“In de hiërarchie van ideeën komt het ontwerp
van steden eerst, dan volgt de rest”, zegt Joan Clos van VN-Habitat, het
agentschap van de Verenigde Naties dat als doel heeft de leefomstandigheden
van mensen te verbeteren.

“Urbanisatie, plannen, bouwen. Dat is de
volgorde”, zegt hij, daarbij vertellend dat de meeste steden die volgorde net
omkeren waarna bijsturen erg moeilijk wordt.

3,9 miljard
stedelingen

Volgens gegevens van de VN groeide de bevolking in de
steden van 746 miljoen in 1950 (30 procent van de wereldbevolking) tot 3,9
miljard (54 procent) in 2014. Verwacht wordt dat die groei zich doorzet en er
tegen 2045 meer dan zes miljard stedelingen zullen zijn.

Een op acht
stedelingen woont momenteel in één van de 28 grootsteden, steden met meer dan
10 miljoen mensen. Tegen 2030 zou de wereld 41 van zulke grootsteden
tellen.

De kunst van het steden bouwen

Joan Clos die van 1997 tot
2006 burgemeester van Barcelona was, waarschuwt voor spontane urbanisatie
omdat op die manier “de publieke ruimte zelden wordt bekeken in relatie tot
de verschillende bouwmogelijkheden”, iets wat hij “de essentie van de kunst
om steden te bouwen” noemt.

Clos die in New York was voor een
voorbereidende vergadering over Habitat III, de wereldconferentie over de
duurzame ontwikkeling van steden in 2016, deed daar een oproep tot meer visie
op het gebied van stedenbouw. Daarmee bedoelt hij niet het bouwen van
gebouwen, maar het bouwen van gezonde en duurzame
steden.

Sloppenwijken

Verhoudingsgewijs nam het aantal stadsbewoners
dat in sloppenwijken woont de laatste decennia af. Ook de
Millenniumdoelstelling die voorschrijft dat het leven van minstens 100
miljoen bewoners van sloppen moest verbeteren, werd bereikt.

Het
absolute aantal krotbewoners is echter gestegen. Het aantal stedelingen dat
in sloppenwijken woont, is van 760 miljoen in 2000 gestegen naar 863 miljoen in
2012.

De Duurzaamheidsdoelen (SDG’s), de opvolgers van de
Millenniumdoelen, worden pas in 2015 officieel vastgesteld, maar in het
concept is al een aparte doelstelling op het gebied van veilige,
veerkrachtige en duurzame steden en woongebieden opgenomen.