Sinds vorige week heeft het West-Afrikaanse land Benin twee presidenten. Thomas Boni Yayi zou volgens de electorale kiescommissie de presidentsverkiezingen van 13 maart met een absolute meerderheid hebben gewonnen.

Enkele dagen later roept de sterkste oppositiekandidaat Adrien Houngbédji, die als tweede eindigde, zichzelf uit tot overwinnaar van de verkiezingen uit onvrede met de uitslag. Kort daarop berichten Beninse kranten over de militarisering van de hoofdstad Porto Novo en over verhoogde aanwezigheid van politiediensten in de straten van de economische hoofdstad Cotonou. Via verschillende telefonische gesprekken werd mij de verhoogde paraatheid van politiediensten in Cotonou bevestigd.

Verkiezingsfraude 

Op 24 maart vonden in Cotonou de eerste betogingen plaats, georganiseerd door de partij van Houngbédji, L’union fait la Nation. Verschillende mensen werden gearresteerd en het onderdrukkende geweld van de politiediensten leidden tot verwondingen bij de betogers. (1)

Deze eerste betogingen en de onderdrukking ervan wijzen erop dat Thomas Boni Yayi zijn verkiezingsoverwinning kost wat kost wil consolideren. De oppositiekrachten zijn evenmin van plan om de handdoek in de ring van een vervalste democratie te gooien. 

Zowel Houngbédji als Abdoulaye Bio Tchane (ABT), die als derde eindigde, hebben zich in een uitgebreid schrijven gericht tot het hooggerechtshof en roepen op om de verkiezingen te annuleren. Ze dragen bijzonder nauwkeurige informatie aan over ongeregeldheden en frauduleuze praktijken tijdens de presidentsverkiezingen. (2)  Houngbédji en ABT staan niet alleen in hun virulente kritiek op het ondemocratisch verloop van de verkiezingen.

De laatste twee weken stromen langs alle uithoeken van het politieke landschap verklaringen binnen die wijzen op het uitgesproken ondemocratische verloop van de verkiezingen. Zelfs medewerkers van de kiescommissies brengen gelijkaardige verklaringen naar buiten.

Een opvallend gegeven hierbij is de nieuwe telling van Fors Elections. Dit telbureau, dat in haar berekeningen rekening houdt met de ongeregeldheden, stelt dat op basis van 2 miljoen stemmen Thomas Boni Yayi de verkiezingen heeft gewonnen met 49 procent van de stemmen, terwijl Houngbédji met 40 procent van de stemmen als tweede eindigde.

Het verschil is hier dus minder groot dan bij de officiële uitslag. Bovendien moet er volgens deze uitslag een tweede verkiezingsronde komen (3) aangezien Yayi geen absolute meerderheid behaalde.

Strijd om democratie

Nochtans blijft het bijzonder moeilijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen waarheid en verdichting. De roep om democratie in Benin wordt immers overschaduwd door een onverbiddelijke machtsstrijd om de vetpotten. De werkelijke omvang van de ongeregeldheden en frauduleuze praktijken kan het best vastgesteld worden door externe organisaties.

Aangezien de kritiek blijft aanzwellen en de sfeer door verhoogde aanwezigheid van politie en leger in Cotonou en Porto Novo grimmiger wordt, lijkt het meer dan gewenst om alsnog een tweede verkiezingsronde te organiseren.

Het organiseren van een tweede verkiezingsronde dwingt de hoofdrolspelers van de huidige politieke impasse om zich democratischer en eerlijker op te stellen dan hen wellicht lief is. Dat geldt dan vooral voor Thomas Boni Yayi.

Een nieuwe verkiezingsronde kan meteen ook het bewustzijn van de massa’s voor het ultieme belang van participatie aan waarachtige democratie versterken. Op lange termijn kan immers alleen maar een krachtige volksbeweging de broodnodige dialectiek van democratisering op gang brengen. Het enige wat (voorlopig) ontbreekt, zijn authentieke leiders die deze volksbeweging tot ongekende hoogte van zelfbevrijding zullen brengen.

Een Afrikaanse lente

Het zal wellicht nog enige tijd in beslag nemen vooraleer het Beninse volk dergelijk revolutionair bewustzijn heeft bereikt, om zich daadwerkelijk te verlossen van corrupte politici en hun slaafse opvolging van de internationale neoliberale dictaten.

De aanhoudende politieke impasse in Benin is in ieder geval hoopgevend voor de toekomst van Afrika ten zuiden van de Sahara. Er moet toch op zijn minst één land zijn dat het lichtend voorbeeld zal geven. Benin blijft daartoe een sterke kansmaker.

Benin wordt samen met onder meer Ghana en Botswana weliswaar vaak aangehaald als lichtende voorbeelden van democratisering, waartoe verschillende Afrikaanse landen zich hebben bewogen. Het valt inderdaad niet te ontkennen dat deze landen vooruitgang hebben geboekt en dat het in andere landen enigszins de goede richting lijkt uit te gaan.

Maar de beoordelingen van deze analisten wekken vooral de indruk dat de democratisering al bereikt is met het organiseren van ‘het over algemeen vrije en geweldloze verkiezingen’ – de vaak gehoorde niet belangenloze inzegening van internationale waarnemers.

Maar vrije en geweldloze verkiezingen zijn slechts het prille begin van de noodzaak van democratie, sociaaleconomische rechtvaardigheid en respect voor soevereiniteit door machtige buitenlandse mogendheden.

Er moet hoe dan ook een tijdsgewricht aanbreken dat ook Afrikaanse volkeren het voorbeeld van de Arabische lente en de positieve ontwikkelingen in Venezuela en Bolivia volgen.

En ironisch genoeg daarmee de heersende klasse in eigen land en vooral de Westerse elites een les in democratie en sociale rechtvaardigheid zullen leren. Democratie en economische ontwikkeling gaan hand in hand en dat kan alleen bewerkstelligd worden doordat de meerderheid van de bevolking het heft in eigen handen neemt.

Bronnen

(1) La manifestation d’hier en video (Canal 3), http://www.lanouvelletribune.info

(2) Houngbédji dépose un recours à la cour constitutionnelle, http://www.lanouvelletribune.info  en

Bio Tchané depose un recours à la cour constitutionele http://www.lanouvelletribune.info

(3)  Etat voix final,  http://fors-elections.org/site/wp-content/uploads/2011/03/ETAT_VOIX_FINAL.pdf