“De Egyptisch-Iraanse relaties zijn zeker verbeterd onder Morsi”, verklaart Mohamed Saeed Idris, expert aan het Al-Ahram-centrum voor Politieke en Strategische Studies in Cairo. “Maar zeker het feit dat Egypte recentelijk zijn steun heeft betuigd aan de Syrische oppositie maakt dat er op korte termijn weinig zal veranderen.”

De afgelopen tien jaar heeft Iran meermaals laten weten dat het opnieuw de banden wil aanhalen met Egypte. “Als de Egyptische regering dat wil, openen we vandaag nog een ambassade in Caïro”, zei de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad in 2007.

Snelle dooi

Onder Moebarak hield Egypte op vraag van Washington steeds de boot af. Het bestempelde de Islamitische Republiek als een “gevaar” voor de regionale veiligheid. Maar toen Morsi in juni aan de macht kwam, voorspelden veel analisten een snelle dooi.

Hoewel er officieel nog geen banden zijn tussen beide landen, liet de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Ali Akbar Salehi zich onlangs optimistisch uit over de toekomst van de Egyptisch-Iraanse relaties. Op een persconferentie vorige maand zei hij dat het wat de economische betrekkingen met Egypte betreft, de goede kant uitgaat.

Eind augustus zette Morsi als eerste Egyptische staatshoofd in meer dan dertig jaar voet aan grond in Teheran voor een top van de Niet-gebonden Landen. Hij sprak over Ahmadinejad als “mijn dierbare broeder” en over Iran als “de zuster”.

Saoedi-Arabië vijandig

Het historische bezoek van Morsi diende om het ijs te breken, maar was volgens Idris in de eerste plaats protocollair: om het voorzitterschap van de Niet-gebonden Landen over te dragen van Egypte op Iran. Hoe graag Teheran de diplomatieke banden ook wil herstellen, er zijn interne en externe obstakels die Egypte tegenhouden, aldus de expert.

“Extern zou het de Egyptische relaties met de Golfstaten verzuren. Vooral Saoedi-Arabië staat vijandig tegenover Iran”, legt Idris uit. “Bovendien onderhandelt de Egyptische regering momenteel over een lening van het IMF, en de VS kunnen die gesprekken opblazen.”

“In eigen land zouden banden met Iran de salafistische partijen voor het hoofd stoten. Ze denken dat de sjiitische grootmacht haar ideologie zou promoten in het soennitische Egypte.” De salafistische partijen kwamen fors opzetten in de nasleep van de revolutie vorig jaar, en wonnen bijna een kwart van de zetels in het Lagerhuis. Het gaat om een radicale tak van de islam.

Crisis in Syrië

Het grootste obstakel voor een snel herstel van de Egyptisch-Iraanse relaties, is volgens analisten echter het standpunt van Caïro over de crisis in Syrië. Op de top in Teheran verklaarde Morsi dat de regering van de Syrische president Assad elke legitimiteit verloren heeft.

Iran beschouwt Syrië als zijn enige regionale bondgenoot in zijn confrontatie met het Westen en blijft het regime in Damascus steunen tegen de gewapende oppositie.

“Die steun is het laatste struikelblok geworden voor toenadering tussen Egypte en Iran”, verklaart Idris. “Het formele herstel van de relaties tussen beide landen kan op termijn niet worden uitgesloten, maar in het licht van regionale ontwikkelingen is het weinig waarschijnlijk dat Egypte in de nabije toekomst de deur voor Iran openzet.”