fos stimuleert samenwerking tussen vakbonden

De kans is klein dat je ooit al van Tongaat-Hullet en Illovo Sugar hebt gehoord. Toch heb je wellicht al iets gegeten of gedronken met de suiker die zij produceren. Beide Zuid-Afrikaanse bedrijven hebben namelijk naam gemaakt als goedkoopste suikerproducenten ter wereld. De sleutel tot hun succes: lage lonen. Het netwerk van landarbeidersvakbonden SAFWN, partner van fos, voert een campagne om de arbeidsvoorwaarden te verbeteren.

De suikerindustrie is een belangrijke sector in heel wat landen in het zuiden van Afrika en stelt er zeer veel mensen te werk, zowel op plantages als in fabrieken. Vijftien landen in de regio hebben samen een Suikerovereenkomst gesloten om hun handel te bevorderen en tegelijk hun binnenlandse markt te beschermen. Illovo Sugar heeft vestigingen in zes Afrikaanse landen, Tongaat-Hullet in vijf. Dat bedrijf is de grootste werkgever van Mozambique, na de overheid.

Roofbouw
Beide bedrijven worden op handen gedragen door de Zuid-Afrikaanse staat. Hun werkwijze valt het best te omschrijven als schaamteloze roofbouw. Ze zijn schuldig aan het uitbuiten van werknemers, het overschakelen naar tijdelijke arbeid en milieuvervuiling. Een landarbeider bij Illovo in Malawi verdient omgerekend 33 euro per maand, in Zuid-Afrika is dat 132 euro per maand. Beide bedragen liggen onder de armoedegrens.

De schrijnende woon- en werkomstandigheden van de suikerarbeiders gaan ver terug in de tijd. De bedrijfsgronden werden gekocht van de koloniale overheid, gestolen land dus. De eerste arbeiders van beide bedrijven waren Indiërs die als slaven werden behandeld. Onder het apartheidsregime, tot ver in de jaren ’70, was het voor zwarte arbeiders bij wet verboden om bij een vakbond aan te sluiten. Tot op vandaag is de vervuiling enorm. In de townships rond de Illovo-raffinaderij in Durban is het aantal kankergevallen zeer groot.

Suikercampagne
De industrie is complex, de suikerbonzen zijn machtig. Daartegenover staan de vakbonden met beperkte middelen. Ze hebben echter een machtig wapen: solidariteit. De vakbonden van landarbeiders zijn immers verenigd in een zuidelijk Afrikaans netwerk, SAFWN genaamd, partner van fos. Samen voeren ze een ‘Suikercampagne’, waarmee ze de solidariteit willen versterken, de solidariteit tussen de landarbeiders, maar ook met het brede publiek in Europa.

De campagne is in augustus vorig jaar van start gegaan met een onderzoek over de suikerarbeiders in de hele regio, met de bedoeling om een harmonisering van basisvoorwaarden af te dwingen. Er werden al interviews afgenomen in Zimbabwe, Malawi, Tanzania, Zuid-Afrika, Swaziland and Mozambique. De informatie komt in brochures terecht, bedoeld voor de leden en voor het grote publiek. Volgend jaar zal op veiligheid en gezondheid worden ingezet, en in 2013 is er vorming voorzien als derde fase.

Elijah Khodisang, coordinator van SAFWN, heeft de volgende visie voor ogen: “De campagne zal ervoor zorgen dat vakbonden beter in staat zijn om de arbeidersstrijd op te nemen en hun strategieën voor collectieve onderhandeling verbeteren. En de suikerarbeiders zullen kunnen werken in solidariteit met de arbeiders in onze regio en met die in de EU, zodat het brede publiek hen zal steunen.”

Deze samenwerking tussen vakbonden uit verschillende landen is er mede dankzij fos. Regioverantwoordelijke Kwaku Acheampong verklaart: “Deze campagne is ontstaan uit een ontmoeting tussen landarbeidersvakbonden, die wij georganiseerd hebben. Wij zorgen ervoor dat onze partners uit verschillende landen elkaar kunnen ontmoeten en stimuleren de samenwerking tussen hen. Deze campagne is eigenlijk een concreet pilootproject. Het thema overstijgt het eigen land, en dat geeft de partners extra solidariteit en kracht.”

Meer info: Sugar Bulletin

03 oktober 2011
Auteur: Anna Ushamba en Isabel Wagemans
Contact: Kwaku.Acheampong@fos-socsol.be