Problemen in de sector vereisen een regionale aanpak
Op 29 augustus vond in San Pedro Sula, Honduras een uniek evenement plaats: fos-partners uit de suikersector in Honduras, Nicaragua, en El Salvador organiseerden de eerste regionale tripartiete bijeenkomst in de suikersector. De bekroning op jaren van coördinatiewerk tussen de vakbonden en een enorme stimulans voor de onderlinge solidariteit.
De Hondurese minister van Arbeid zegt de gemaakte beloften in de praktijk te zullen nakomen
Sectordialoog uitzonderlijk
Sectordialoog mag dan in België de gewoonste zaak zijn, in Centraal-Amerika is dit zeker geen vanzelfsprekendheid. In de regio zijn bedrijfscao´s en bedrijfsvakbonden het meest gebruikelijk en is het aantal sectorovereenkomsten op één hand te tellen.
Vakbonden komen er echter in toenemende mate achter dat zij met bedrijfscao´s geen vat krijgen op de fundamentele arbeidsproblemen in hun sector. In de suikersector bijvoorbeeld, zijn overkoepelende afspraken nodig, om onderaanneming en informele arbeid te bestrijden en om serieus werk te maken van de toegang van (tijdelijke) arbeid(st)ers tot het systeem van sociale zekerheid. Bovendien is sectoroverleg van groot belang, om de vakbonden uit hun schulp te laten kruipen, en de bestaande syndicale repressie binnen de bedrijven bespreekbaar te maken.
Regionale visie
Al deze punten zijn al vaak naar voor gekomen op de regionale uitwisselingsbijeenkomsten, die fos ondersteunt, tussen vakbonden in de suikersector. Vanuit deze bijeenkomsten is de strategie ontstaan om in elk van de landen sectoroverleg op te bouwen. De vorderingen van de laatste jaren hebben geleid tot het idee een regionale tripartiete bijeenkomst te houden.
Noe Nerio (Alg. Secr. Vakbond STEIA, El Salvador): “Met de regionale bijeenkomst willen we ruggensteun geven aan de initiatieven van sociale dialoog in elk van de landen. Met de ondertekening van een regionale tripartiete akte op het forum, onder toezicht van de IAO (Internationale Arbeidsorganisatie), willen we de ondernemersorganisaties en de regeringen van de verschillende landen motiveren om de inspanningen rond sociale dialoog voort te zetten en uit te bouwen. Bovendien laten we werkgeversorganisaties en regeringen zien, dat we als vakbonden ook regionaal coördineren. Dit is een belangrijk signaal om af te geven: de belangrijkste kapitaalgroepen in de suikersector investeren regionaal en hebben dus belangen in meerdere landen.”
Honduras gastland
Honduras kreeg de eer het evenement te organiseren. De minister van Arbeid van Honduras (Jorge Bográn) onderstreepte in zijn toespraak het grote belang van deze eerste regionale stap:
“Het is fantastisch dat we dit eerste regionaal tripartiet evenement in Honduras hebben mogen organiseren. In Honduras zijn we al vanaf begin 2012 bezig om het initiatief van de vakbonden op te nemen, en steun te geven aan de vorming van sociaal overleg in deze strategische sector. Een sector die op het punt staat om suiker richting Europa te exporteren in het kader van het associatieakkoord met de Europese Unie. De ondertekening van deze regionale akte komt dus op een belangrijk moment en geeft uiting aan de bereidheid van sociale partners in de regio, om afspraken te maken ter verbetering van arbeidsomstandigheden, van toegang tot sociale zekerheid, van technische scholing en van respect voor syndicale vrijheid. We zullen er van onze kant alles aan doen om de ondertekende beloften niet alleen maar op papier te zetten, maar ze vooral in de praktijk na te komen.”
Evaluatie en geleerde lessen
De dag erna werd het evenement geëvalueerd, met het organisatiecomité van vakbondsleid(st)ers uit de 3 landen, de facilitators van de universiteit Paolo Freire uit Nicaragua en representanten van fosen de Deense donororganisatie 3F. Er was veel eensgezindheid over het behaalde succes, maar ook over de uitdagingen in de toekomst.
Constantino Lopez, president vakbond SITIAMASH, Honduras: “We zijn blij dat we de bijeenkomst zelf georganiseerd hebben. In plaats van de IAO (internationale Arbeidsorganisatie) te vragen het evenement te organiseren, konden we nu zelf vorm geven aan de agenda en invloed uitoefenen op de uitnodiging van deelnemers. De IAO nodigt vaak onvoorbereide vakbondsleid(st)ers uit, die niets met de sector te maken hebben en niet geïnteresseerd zijn in resultaten.
Doordat we zelf verantwoordelijk waren voor de voorbereiding, zijn we ook op problemen gestuit: zo hadden we te maken met afzeggingen op het laatste moment (bv. minister van El Salvador), waardoor uiteindelijk de akte niet door alle voorziene actoren kon worden getekend. Deze zullen dit achteraf moeten doen. Ook is duidelijk geworden, dat we nog niet in elk land even ver gevorderd zijn, als het gaat om vertrouwen en open dialoog tussen vakbonden en werkgeversorganisaties. De omstandigheden zijn verschillend en we zullen moeten accepteren dat elk land zijn eigen tempo heeft. Het belangrijkste is dat we hier eerlijk en open tussen de vakbonden over spreken, en onszelf de komende jaren realistische en concrete doelen blijven stellen.´´
fos zal regionale uitwisselingen tussen de vakbonden in de suikersector blijven faciliteren.
Wil je meer weten over de strijd voor arbeidsrechten in de suikersector in Centraal-Amerika? Je kan alle informatie vinden in het dossier dat fos hierover in 2013 samenstelde. Stuur een mailtje en krijg een exemplaar toegestuurd.
Klik hieronder voor een artikel over het tripartiete forum, uit een Hondurese krant.
25 september 2013
Auteur: Frank Lensink
Contact: wim.leysens@fos-socsol.be
