Vanaf zondag 22 uur is het spoorstaking. De eerste onder het bewind van spoorbaas Jo Cornu, die de aanleiding betwist. De 53 verlofdagen – volgens Radio 1
zijn het er 60 – bij de NMBS gaan al lang mee en worden bij elk
sociaal conflict weer aangehaald. Voormalig spoorbaas Marc
Descheemaecker had het er ook over in zijn boek Dwarsligger.
Achter de schermen van de NMBS.

Hoe zat het weer?

Elke werknemer van de NMBS en Infrabel
heeft naargelang zijn leeftijd 24 tot 26 wettelijke verlofdagen.
Feestdagen die op een zaterdag of zondag vallen, komen daarbij.
Daarnaast zijn er compensatiedagen voor elke feestdag die wordt
gewerkt tijdens een weekdag. Personeel dat in ploegendienst werkt –
niet bediendes met een negen-tot-vijfrooster – krijgt bovendien
om de vier weken een compensatiedag.

Die compensatie is er omdat het
NMBS-personeel dat in ploegendienst zit, in feite 40 uur per week
werkt. Ploegendiensten moeten immers op elkaar aansluiten. De
ochtendploeg kan niet zomaar vertrekken een uur voor de avondploeg
begint. De treinen rijden de hele dag zonder onderbreking. Dat
maakt dat wie in ploegendienst werkt, acht werkuren per dag maal vijf
werkdagen per week 40-urenweken draait.

In België geldt echter als algemene
norm de 38-urenweek. Personeel dat in ploegendienst zit,
krijgt daarom compensatiedagen om die extra gewerkte uren op te
vangen. Dit geldt voor alle bedrijven en
overheidsdiensten met ploegendiensten en is geen exclusief voorrecht van het NMBS-personeel.

Het gemiddeld aantal verlofdagen
van het NMBS-personeel komt volledig overeen met het
gemiddelde van de Belgische bedrijven

36-urenweek

Het personeel van de NMBS heeft eind jaren 1990 ingestemd met een loonsinlevering van 1,65 procent
in ruil voor een 36-urenweek.
Dat was een compromis om een nog grotere inkrimping van het personeel
te voorkomen.

De spoorvakbonden hebben de voorbije
dertig jaar ingestemd met een halvering van het
personeelsbestand 

De 36-urenweek werd in 2008 voor een deel
tenietgedaan, in overleg met de vakbonden, voor de hoogste categorie
bedienden. “In de ons omringende landen werken onze collega’s
echter evenveel of minder, in Frankrijk bij de SNCF geldt een
32-urenweek”, aldus Jean-Pierre Goossens van ABVV-Spoor.

Op 27 juni werkten er nog 34.101
personen bij de NMBS, ongeveer 300 minder dan op 1 januari 2014. Dat
is te weinig. “De overeenkomst met het bestuur bepaalt dat er 37.500 personeelsleden moeten
zijn om de volledige dienstverlening te verzekeren”, aldus
Goossens.

Volgens Michel Bovy, algemeen directeur
van de personeelsdienst HR Rail, worden er wel aanwervingen
gedaan. Goossens vindt dat echter onvoldoende: “Die aanwervingen zijn er inderdaad. Wat nu wordt gedaan,
is echter slechts een één per één oefening. Het structureel tekort wordt zo niet
weggewerkt. Als je elk persoonslid dat vertrekt vanuit een te klein
personeelsbestand vervangt door één ander, dan blijf je nog
altijd met een te klein personeelsbestand achter. Er moeten méér
mensen aangeworven worden dan het aantal dat op pensioen gaat (of om
andere redenen vertrekt), daar gaat het om.”

Dezelfde vakbondseisen

“Het klopt niet dat wij om de
haverklap staken voor de eerste de beste pruts. De voorbije maanden
heb ik meerdere malen werkonderbrekingen voorkomen en heb ik
onderhandeld voor tijdelijke tussenoplossingen. Deze
stakingsaanzegging is niet de allereerste sociale actie van het jaar.
De voorbije vier maanden heb ik meermaals aan de alarmbel getrokken
en heb ik bij mijn achterban gepleit om door te werken en de
onderhandelingen een kans te geven.”

“Het is niet verwonderlijk dat de mensen gefrusteerd raken nu de
vakantie nadert. Ze kunnen geen verlof nemen zoals iedereen. Dat stapelt zich op. Het bestuur weet
dat. Het klopt ook niet dat deze sociale actie een verrassing zou
zijn, integendeel. Dit is een dossier dat al bijna een volledig jaar
aansleept.”

De andere grote spoorvakbond
ACV-Transcom Spoor neemt niet deel aan de staking. Hun eisen zijn
echter identiek. Zij willen nog wachten tot september alvorens tot actie over te gaan. Luc Piens, algemeen
verantwoordelijke ACV-Transcom Spoor, eist wel dat het sociaal overleg
alle kansen krijgt om tot snelle resultaatsgerichte oplossingen te
komen, die zowel de veiligheid als het welzijn van de werknemers als
de veiligheid van de reizigers bevorderen.

NMBS-baas Jo Cornu heeft gezegd de schade van de staking te laten berekenen en te verhalen op de vakbonden. Vooralsnog is dat dreigement derhalve gericht tot de socialistische vakbond ACOD Spoor.