In 1881, begon een nieuwe migratiegolf naar de Nieuwe Wereld; de VS, Canada, Argentinië en Brazilië dat waren de grootste migratielanden op dat moment. Er waren geen buitenlandse investeringen, dus moest er als economische model buitenlandse migranten aangetrokken worden. In totaal vertrokken er 51 miljoen migranten rond de eeuwwisseling naar de Nieuwe Wereld. Er waren ook migranten uit het Ottomaanse Rijk; 200.000 in Brazilië, 150.000 in de VS en 80.000 in Argentinië. Zij speelden een rol in de Eerste Wereld Oorlog aan de kant van het Duitse Rijk en van de gealliëerden. Zo’n 10.000 soldaten gingen naar Europa en het Midden-Oosten om te gaan vechten voor de geallieerde in het zogenaamde Legion d’Orient.

Tijdens het Ottomaanse Rijk waren er geen grootgrondbezitters zoals in Zuid-Amerika het geval was, omdat er belastingen werden geheven aan de boeren en hierdoor kon er geen landconcentratie ontstaat. Nog steeds bestaat Turkije voor 10% van de economie uit familiale landbouw.

In de decennia voor de Eerste Wereld Oorlog, verhoogde de druk op de boeren om te produceren en belastingen te betalen en de dienstplicht in het leger. Vele families die aan de familiale landbouw deden, konden zich niet meer onderhouden van generatie op generatie. Dus ze stuurden hun zonen naar het buitenland, de landen van de Nieuwe Wereld waren populair onder de jonge Syriërs. Aan de hand van het Ottomaanse reisvisum konden zij na verschillende stappen (Alexandrië, Marseille, Spanje) naar het buitenland vertrekken om zich daar aan te sluiten bij hun diaspora.

Velen vertrokken naar de migratievriendelijke landen van de nieuwe wereld om daar de katoenproductie te gaan promoten doordat de ‘zijde route’ was afgebroken door het Suezkanaal. Ze konden in gemeenschapsbedrijven werken om textiel te produceren. Al snel kwamen de intelligentia van het moederland over, zelf al werd deze diaspora niet uitgenodigd, zoals de Europese migranten wel. Zij moesten al snel hun gemeenschap organiseren om te kunnen overleven in de Nieuwe Wereld. Hier door werd de gemeenschap geleid door consuls die deel uitmaakten van de diplomatie van het Ottomaanse Rijk.

Ondertussen was het Duitse Rijk op oorlogspad, ging het ondermeer via journalisten en consuls propageren dat het Ottomaanse Rijk zich moest aansluiten bij het Duitse Rijk. Dit kreeg reactie tot in de Nieuwe wereld.

Dit leidde in de Syrische diaspora tot een propagandaslag tussen leden van de diaspora aan de hand van gemeenschapskranten en-pamfletten, de verschillende consuls organiseerden zich voor of tegen het Duitse Rijk, zoals consul Arslan in Rosario in Argentinië die de kant koos van de gealliëerden.

Toen de Oostenrijkse Prins Frans Ferdinand door Gavrilo Princip werd vermoord in de Balkan besloot het Duitse Rijk; de Ottomanen en de Oostenrijk-Hongaren te steunen. Ondertussen werd België overrompeld door het Duitse Rijk en ontstond een loopgravenoorlog, waarvoor de Ottomaanse consuls in de Nieuwe Wereld begonnen te mobiliseren.

De grote meerderheid had onder de kolonisatie van het Ottomaanse rijk geleefd zodat velen gingen vechten aan de kant van de geallieerden onder de noemer van de Legion d’Orient in Nablus of samen met Fayçal of met andere companies aan het westelijkfront en als winst van de oorlog eisten zij de onafhankelijkheid op.

Tot vandaag zijn deze diaspora’s één in hun streven naar de nationale éénheid en onafhankelijkheid van hun land. De nationalisten hebben tijdens de detente en de val van het Ottomaanse rijk het verdrag Sèvres (1920) en Balfour (1917) niet kunnen aanvaarden, toch werd ‘Groot Syrië’ (incl Libanon) een protectoraat van de Fransen.

Lees meer: Between the Ottomans and the Entente, The First World War in the Syrian and Lebanese Diaspora, 1908-1925 – Stacy D. Fahrenthold, Oxford.

Willemjan Vandenplas is auteur van het boek ‘Dagboek van een Wereldburger’ te verkrijgen in Brussel bij les yeux gourmands en Poëtini in Saint-Gilles en Pépites Blues, la Petite Portuguaise, Tulibris of Libre Books in de Matongé.