Het als een olievlek uitdijende Volkswagen-schandaal beroert al wekenlang de gemoederen. Als één van de grootste autobouwers ter wereld op massale schaal fraudeert, is dat begrijpelijk. In België heeft de regering een tijd wagens met lage uitstoot met een uitzonderlijk grote gesubsidieerde korting op factuur bedacht, die gezien de aanwezigheid van “sjoemelsoftware” illegaal verkregen werd. Dat aspect kwam nog niet aan bod in de media. Een ooggetuigenverslag.

Skoda Octavia Greenline

In 2010 zochten we een nieuwe gezinswagen. Aangezien ik jarenlang technisch-commercieel actief was in de autosector, wist ik dat de Skoda’s gebouwd worden in enkele van de beste fabrieken van de toch al hoog aangeschreven Volkswagen-groep. Bovendien komt enkel de iets oudere technologie, die zich al bewezen heeft, in een Skoda terecht.  Na een faliekant afgelopen avontuur met een driecilinder Polo leek een Skoda een goed idee.  Bovendien gaf de overheid van 2007 tot 2012 een korting op factuur van zomaar eventjes vijftien procent voor wagens met een uitstoot onder de honderd gram CO2 per kilometer. De meeste wagens die daaraan voldeden, waren kleine stadswagens. Toen de Skoda Octavia, eerder een familiewagen, in Greenline-versie op de markt kwam en ook bleek te voldoen aan de voorwaarden voor de grote korting was ik dan ook erg geïnteresseerd.

Het groenwassen van een Skoda

Bij het bezoeken van de showroom en het doornemen van de documentatie vielen me enkele dingen op. Zo bleek in vergelijking met de normale versie de Greenline niet voorzien van een uitgebreid luidsprekersysteem, en ook de grote middenconsole met gekoeld bergvak was afwezig. Omdat een vriend professioneel veel Skoda’s aankocht, wist hij dat de Greenline bovendien uitgerust was met lichtere vering, en dus niet aangewezen was voor mensen die geregeld  zwaar beladen rondrijden. Dat was echter niet relevant voor ons, dus niet getreurd.

De Greenline was op het eerste zicht een “uitgeklede” versie maar zijn prijs lag duizenden euro’s hoger dan die van de gewone versie. Toen ik daar opmerkingen over maakte in de garage, kwam er een nietszeggend antwoord. De subsidie was dus omgezet in een hogere prijs, terwijl daar geen technische reden voor was, integendeel. Een pervers effect dat we vaker zien bij subsidies. Op die manier komt de “winst” van de subsidie bij de verkoper terecht en niet bij de klant.

Miljoenenfraude

Wij kochten een wagen met een catalogusprijs van 21.000 euro voor 14.500 euro, door de vermelde korting op factuur en een korting van 10 procent van de garage erbovenop. Van de perverse prijszetting was ik me bewust, maar nog steeds veel auto voor weinig geld, vonden we. Deze week kregen we echter één van de “wir haben es nicht gewusst”-brieven van D’Ieteren in de bus, met de mededeling dat er sjoemelsoftware op onze wagen staat. De wagen voldeed dus niet aan de criteria voor de korting.

De 3000 euro subsidie is dus illegaal verkregen en ze is terecht gekomen bij Volkswagen. Als klant kon ik dat niet weten, maar de Volkswagengroep wist het uiteraard wél. Ik weet niet precies hoeveel wagens de Volkswagen-groep heeft verkocht waarbij deze grote (en de ruimer toegepaste kleinere) subsidie van toepassing was, maar het moeten er er duizenden zijn.

Een ruwe schatting bekom ik als volgt, gebruik makend van een studie van Greenpeace: één op de vijf nieuwe  auto’s is er één van de Volkswagen-groep. Zes procent van hun auto’s zijn dit soort Greenline (of bij Golf: Bluemotion) modellen. Dus ongeveer één procent van het aantal nieuwe auto’s is betrokken. In België worden er zo’n 500.000 auto’s ingeschreven per jaar, dus het gaat om 5000 auto’s per jaar. De geleden schade voor de overheid en dus de belastingbetaler loopt in de miljoenen euro’s, en over de betrokken jaren gezien allicht tientallen miljoenen.

Parlementaire commissie

Naast de gevolgen van de extra uitstoot is deze subsidiefraude een aspect waarvan ik hoop dat de parlementaire commissie het meeneemt in haar onderzoek. Ik stel voor dat het parlement dit precies documenteert en dat de regering een claim indient tegen Volkswagen waarin dit opgenomen wordt. Het gerecupereerde geld kan dan gebruikt worden voor projecten rond groene mobiliteit “made in belgium” op de site van Ford Genk.  Coöperatief getrokken door de betrokken werknemers, als het even kan.