenwoordigers van China bij de Verenigde Naties, alsmede tot de onmiddellijke verwijdering van de vertegenwoordigers van Chiang Kai-shek van de zetel die zij illegaal innemen in de Verenigde Naties en in alle daarmee verbonden organen.“

De ‘wending naar Azië’

De VS, die officieel verklaarden dat zij het VN-besluit respecteerden, lieten hun Congres hetzelfde jaar stemmen over de ‘Taiwan Relation Act’, waarbij de regering van de VS zich ertoe verbond Taiwan te voorzien van “de middelen om zich te verdedigen tegen hereniging met geweld”. Dit was de status quo tot enkele jaren geleden en de aankondiging van de nieuwe VS-strategie van ‘de wending naar Azië’ (Pivot to Asia).

De eerste publieke verklaring van deze strategie waarin werd gepleit voor een wending van de VS naar Azië werd in 2011 afgelegd door Hillary Clinton. Sindsdien is de kwestie Taiwan een regelmatig terugkerend onderwerp in de verklaringen van de Amerikaanse leiders.

Dit was het geval op 14 september met de goedkeuring van een wetsvoorstel van de commissie Buitenlandse Betrekkingen van de Amerikaanse Senaat waarbij aan Taiwan voor de komende vier jaar 4,5 miljard dollar rechtstreekse militaire steun wordt verleend.

Persconferentie van Nancy Pelosi met Tsai Ing-wen, president van Taiwan. Foto: Chien Chih-Hung, Presidentieel paleis van Taipei, Wikimedia Commons / CC BY 2.0

Het wetsontwerp, dat de Taiwan Policy Act van 2022 wordt genoemd, zou Taiwan ook de status verlenen van ‘een belangrijke niet-NAVO-bondgenoot’. Deze stemming kwam slechts enkele dagen na een wapenverkoop van 1,1 miljard dollar van Washington aan Taiwan. Het komt ook een maand nadat Congresvoorzitter Nancy Pelosi Taiwan bezocht.

Taiwan is een sleutelinstrument om China te provoceren en om zo nodig een conflict uit te lokken dat een VS-interventie in Azië zou rechtvaardigen.

Tijdens haar reis zei zij dat “mijn bezoek een teken is van de betrokkenheid van het Amerikaanse Congres bij Taiwan, dat wij beschouwen als een van de meest vrije samenlevingen ter wereld”.

Taiwan is een sleutelinstrument om China te provoceren en om zo nodig een conflict uit te lokken dat een VS-interventie in Azië zou rechtvaardigen. Het is alsof Taiwan in Azië dezelfde plaats inneemt als Oekraïne in Oost-Europa. Als wij deze historische, militaire en politieke context niet in herinnering brengen, bereiden wij de geesten erop voor de oorlogspropaganda te geloven die de VS nodig heeft om zijn strategische ‘wending naar Azië’ ten uitvoer te brengen.

Dit is de vertaling door Frans De Maegd van het tweede deel van een videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

Om meer te weten:

Marianne Péron-Doise, Taïwan : la stratégie indopacifique des Etats-Unis à l’épreuve.
Quentin Delarue, Le Pivot vers l’Asie. L’hégémonie américaine en jeu?